Không ít vụ việc cán bộ có chức quyền có dấu hiệu lạm dụng chức vụ quyền hạn cho thuê và bán đất trái thẩm quyền. Có trường hợp cán bộ đã bị kỷ luật, mất chức, thậm chí vướng lao lý vì việc làm này. Tuy nhiên, việc giải quyết hậu quả từ hành vi bán đất trái thẩm quyền không phải là chuyện đơn giản bởi nó liên quan tới trách nhiệm của nhiều cấp, nhiều ngành và vấn đề giải quyết quyền lợi của người dân. Sự việc xảy ra tại xã Hà Yên, Hà Trung (Thanh Hóa) là một ví dụ điển hình.
Dân khắc khoải vì mua đất ở... hành lang thoát lũ
Năm 2006, bà Đinh Thị Mẫn (thôn 4, Hà Yên, Hà Trung, Thanh Hóa) quyết định dùng số tiền tiết kiệm của mình để mua 1 thửa đất, diện tích hơn 100m2, khu vực đường Cừ (sông Hoạt) với số tiền 42 triệu đồng để làm “vốn” cho con cháu. Năm 2019, hộ dân này quyết định đổ đất, dựng nhà thì bất ngờ bị chính quyền ngăn cản với lý do đất nằm trong hành lang thoát lũ.
Sự việc khiến gia đình bà hết sức bức xúc: "Khi chúng tôi làm móng nhà thì cán bộ xã, huyện bắt tháo dỡ với lý do xây dựng trong phạm vi hành lang thoát lũ, vi phạm pháp luật về đê điều. Họ còn nói khi nào có chủ trương của cấp trên cho phép xây dựng nhà thì mới được làm. Đất của chúng tôi có giấy tờ mua bán đàng hoàng tại sao lại ngăn cấm?”.
Các tài liệu của phóng viên có được cho thấy, năm 2006, UBND xã Hà Yên, huyện Hà Trung có thông báo bán đất tại khu vực đường Cừ (sông Hoạt). Nhiều hộ dân có nhu cầu về nhà ở nên đã đăng ký tham gia đấu thầu để mua đất.
Theo đó, tổng số lô đất mà các hộ dân bỏ tiền ra để mua là 29 lô. Trung bình mỗi lô đất có giá 42 triệu đồng. Tổng số tiền mà xã Hà Yên thu về từ việc bán đất nói trên là hơn 1,1 tỷ đồng. Việc mua bán đất này đều có phiếu thu.
Mặc dù người dân đã mua đất từ năm 2006 nhưng đến nay nhiều hộ dân vẫn chưa được cấp có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử đất.
Năm 2018, trên địa bàn một số xã của huyện Hà Trung rộ lên thông tin UBND xã bán đất hàng trăm suất đất trái thẩm quyền, nên UBND huyện Hà Trung đã chỉ đạo Thanh tra huyện tiến hành thanh tra (trong đó có thanh tra UBND xã Hà yên theo đơn tố cáo của ông Nguyễn Xuân Mừng, thôn 5, xã Hà Yên).
Kết luận Thanh tra số 783/KL-UBND ngày 16/5/2018 của UBND huyện Hà Trung chỉ rõ việc UBND xã Hà Yên bán 29 lô đất cho các hộ dân là trái thẩm quyền.
Theo đó, xã Hà Yên đã tự ý “quy hoạch” đất, bán cho các hộ khi chưa được cấp có thẩm quyền đồng ý chủ trương, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Vị trí đất cán bộ xã bán cho dân nằm trên hành lang thoát lũ sông Hoạt.
Theo hồ sơ đo đạc 299 năm 1984, khu đất trên thuộc thửa số 9 diện tích 6778m2, tờ bản đồ sổ 3 loại đất mặt nước thùng đào; Theo hồ sơ đo đạc năm 1997 khu đất trên thuộc loại đất hoang sông (không thửa) tờ bản đồ số 3, diện tích sử dụng là 5.061m2.
Hiện tại, trên phần đất được giao, đã có 27 hộ dân đã san lấp mặt bằng (13 hộ dân xây dựng nhà ở).
Trong nhiều phiếu thu tiền mà người dân cung cấp cho phóng viên, đều thể hiện được các thông tin như: Đơn vị thu, tên người nộp tiền, số tiền phải nộp, lý do nộp tiền, có chữ ký và đóng dấu của Thủ trưởng đơn vị (ông Trần văn Nghĩa, nguyên Chủ tịch UBND xã Hà Yên).
Hành vi bán đất trái thẩm quyền đã rõ, tuy nhiên, trong các phiếu thu tiền (ở mục lý do nộp tiền) UBND xã Hà Yên đã “cải biến” lý do nộp dưới các hình thức thu khác nhau như: thu tiền đất mượn kinh doanh; Thu tiền đất, thu tiền đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng địa phương….
