Theo như Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 759/QĐ-TTg nêu rõ, việc tổ chức sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sẽ dựa trên 7 nguyên tắc.
Theo đó, đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã sẽ xóa bỏ cấp trung gian (cấp huyện), hình thành các ĐVHC cấp xã mới, bao gồm xã/phường/đặc khu; sẽ không còn loại hình ĐVHC thành phố thuộc tỉnh, TP thuộc TP trực thuộc Trung ương, theo báo Dân trí.
Đề án này cũng nêu rõ nguyên tắc sẽ chuyển các huyện đảo, TP đảo hiện nay thành ĐVHC cấp xã với tên gọi là đặc khu.
Sau sắp xếp đơn vị hành chính, từ 1/7/2025, 696 đơn vị hành chính cấp huyện của Việt Nam sẽ chính thức chấm dứt hoạt động. Điều này đồng nghĩa với 85 thành phố trực thuộc tỉnh và 2 thành phố thuộc TP trực thuộc Trung ương cũng sẽ ngừng hoạt động.
Trong số 85 thành phố trực thuộc tỉnh có TP. Buôn Mê Thuột (tỉnh Đắk Lắk) - thành phố sở hữu đến 17 tên gọi khác nhau, nhiều tên nhất trên thế giới.
Buôn Ma Thuột – Thủ phủ Tây Nguyên với 17 tên gọi và vị thế đô thị lớn nhất vùng
Buôn Ma Thuột – Trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của tỉnh Đắk Lắk không chỉ được biết đến là "thủ phủ cà phê" của Việt Nam, mà còn nổi bật với một kỷ lục độc đáo: Sở hữu tới 17 tên gọi khác nhau, nhiều nhất thế giới đối với một đô thị.
Nằm ở độ cao trung bình khoảng 500m so với mực nước biển, Buôn Ma Thuột giữ vị trí chiến lược ngay trung tâm vùng Tây Nguyên.
Buôn Ma Thuột tiếp giáp với các huyện Krông Pắc, Cư Kuin, Cư Jút (Đắk Nông), Krông Ana, Cư M'gar và Buôn Đôn, tạo thành mạng lưới liên kết vùng chặt chẽ. Với tổng diện tích 377,18km2, Buôn Ma Thuột hiện là đô thị lớn nhất Tây Nguyên.
Buôn Ma Thuột là thủ phủ của Tây Nguyên. Ảnh: Internet
Theo kết quả điều tra dân số giữa kỳ năm 2024, dân số trung bình của thành phố đạt khoảng 375.590 người, với mật độ dân số khoảng 996 người/km2, phản ánh rõ vai trò là trung tâm dân cư lớn nhất khu vực.
Về cơ cấu hành chính, từ ngày 1/11/2024, thành phố Buôn Ma Thuột chính thức thực hiện sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết số 1193/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Buôn Ma Thuột còn là trung tâm đầu não về kinh tế, văn hóa và giáo dục của toàn vùng Tây Nguyên, với hệ thống trường đại học, viện nghiên cứu và các cơ sở y tế quy mô, đóng vai trò then chốt trong đào tạo nguồn nhân lực và cung ứng dịch vụ y tế cho khu vực.
Đặc biệt, với lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng, Buôn Ma Thuột được mệnh danh là "thủ phủ cà phê Việt Nam", nổi tiếng trong và ngoài nước nhờ sản lượng và chất lượng cà phê vượt trội, đóng góp quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu nông sản quốc gia.
Trên hành trình phát triển, Buôn Ma Thuột tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những động lực kinh tế chủ lực, trung tâm văn hóa - giáo dục - dịch vụ và điểm đến du lịch giàu bản sắc của khu vực Tây Nguyên.
Thành phố sở hữu kỷ lục về tên gọi
Không chỉ là đô thị lớn nhất Tây Nguyên và được mệnh danh là "thủ phủ cà phê" của Việt Nam, Buôn Ma Thuột còn gây ấn tượng bởi sở hữu số lượng tên gọi đa dạng bậc nhất cả nước, thậm chí trên thế giới.
Theo thống kê dân gian được lưu truyền trong cộng đồng, địa phương này từng có tới 17 cách gọi khác nhau, phần lớn xuất phát từ sự khác biệt trong cách phiên âm theo từng thời kỳ lịch sử, sự sai lệch trong cách viết hoặc biến âm theo vùng miền, phương ngữ.
