“Tre là loại vật liệu xây dựng tiến gần đến sự hoàn hảo nhất” - Câu nhận định này do kiến trúc sư Neil Thomas nói tại hội nghị Bamboo U diễn ra vào tháng 11 vừa qua tại đảo Bali, Indonesia. Ông Neil là giám đốc của công ty thiết kế Atelier one tại London, Anh. Ông cũng là người có kinh nghiệm làm việc nhiều năm với các dự án kiến trúc nghệ thuật trên toàn thế giới. Trong vòng vài năm trở lại đây, ông đã dành phần lớn thời gian của mình để nghiên cứu về tính chất và công dụng của loài tre trong xây dựng.
Theo ông Neil, bước đầu tiên tre tiến đến sự hoàn hảo là cấu trúc ống thân rỗng của nó, chỉ với một lượng vật liệu rất nhỏ ở thân và vỏ mà cây tre có thể chống chịu được khối lượng khá nặng của tán lá. Ngoài ra, tre còn có các chùm ống sợi Cellulose chạy từ gốc lên ngọn cây. Càng gần vỏ cây, mật độ các chùm ống sợi này trong thân tre càng dày. Chúng giống như những dây chằng ở người, có tác dụng giữ cho thân cây tre mềm dẻo mà bền chắc.
So với gỗ, tre có tốc độ sinh trưởng nhanh hơn – một cây gỗ sử dụng để làm nhà cần đến 30 năm để lớn, còn với tre, con số này chỉ là 3-5 năm. Kể cả trong ngắn hạn, sử dụng tre trong xây dựng chắc chắn sẽ rẻ và thân thiện với môi trường hơn khi dùng gỗ.
Các thí nghiệm khoa học đã chứng minh khả năng kì diệu của tre. Nó có thể chịu được một lực ép tương đương bê tông, trong khi lại bám dính tốt như thép xây dựng. Tất nhiên, trong số 1500 loài tre trên thế giới, không phải loài nào cũng có khả năng như trên.
Ngoài ra, kiến trúc sư còn phải quan tâm đến việc tre được xử lý theo cách nào để tránh mối mọi và mục nát. Các thiết kế bằng tre luôn phải được đặt ở chỗ kín, tránh nắng mưa và ẩm ướt thì mới bền được. Đây chính là lý do vẫn còn ít công trình hiện đại ở phương Tây sử dụng tre làm cột chống (một số thiết kế đã giải quyết vấn đề độ ẩm cao bằng việc lót đá dưới chân các cột trú từ tre).
Cách sử dụng tre trong xây dựng ở nhiều nước được coi là một kỹ năng cha truyền con nối và luôn phát triển theo từng thế hệ. Trong thế kỷ 21 này, với những ngành khoa học hiện đại, các kiến trúc sư hoàn toàn có thể tìm hiểu đến tận gốc những tính chất của tre và biết được làm cách nào sẽ phát huy được tối đa điểm mạnh và khắc phục được điểm yếu của loại vật liệu này.
Kết thúc bài phát biểu của mình, ông Neil cho biết tre đang là một loại vật liệu xây dựng có rất nhiều triển vọng trong nền kiến trúc tương lai. Tuy nhiên, có lẽ đã đến lúc chúng ta thay vì nghĩ cách làm sao chế biến được loại cây này để phù hợp với thị hiếu trong kiến trúc thì hãy hướng đến thay đổi chính thói quen xây dựng của chúng ta hiện nay để tận dụng tốt nhất khả năng của tre.