Cán bộ huyện nói "lỗi 1 phần do dân chưa hiểu biết pháp luật"
Mặc dù đã chỉ rõ những sai phạm nhưng đến nay, UBND huyện Hà Trung chưa đưa ra phương án xử lý triệt để nhằm đảm bảo quyền lợi cho các hộ dân. Vụ việc còn thể hiện dấu hiệu buông lỏng quản lý về đất đai của cấp có thẩm quyền.
Khi được hỏi về việc, huyện Hà Trung có chủ trương, chỉ đạo giao đất cho dân tại cầu Cừ hay không? ông Đặng Văn Thiện, Trưởng phòng TNMT huyện Hà Trung khẳng định “không có chuyện này”.
“Huyện không có chủ trương giao đất cho dân ở khu vực này. Toàn bộ diện tích đất được xã Hà Yên giao đất trái thẩm quyền cho dân đều nằm ở hành lang đê sông Hoạt.
Trong số 29 hộ đã có gần 1 nửa số hộ đã hoàn thiện công trình nhà ở. Có hộ đang làm móng xây nhà. Chúng tôi đã đề nghị dân tháo dỡ phần móng đang hoàn thiện. Việc làm nhà ở tại khu vực nói trên chỉ được phép sau khi có chủ trương của cấp có thẩm quyền”, ông Thiện nói và cho biết thêm, huyện không biết và không thu một đồng nào từ hành vi bán đất trái thẩm quyền nói trên.
Nói về phương án xử lý vụ việc, đặc biệt là việc đảm bảo quyền lợi của người dân mua đất, ông Thiện cho biết, "phải xin ý kiến cấp trên".
“Việc xử lý phải có lộ trình trong đó chúng tôi đang tính phương án đưa các hộ vào nội đê. Trước mắt huyện yêu cầu các hộ dân giữ nguyên hiện trạng khu đất đã mua”, ông Thiện nói.
Đặt vấn đề về trách nhiệm quản lý, giám sát của cấp có thẩm quyền để xảy ra vi phạm tại xã Hà Yên, ông Thiện từ chối trả lời thẳng vào vấn đề: “Việc quản lý đất đai đặc biệt là việc xã giao đất trái thẩm quyền cho dân rất khó phát hiện vì họ không báo thông tin cho mình. Có khi xã bán đất cho dân nhưng người dân không xây dựng nên rất khó phát hiện. Đến lúc thanh tra mới phát hiện vi phạm.
Một mảng rộng lớn như tài nguyên môi trường mà phòng chúng tôi có mấy người thì rất khó làm”.
Ông Thiện cho biết thêm, ngoài trách nhiệm của UBND xã Hà Yên, thì việc mua bán đất trái thẩm quyền cũng có 1 phần lỗi của người dân: “Đồng ý là về phía cơ quan chính quyền có sai, nhưng mà cũng có một phần nào đó lỗi của người dân bởi vì tất cả mọi người dân sống trong xã hội phải hiểu và chấp hành các quy định của pháp luật.
Nếu anh là người hiểu biết về pháp luật thì chắc chắn anh sẽ không thực hiện việc mua bán này. Thiếu sót của người dân là chưa cập nhật các thông tin, quy định của pháp luật trong giao dịch mua bán. Người dân mà có trách nhiệm với bản thân với xã hội thì người ta sẽ không mua đất thậm chí người ta sẽ tố cáo luôn. Lúc đó mọi chuyện sẽ khác đi”, ông Thiện nói.
Trái ngược với ý kiến của ông Thiện, nhiều hộ dân khác thì cho rằng, họ hoàn toàn không biết việc UBND xã Hà Yên tổ chức bán đất trái thẩm quyền cho người dân. Sai phạm này là do chính quyền xã Hà yên gây ra và người chịu trách nhiệm chính là UBND xã Hà Yên chứ không phải người dân.
Từ những bất cập trên, nhiều hộ dân tại xã Hà Yên đề nghị cơ quan có thẩm quyền nhanh chóng xử lý dứt điểm vụ việc, đảm bảo quyền lợi người dân.
“Tôi đề nghị cấp có thẩm quyền vào cuộc xác minh làm rõ thông tin việc UBND xã Hà yên bán đất trái thẩm quyền, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Làm rõ trách nhiệm của UBND huyện Hà Trung, Chủ tịch UBND huyện Hà Trung với dấu hiệu thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý để xảy ra sai phạm nêu trên.
Làm rõ số tiền UBND xã Hà Yên thu được từ việc bán đất trái thẩm quyền sử dụng vào mục đích gì? Làm rõ việc xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan trong việc bán đất trái thẩm quyền”, đơn phản ánh của các hộ dân đề nghị.
Phóng viên đã nhiều lần liên hệ lãnh đạo xã Hà Yên để làm rõ thêm vấn đề trên, nhưng bị từ chối.
Reatimes sẽ tiếp tục thông tin về sự việc này.
