Xử lý nợ xấu bất động sản – Vấn đề đa chiều không thể giải quyết đơn lẻ

Nợ xấu bất động sản tiếp tục tăng nhanh

Thống kê từ báo cáo tài chính quý I/2025 của các ngân hàng niêm yết cho thấy, nợ xấu đang có xu hướng tăng trưởng trở lại, ước tính đạt trên 266.000 tỷ đồng, tăng 18,5% so với cùng kỳ, và hơn 16% so với cuối năm 2024.

Đánh giá về tình hình nợ xấu tại các ngân hàng, ông Võ Hồng Thắng – Phó Tổng Giám đốc DKRA cho biết, tỷ lệ nợ xấu trong lĩnh vực bất động sản đang tăng nhanh. Trong khi Vietcombank, Techcombank, VietABank vẫn duy trì tỷ lệ nợ xấu thấp dưới 1,2%, một số ngân hàng như OCB đã ghi nhận mức 3,9%, khiến rủi ro hệ thống ngày càng rõ rệt.

Đồng tình với quan điểm của ông Võ Hồng Thắng, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng cho rằng, tình trạng nợ xấu bất động sản đang ngày càng phức tạp, ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của thị trường tài chính và sức khỏe doanh nghiệp. Nếu không có giải pháp tổng thể và mang tính đột phá, hàng loạt dự án dở dang sẽ tiếp tục "đắp chiếu", kéo theo hệ lụy dây chuyền đến ngân hàng, nhà đầu tư và người lao động.

Theo ông Châu, một trong những vướng mắc hiện nay khiến tình trạng nợ xấu bất động sản có xu hướng tăng nhanh là vấn đề pháp lý đối với tài sản đảm bảo. Cụ thể, nhiều dự án có giá trị lớn hiện đang bị kẹt trong quá trình làm thủ tục, tranh chấp pháp lý, khiến ngân hàng không thể phát mãi, doanh nghiệp không thể tái cấu trúc.

Tình trạng nợ xấu trong lĩnh vực bất động sản không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của các ngân hàng mà còn gây thiệt hại cho toàn nền kinh tế. Vướng mắc pháp lý đã tạo nên một vòng xoáy không hồi kết cho công tác xử lý tài sản đảm bảo khi không thể luân chuyển được tài sản, tài sản không sinh lời được, gây lãng phí. Ngoài ra, xuất phát từ rủi ro nợ xấu, nhiều ngân hàng cũng có xu hướng thắt chặt điều kiện cho vay, khiến các doanh nghiệp nhỏ và vừa ngày càng khó tiếp cận vốn tín dụng để phát triển hoạt động kinh doanh, ảnh hưởng đến sinh kế của người lao động.

Cần sự phối hợp đồng bộ để giải quyết tình trạng nợ xấu trong lĩnh vực bất động sản

Ông Lê Hoàng Châu nhận định, xử lý nợ xấu không chỉ là thu hồi nợ mà còn là "cơ hội để phục hồi thị trường". Chính phủ cần xem xét ban hành cơ chế đặc thù nhằm xử lý nợ xấu một cách quyết liệt, đồng bộ. Chúng ta cần cách tiếp cận mới: Thu hồi được nợ, khôi phục được dự án, cứu được doanh nghiệp và giữ được việc làm cho người lao động.

Theo đó, Chủ tịch HoREA cho rằng, cần hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc xử lý tài sản đảm bảo theo hướng minh bạch, rút ngắn quy trình phát mãi, kể cả thông qua đấu giá công khai hoặc chuyển nhượng dự án.

"Chúng tôi đề xuất thành lập tổ công tác liên ngành cấp trung ương đề rà soát, phân loại các dự án bất động sản đang bị ngưng trệ, từ đó có chính sách xử lý phù hợp từng nhóm nợ xấu, không nên dùng một cơ chế cứng nhắc cho tất cả", ông Lê Hoàng Châu đề xuất.

Ngoài ra, theo ông Châu, cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp có dự án khả thi được tiếp cận nguồn vốn tín dụng với điều kiện linh hoạt hơn, qua đó phục hồi năng lực tài chính và hoàn thiện dự án, tạo dòng tiền thực để trả nợ.

"Khi nợ xấu được xử lý, dòng tiền mới sẽ quay lại thị trường, doanh nghiệp sống lại, ngân hàng lành mạnh, và Nhà nước thu được thuế. Đây là bài toán cần lời giải tổng thể, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, chứ không thể chỉ trông chờ doanh nghiệp tự bơi trong khủng hoảng", Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu nhấn mạnh./.