Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) vừa có văn bản gửi UBND TP. Hà Nội, đề xuất 8 nhóm vấn đề cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi ban hành bảng giá đất áp dụng từ năm 2026, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Cảnh báo tác động dây chuyền đến kinh tế - xã hội
Theo VNREA, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội hiện đang xây dựng dự thảo bảng giá đất mới để trình UBND thành phố xem xét, áp dụng từ ngày 1/1/2026. Hiệp hội đánh giá việc hoàn thiện khung pháp lý về đất đai, phản ánh đúng giá trị quyền sử dụng đất là cần thiết, song việc điều chỉnh giá cần được thực hiện thận trọng để tránh gây ra những tác động ngoài mong muốn tới nền kinh tế.

VNREA kiến nghị về bảng giá đất được đề xuất. Ảnh minh họa
Hiệp hội nhấn mạnh, đất đai là tư liệu sản xuất đầu vào quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí giá thành của hàng hóa, tiền thuê đất, bồi thường giải phóng mặt bằng… Việc tăng giá đất nếu không được tính toán kỹ sẽ tác động tiêu cực đến cơ hội tiếp cận đất đai, chi phí sản xuất và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
Trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số từ năm 2026, riêng Hà Nội phấn đấu đạt GRDP bình quân 11%/năm giai đoạn 2026–2030, VNREA cảnh báo việc tăng giá đất quá nhanh có thể làm đội chi phí đầu tư, ảnh hưởng tiến độ triển khai các dự án, kéo theo hệ lụy dây chuyền tới các ngành liên quan như xây dựng, vật liệu, tài chính – ngân hàng… Ngược lại, nếu bảng giá đất được xây dựng hợp lý sẽ góp phần ổn định thị trường, thúc đẩy tăng trưởng GRDP.
Áp lực với đầu tư công và nhà ở xã hội
Một trong những lo ngại lớn được VNREA nêu là việc tăng giá đất có thể tạo áp lực cho chi phí đầu tư công. Khi chi phí đất đai tăng, các dự án hạ tầng trọng điểm dễ bị đội vốn, vượt dự toán, làm chậm tiến độ và ảnh hưởng tới mục tiêu phát triển hạ tầng đồng bộ của thành phố.
Với thị trường nhà ở, Hiệp hội cho rằng bảng giá đất phù hợp sẽ giúp kiểm soát chi phí đầu vào, từ đó góp phần giảm giá nhà, tăng cơ hội tiếp cận cho người mua ở thực. Ngược lại, nếu giá đất tăng cao, chi phí phát triển dự án sẽ đội lên, làm giảm khả năng tiếp cận nhà ở, đặc biệt trong phân khúc nhà ở xã hội và thương mại giá thấp.
Bên cạnh đó, giá đất cao cũng khiến các nhà đầu tư ngần ngại triển khai dự án ở khu vực ngoại thành – nơi Hà Nội đang định hướng phát triển quỹ nhà nhằm giãn dân, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt nguồn cung và mất cân đối phát triển đô thị.
Tác động đến doanh nghiệp, người dân và thị trường thuê
VNREA cũng chỉ ra rằng, bảng giá đất tăng sẽ kéo theo nghĩa vụ tài chính của cả người dân và doanh nghiệp như thuế sử dụng đất, lệ phí chuyển mục đích, tiền thuê đất… tăng mạnh, đồng thời làm tăng chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho ngân sách Nhà nước.
Trong khi đó, thị trường bất động sản vẫn đang trong quá trình phục hồi sau giai đoạn trầm lắng, nhiều doanh nghiệp phải tái cấu trúc và gặp khó khăn về vốn. Việc tăng giá đất vào thời điểm này có thể trở thành "gánh nặng kép", làm chậm đà phục hồi của toàn thị trường.
VNREA cũng cảnh báo hệ quả gián tiếp khi mặt bằng giá thuê tăng theo giá đất. Hiện nay, giá thuê trọ quanh các trường đại học tại Hà Nội đã tăng khoảng 30%. Nếu bảng giá đất mới tiếp tục tăng mạnh, xu hướng này có thể kéo dài, tạo thêm áp lực cho sinh viên và người lao động có thu nhập thấp.
Đề xuất cân bằng lợi ích và ổn định thị trường
Hiệp hội Bất động sản Việt Nam khẳng định việc ban hành bảng giá đất mới là cần thiết nhằm phản ánh sát giá thị trường, đảm bảo công bằng và minh bạch trong quản lý đất đai. Tuy nhiên, Hà Nội cần nghiên cứu kỹ các tác động kinh tế - xã hội để có lộ trình điều chỉnh phù hợp, tránh gây sốc cho thị trường.
Trước đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hà Nội đã công bố dự thảo bảng giá đất lần đầu theo Luật Đất đai 2024, với mức tăng phổ biến khoảng 2% tại khu vực nội thành và 25–26% tại một số xã ngoại thành. Cơ quan này cho biết bảng giá được xây dựng dựa trên khảo sát thực tế và dữ liệu từ các sở ngành, nhằm giảm chênh lệch giữa giá đất quy định và giá giao dịch thực tế, đồng thời làm cơ sở cho chính sách tài chính đất đai, thu hút đầu tư và cân đối ngân sách.
VNREA kiến nghị thành phố cần lựa chọn mức giá hợp lý, vừa đảm bảo nguồn thu, vừa hỗ trợ phục hồi thị trường bất động sản, tạo nền tảng cho phát triển bền vững trong giai đoạn tới.