Dùng công cụ tài khoá để hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp
Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5 của Quốc hội, tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội, một số đại biểu đặc biệt quan tâm đến việc gỡ những nút thắt đang cản trở sự phục hồi của doanh nghiệp.
Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cho hay, ngay từ những tháng đầu năm 2023, đã có những yếu tố khó khăn bất lợi xuất phát, tác động đến mục tiêu tăng trưởng của kinh tế trong năm 2023. Đơn cử như, giải ngân đầu tư công chậm, 4 tháng đầu năm nay, giải ngân chỉ vào khoảng 14,66 % so với kế hoạch. Thị trường trái phiếu, bất động sản ảm đạm. Các doanh nghiệp rơi vào giai đoạn suy thoái kéo dài, ước tính số doanh nghiệp rời bỏ thị trường trong 4 tháng năm nay tăng 23,1%, tương ứng với 77 nghìn doanh nghiệp (so với cùng kỳ năm trước).
Nhiều doanh nghiệp còn bán bớt tài sản để giải quyết thanh khoản trong khi các chính sách ưu đãi còn khó khăn trong tiếp cận. Khó khăn doanh nghiệp gây lên các hệ luỵ về an sinh xã hội, tình trạng thất nghiệp gia tăng.
Đại biểu Ma Thị Thúy cho rằng, biện pháp nhanh nhất, hiệu quả nhất và doanh nghiệp dễ hấp thụ nhất trong lúc này chính là dùng công cụ tài khóa để hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp như giảm lãi suất ngân hàng, giảm tiền thuê đất, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp; giảm, giãn, miễn lãi suất, miễn lãi chậm nộp bảo hiểm xã hội...
Còn theo đại biểu Đặng Xuân Phương (đoàn Nghệ An), 3 khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp đang phải đối mặt lúc này là đơn hàng (59,2%); tiếp cận vốn vay (51,1%); thủ tục hành chính và các quy định pháp luật (45,3%).
“Liệu các giải pháp như tăng quy mô tín dụng, giảm lãi suất ngân hàng nhất là đối với doanh nghiệp bất động sản, xuất nhập khẩu có thể giải quyết được căn cơ vấn đề đầu ra cho hàng hóa dịch vụ nước ta lúc này hay không?”, ông Phương đặt câu hỏi.
Đại biểu Đặng Xuân Phương cho rằng, trong công tác chỉ đạo, điều hành vĩ mô của Chính phủ, cần kiên trì quan điểm đã được Đảng ta đề ra trong Văn kiện Đại hội 13. Đó là tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả đầu tư, nhất là đầu tư công; cơ cấu lại phát triển lành mạnh các loại thị trường, trong đó quan trọng nhất là cơ cấu lại thị trường bất động sản, đất đai và các tài nguyên khác theo hướng sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả.
Đại biểu dẫn chứng, thời gian qua, nền kinh tế có sự đóng góp tích cực của ngành xây dựng, ngành bất động sản, đồng thời chiếm trọng số rất lớn trong nền kinh tế địa phương. Tuy nhiên, dòng chảy vốn đổ quá nhiều về phân khúc bất động sản nghỉ dưỡng lại “lệch pha” so với thực tế phát triển du lịch, trong khi các điều kiện hạ tầng khác chưa đáp ứng được ngay. Việc các ngân hàng thắt chặt tín dụng là lời cảnh tỉnh cho nhà đầu tư đang tham gia và cuộc chơi bất động sản. Trong khi đó nhu cầu thực về nhà ở, thiết chế văn hoá, cộng đồng đáp ứng nhu cầu của người dân, người lao động, công chức, văn phòng lại chưa được đáp ứng.
Chính sách tiền tệ phải linh hoạt
Đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) đánh giá, những kết quả đã đạt được năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, cùng những tồn tại, hạn chế trong chỉ đạo, điều hành kinh tế vĩ mô được báo cáo khách quan.