Danh sách các tên gọi từng được sử dụng gồm:
Buôn Ma Thuột
Ban Mê Thuot
Ban Mê Thuột
Ban Mê Thuộc
Ban Mê Thuật
Buôn Ma Thuộc
Buôn Ma Thuật
Buôn Mê Thuột
Buôn Mê Thuộc
Buôn Mê Thuật
Bản Mế Thuột
Bản Mế Thuộc
Bản Mế Thuật
Bản Mê Thuột
Bản Mê Thuộc
Bản Mê Thuật
Bản Mê Tuột
Trong đó, Buôn Ma Thuột là tên gọi chính thức, được sử dụng trong tất cả các văn bản hành chính hiện hành.
TP. Buôn Ma Thuột là TP sở hữu nhiều tên gọi trên thế giới. Ảnh: Báo Quân Đội Nhân Dân
Theo giải thích từ Cổng thông tin điện tử TP. Buôn Ma Thuột, tên gọi này có nguồn gốc từ cụm từ "Buôn Ama Y Thuot" trong tiếng Ê Đê, có nghĩa là "buôn của cha Y Thuot". Trong đó:
- "Ama" nghĩa là "cha"
- "Y Thuot" là tên riêng của một người đàn ông
- "Buôn" nghĩa là "buôn làng"
Vị tù trưởng Y Thuot được cho là người đầu tiên lập ra buôn làng bên suối Ea Tam, nền tảng cho sự hình thành và phát triển của cộng đồng cư trú tại đây. Đến đầu thế kỷ XX, khu vực này đã trở thành trung tâm hành chính, kinh tế của toàn vùng.
Khẳng định vai trò trung tâm vùng Tây Nguyên, Buôn Ma Thuột được công nhận là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Đắk Lắk từ ngày 8/2/2010, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình đô thị hóa và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Cửa ngõ du lịch của Tây Nguyên
Không chỉ dừng lại ở vai trò kinh tế, Buôn Ma Thuột còn là một trong những điểm đến du lịch đặc sắc nhất Tây Nguyên, nổi bật với hệ sinh thái rừng nguyên sinh, địa hình cao nguyên đa dạng và khí hậu mát mẻ quanh năm.
Thành phố là cửa ngõ kết nối tới nhiều danh thắng nổi tiếng như:
- Cụm thác Dray Nur – Dray Sáp với cảnh quan hùng vĩ
- Hồ Lắk thơ mộng
- Buôn Đôn – nơi gắn liền với truyền thống săn voi và nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc Tây Nguyên
Bên cạnh đó, Bảo tàng Thế giới Cà phê, với kiến trúc độc đáo và nội dung trưng bày phong phú, đang dần trở thành biểu tượng mới, thu hút hàng chục nghìn lượt du khách trong và ngoài nước mỗi năm.
Dù mô hình cũ sẽ lùi vào quá khứ, nhưng vai trò, vị thế và khát vọng phát triển của Buôn Ma Thuột - thủ phủ cà phê, trung tâm kinh tế, văn hóa lớn nhất Tây Nguyên vẫn sẽ tiếp tục. Ảnh: Internet
Đặc biệt, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột, tổ chức định kỳ hai năm một lần, là sự kiện văn hóa – du lịch quy mô lớn, quy tụ hàng trăm doanh nghiệp, thu hút hàng chục nghìn lượt khách. Sự kiện không chỉ góp phần quảng bá sản phẩm cà phê Việt Nam ra thế giới mà còn định vị thương hiệu Buôn Ma Thuột trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế.
Với những dấu ấn về lịch sử, văn hóa và tiềm năng phát triển, Buôn Ma Thuột đang từng bước khẳng định vị thế là trung tâm kinh tế - văn hóa - du lịch hàng đầu của vùng Tây Nguyên.
Chỉ còn vài giờ nữa, Việt Nam sẽ chính thức khép lại mô hình chính quyền địa phương hai cấp đối với TP. Buôn Ma Thuột – một dấu mốc mang tính bước ngoặt trong tiến trình cải cách tổ chức bộ máy hành chính quốc gia.
Việc chấm dứt mô hình này không chỉ là sự thay đổi về cấu trúc quản trị mà còn là bước đi tất yếu nhằm tinh gọn bộ máy, tăng cường hiệu lực, hiệu quả điều hành, phù hợp với xu thế phát triển chung và yêu cầu quản lý đô thị hiện đại. Dù mô hình cũ sẽ lùi vào quá khứ, nhưng vai trò, vị thế và khát vọng phát triển của Buôn Ma Thuột - thủ phủ cà phê, trung tâm kinh tế, văn hóa lớn nhất Tây Nguyên sẽ tiếp tục được khẳng định và phát huy trong một diện mạo quản lý mới, chuyên nghiệp và linh hoạt hơn.
