Thông tin này được đề cập tại kết luận thanh tra số 74/TB-TTTP-P7 của Thanh tra TP.HCM về việc thực hiện dự án Chung cư Nguyễn Kim - Khu B, quận 10 và dự án Cao ốc văn phòng tại số 257 đường Điện Biên Phủ, phường 6, quận 3 do Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn một thành viên (Resco) làm chủ đầu tư.
Theo Thanh tra TP.HCM, dự án Chung cư Nguyễn Kim – Khu B, quận 10 là dự án xây dựng mới chủ yếu để phục vụ tái định cư cho các lô K, L, M, N, Ô chung cư Nguyễn Kim cũ, thực hiện theo chủ trương triển khai việc cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ đang bị hư hỏng hoặc xuống cấp nghiêm trọng cần được cải tạo, xây dựng lại theo Nghị quyết 34/2007/NQ-CP 3/7/2007 của Thủ tướng Chính phủ, nên được miễn tiền sử dụng đất. Dự án này do Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn một thành viên 100% vốn nhà nước làm chủ đầu tư.
Thanh tra TP.HCM cho biết, trong quá trình chủ trương và triển khai thực hiện dự án trên, Resco đã có những cố gắng để thực hiện dự án để đưa vào khai thác sử dụng.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Tổng Công ty còn tồn tại, hạn chế, thiếu sót, trong đó có sai phạm về việc chuyển đổi nhà tái định cư thành thương mại.
Cụ thể, về tiền sử dụng đất và đề xuất được bán căn hộ thương mại, ngày 02/12/2020, Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn có Văn bản số 1465/BC-TCT gửi UBND TP đề nghị xem xét và giải quyết đối với phần quỹ nhà còn lại sau khi hoàn tất bố trí tái định cư (222 căn). Trường hợp Quận 10 và các quận, huyện khác không có nhu cầu tái định cư thì cho Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn được bán kinh doanh quỹ nhà còn lại trong năm 2021.
Liên quan đến nội dung này, ngày 23/01/2021, Văn phòng UBND TP.HCM có Thông báo số 50/TB-VP về truyền đạt kết luận của Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong chỉ đạo, giao Sở Xây dựng ra soát nhu cầu tái định cư của các dự án trên địa bàn quận 10 và các quận, huyện khác, tham mưu UBND TP xem xét, giải quyết phù hợp và pháp lý của dự án”.
Thanh tra TP.HCM cho rằng, trách nhiệm các hạn chế, thiếu sót nêu trên thuộc Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Phó Tổng Giám đốc phụ trách, Kiểm soát viên, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn một thành viên và các tổ chức, cá nhân có liên quan thời kỳ phát sinh vụ việc.
Do vậy, trên cơ sở kết luận thanh tra số 03/KL-TTTP-P7 ngày 6/4/2021 của Thanh tra TP.HCM, ngày 6/5/2021, Văn phòng UBND TP.HCM đã ban hành Thông báo số 352/TB-VP về kết luận của Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Minh Châu về kết luận thanh tra việc thực hiện dự án Chung cư Nguyễn Kim - Khu B, Quận 10 do Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn một thành viên làm chủ đầu tư.
Trong đó, UBND TP.HCM giao Giám đốc Sở Xây dựng khẩn trương thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP.HCM tại Thông báo số 50/TB-VP ngày 13/1/2021 của Văn phòng UBND TP.HCM. Trong đó, có lưu ý thẩm quyền, cơ sở pháp lý chuyển mục đích từ quỹ nhà phục vụ tái định cư sang bán thương mại, dịch vụ tại dự án Chung cư Nguyễn Kim - Khu B, nghĩa vụ tài chính bổ sung (nếu có); báo cáo, đề xuất biện pháp xử lý trình UBND TP xem xét, quyết định.
Liên quan đến đề xuất chuyển dự án tái định cư sang thương mại, hiện nay, không ít dự án trên địa bàn TP.HCM bị biến tướng, dính hàng loạt sai phạm khi chuyển từ nhà ở tái định cư sang thương mại. Nhiều dự án làm sai lệch chủ trương cũng như quy định pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, gây tâm lý bức xúc.
Trước thực trạng nay, tại buổi làm việc với Thủ tướng Phạm Minh Chính ngày 13/5/2021, TP.HCM đã đề xuất, kiến nghị Thủ tướng cho phép UBND TP.HCM quyết định điều chỉnh mục tiêu dự án, quỹ nhà phục vụ tái định cư sang nhà ở xã hội hoặc thương mại thay cho Bộ Xây dựng, theo Nghị định 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ.
Về kiến nghị này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu nếu chuyển sang nhà ở thương mại thì dứt khoát phải qua đấu giá để tránh tiêu cực, thất thoát.
Theo Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn Luật sư TP.HCM, về nguyên tắc, các dự án đầu tư công hay dự án đầu tư của tư nhân đều có quy định, về việc được thực hiện thủ tục và hồ sơ đề nghị điều chỉnh mục tiêu của dự án. Dự án được điều chỉnh, thay đổi đến đâu là do chính sách của cơ quan nhà nước đã chấp thuận chủ trương đầu tư. Đây cũng là cơ quan sẽ quyết định việc điều chỉnh mục tiêu của dự án.
Tuy nhiên, quy định pháp luật còn đang bỏ trống, không có giới hạn về phạm vi được điều chỉnh mục tiêu đến đâu, nên phụ thuộc nhiều vào tầm nhìn của người có thẩm quyền quyết định. Khi thực hiện thủ tục điều chỉnh mục tiêu dự án, thì chủ đầu tư phải báo cáo thực tế về việc đã thực hiện dự án như khối lượng công việc đã thực hiện, vốn đầu tư… giải trình hướng đề xuất điều chỉnh.
Luật sư Phượng cũng cho rằng, các dự án tái định cư được chuyển sang dự án nhà ở xã hội hay nhà ở thương mại đều được pháp luật quy định. Trong đó, người có thẩm quyền đã chấp thuận chủ trương đầu tư trước đây sẽ là người quyết định điều chỉnh.
“Nếu sang nhà ở xã hội thì thành phố có ngay một quỹ đất để kết hợp giải quyết nhà cho những người thuộc diện được hưởng chính sách. Nếu chuyển sang nhà ở thương mại thì sẽ bán và thu về một nguồn vốn lớn. Tuy nhiên, việc bán căn hộ, nhà ở riêng lẻ thì nên đưa ra đấu thầu để lựa chọn một đơn vị đấu giá, từ đó thực hiện việc đấu giá từng căn hộ, từng nhà ở riêng lẻ. Qua đó, giúp cho thị trường bất động sản thêm minh bạch.
Ngược lại, cần lưu ý nếu thành phố bán cả dự án thành một lô thì không thu được nhiều nguồn ngân sách. Điều này cũng có nhiều hạn chế như việc người dân không tiếp cận được, chỉ có các doanh nghiệp thu gom mới có thể tham gia rồi bán lại cho dân với giá cao”, Luật sư Phượng nhận định thêm.
Theo quy định tại điểm c khoản 1, Điều 84 của Nghị định số 99/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở thì Bộ Xây dựng có trách nhiệm: Quyết định cho phép điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại sang làm NƠXH; Xem xét, quyết định việc điều chỉnh nhà ở phục vụ tái định cư hoặc điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng nhà ở phục vụ tái định cư sang làm NƠXH hoặc sang làm nhà ở thương mại theo đề nghị của UBND cấp tỉnh.
Tuy nhiên, điểm này bị bãi bỏ bởi Khoản 6 Điều 5 Nghị định 35/2023/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 20/06/2023./.
