Tại kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội (QH) khóa XV đã chính thức thông qua Luật Đất đai 2024, với tỉ lệ 87,63% các đại biểu quốc hội có mặt biểu quyết tán thành.
Tại Điều 252, Toàn văn Luật Đất đai 2024 ghi rõ, Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, trừ một số trường hợp đặc thù. Trong đó, Điều 190 và Điều 248 của Luật này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4/2024 - tức từ hôm nay.
Điều 190 quy định mới về hoạt động lấn biển
Điều 190 quy định Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng vốn, kỹ thuật, công nghệ thực hiện các hoạt động lấn biển; có chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho nhà đầu tư thực hiện hoạt động lấn biển theo quy định của pháp luật.
Việc giao khu vực biển để thực hiện hoạt động lấn biển được tiến hành đồng thời với việc giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư.
Hoạt động lấn biển phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây: Bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán, lợi ích quốc gia trên biển; phù hợp với quy định của luật khác có liên quan và các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; dựa trên cơ sở đánh giá đầy đủ về kinh tế, xã hội, môi trường, bảo đảm phát triển bền vững, đa dạng sinh học, các yếu tố tự nhiên, tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu và nước biển dâng; phù hợp với quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch đô thị;
Khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên biển; bảo đảm hài hòa lợi ích của tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động lấn biển và tổ chức, cá nhân khác có liên quan; bảo đảm quyền tiếp cận với biển của người dân, cộng đồng; Hoạt động lấn biển phải được lập thành dự án đầu tư hoặc hạng mục của dự án đầu tư theo quy định của pháp luật.
Hoạt động lấn biển mà có phần diện tích thuộc: khu vực bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; di sản thiên nhiên; vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn loài - sinh cảnh, khu bảo vệ cảnh quan, vùng đất ngập nước quan trọng; khu bảo tồn biển, khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá; khu vực cảng biển, vùng nước trước cầu cảng, vùng quay trở tàu, khu neo đậu, khu chuyển tải, khu tránh bão, vùng đón trả hoa tiêu, vùng kiểm dịch, luồng hàng hải, vùng nước để xây công trình phụ trợ; cửa sông và các khu vực đã được quy hoạch, sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh thì chỉ được thực hiện khi được Quốc hội, Thủ tướng chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư…
Điều 190 cũng quy định khu vực biển được xác định để thực hiện hoạt động lấn biển trong quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt và dự án đầu tư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư thì việc quản lý, sử dụng khu vực biển để thực hiện hoạt động lấn biển như đối với đất đai trên đất liền.
Đồng thời, Điều 190 của Luật Đất đai mới cũng quy định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động lấn biển.
Điều 248 sửa đổi Luật Lâm Nghiệp 2017
Điều 248 Luật Đất đai 2024 sửa đổi, bổ sung 9 điều tại Luật Lâm nghiệp 2017.
Cụ thể, sửa đổi nguyên tắc giao rừng, cho thuê rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác, thu hồi rừng tại Điều 14 bằng quy định "không được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích sử dụng vào dự án phục vụ quốc phòng, an ninh quốc gia" thành ""không được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích sử dụng vào dự án phục vụ quốc phòng, an ninh".
Sửa đổi Điều 15 về căn cứ giao rừng, cho thuê rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác; bổ sung đối tượng được Nhà nước giao rừng phòng hộ không thu tiền sử dụng rừng tại Điều 16; sửa đổi, bổ sung Điều kiện chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác tại Điều 19…
Diễn biến mới nhất liên quan đến thời gian thực thi Luật Đất đai, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công văn 202 về việc triển khai thi hành Luật Đất đai 2024.
Theo đó, để có cơ sở đề xuất Quốc hội cho phép Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1-7-2024 (Luật Đất đai 2024 hiện quy định có hiệu lực từ 1-1-2025), sớm đưa Luật Đất đai vào cuộc sống, Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý kiến chỉ đạo các Bộ ngành, địa phương thực hiện các nhiệm vụ được giao.
Trong đó, giao các Bộ, ngành, địa phương trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan thực hiện sớm ban hành các văn bản quy định chi tiết/hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2024.
Đơn cử, Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ TN-MT chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan trình Chính phủ: Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; Nghị định quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai; Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Nghị định quy định về giá đất; Nghị định quy định về lấn biển; Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Trước đó, tại Phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 3-2024 ngày 25-3, Thủ tướng yêu cầu: Cùng với xây dựng các luật, các bộ, ngành cần tập trung xây dựng các nghị định, thông tư để cụ thể hóa các luật.
Trong đó cần tập trung xây dựng các nghị định, thông tư cụ thể hóa các luật về đất đai, bất động sản, nhà ở, tín dụng..., phấn đấu hoàn thành trong tháng 5-2024 để báo cáo cấp có thẩm quyền, sớm triển khai thực hiện các luật.