Tuy nhiên, trước tình trạng các doanh nghiệp gặp khó khăn, phá sản, giải thể ngày càng nhiều, đại biểu Lê Hữu Trí đề nghị cần điều hành chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm, chia sẻ vai trò hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế với chính sách tiền tệ, điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hiệu quả và phải phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, bảo lãnh hợp lý để vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa kiểm soát được lạm phát. Đồng thời cần chủ động xem xét tiếp tục hạ lãi suất nhằm hỗ trợ tăng trưởng, kiểm soát chặt chẽ việc đáp ứng dụng, sử dụng vốn và mức tăng trưởng tín dụng.
Đồng thời, cần một cái giải pháp hữu hiệu, thực hiện nghiêm kỷ cương, kỷ luật để khắc phục ngay những hạn chế, yếu kém. Cần có chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch quản lý, khai thác hợp lý, thận trọng và có lộ trình phù hợp, bảo đảm khai thác có hiệu quả và lâu dài.
Với việc sử dụng nguồn thu từ đất, đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng cần tập trung ưu tiên cho đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế và hạ tầng xã hội, kiên quyết không cho chuyển nguồn khi chưa làm rõ nguyên nhân và không chỉ nguồn trái quy định của pháp luật, khắc phục tình trạng chuyển nguồn vốn qua các năm khá lớn, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và điều hành kinh tế vĩ mô.
Còn đại biểu Tô Ái Vang (đoàn Sóc Trăng) đặt câu hỏi: “Hiện nay doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận với vốn vay, vậy nguyên nhân từ đâu?”
Vị đại biểu này lý giải, các doanh nghiệp nhỏ và vừa không tiếp cận được vốn vay do không còn tài sản đảm bảo hoặc tình hình tài chính yếu kém. Nhiều doanh nghiệp không được giải ngân, chuyển sang nhóm nợ xấu, ngân hàng vẫn phải đảm bảo khả năng thanh toán tài sản thế chấp.
Đề xuất giải pháp cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay, đại biểu Tô Ái Vang cho rằng, Ngân hàng Nhà nước cần có phương thức điều hành linh hoạt đó là giao tổng room từ đầu năm và điều hành trên cơ sở đặt ra bởi sự thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng, tránh tình trạng nửa đầu năm tăng tốc cuối năm hết room hoặc bị siết lại một cách đột ngột làm cho doanh nghiệp có thể đi đến vỡ kế hoạch trong đầu tư hoặc trong sản xuất kinh doanh.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước xem xét có cơ chế cho vay linh hoạt đa dạng nhất là các gói cho vay tín chấp dựa trên thời gian hoạt động hiệu quả và dòng tiền của doanh nghiệp. Ngân hàng Nhà nước cũng cần chỉ đạo các ngân hàng thương mại rà soát lại toàn bộ thủ tục điều kiện tín dụng, tăng khả năng tiếp cận vốn vay của doanh nghiệp, đẩy nhanh giải ngân gói hỗ trợ triển khai hiệu quả chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ giúp doanh nghiệp bớt khó khăn.
Đối với chính sách giảm thuế VAT 2% theo Nghị quyết 43 của Quốc hội khóa XV, Đại biểu Tô Ái Vang đề nghị Chính phủ huy động các kênh thông tin, làm tốt công tác truyền thông để người tiêu dùng biết và đón nhận. Quốc hội tiếp tục xem xét mức giảm thuế VAT xuống từ 3% - 4% và kéo dài đến hết năm 2024.
“Trong bối cảnh các nước đang cạnh tranh bằng cách giảm gánh nặng thuế cho doanh nghiệp để thu hút đầu tư, Việt Nam cũng nên xem xét giảm thuế VAT ở mức cao hơn để khuyến khích tiêu dùng, tăng sức mua. Từ đó doanh nghiệp có thể tiêu thụ hàng hóa nhiều hơn, giải phóng được lượng hàng tồn kho, sớm phục hồi sản xuất kinh doanh, góp phần vực dậy doanh nghiệp, góp phần cho sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội các địa phương trong cả nước”, Đại biểu Tô Ái Vang đề nghị.
