Cây cầu 1.800 tỷ thay thế cây cầu hơn 100 tuổi sẽ bị phá dỡ ở Hà Nội: Chưa giải quyết được khó khăn, phải thi công cầm chừng

Dự án xây dựng cầu Đuống mới - công trình giao thông trọng điểm nối phường Việt Hưng (quận Long Biên cũ) với xã Phù Đổng (huyện Gia Lâm cũ) - được phê duyệt từ năm 2022 với tổng mức đầu tư hơn 1.800 tỷ đồng, do Ban Quản lý dự án Đường sắt (Bộ Xây dựng, trước đây thuộc Bộ Giao thông vận tải) làm chủ đầu tư. Công trình được kỳ vọng thay thế cầu Đuống cũ hơn 120 năm tuổi đã xuống cấp nghiêm trọng, đồng thời mở rộng kết nối hạ tầng khu vực Đông Bắc Hà Nội, đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng.

Theo thiết kế, cầu Đuống mới gồm hai đơn nguyên song song cách nhau khoảng 100m, gồm một cầu đường bộ và một cầu đường sắt. Cầu đường bộ dài 382m, kết cấu bê tông cốt thép dự ứng lực kết hợp dây văng, rộng 18,5m với 6 làn xe, tốc độ thiết kế 80km/h. Hai đầu cầu có đường dẫn dài khoảng 700m, nối từ nút giao Ngô Gia Tự đến ngã ba Hà Huy Tập – Phan Đăng Lưu. Cầu đường sắt dài gần 1km, gồm 6 nhịp dầm thép, đáp ứng đồng thời hai khổ ray 1.000mm và 1.435mm, cho phép tàu chạy với tốc độ tối đa 80km/h. Công trình có tĩnh không giai đoạn đầu 7m và dự kiến nâng lên 9,5m trong tương lai, phù hợp với quy hoạch tuyến đường sắt đô thị số 1 của Hà Nội. Cầu còn được bố trí lối đi bộ phục vụ dân sinh, thể hiện định hướng hạ tầng bền vững, đa công năng. Theo kế hoạch ban đầu, dự án dự kiến hoàn thành trong năm 2025.

Cầu Đuống hiện hữu được khánh thành từ năm 1902, từng là một trong những biểu tượng giao thông quan trọng của Thủ đô nhưng hiện đã quá tải và xuống cấp. Với khoang thông thuyền chỉ 26m và tĩnh không mùa nước cao đạt 2,8m, cây cầu cũ gây hạn chế lớn cho giao thông đường thủy, thường xuyên xảy ra ùn tắc và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Việc đầu tư cầu Đuống mới vì thế được xem là bước đi tất yếu, không chỉ thay thế hạ tầng đã lỗi thời mà còn tạo sự kết nối đồng bộ giữa hệ thống đường bộ và đường sắt, góp phần giảm tải cho Quốc lộ 1B và tăng năng lực vận tải khu vực phía Đông Hà Nội.

Dự án xây dựng cầu Đuống mới nằm trong tổng thể Dự án nâng cấp tuyến vận tải thủy sông Đuống, gồm xây cầu đường sắt phía thượng lưu và cầu đường bộ phía hạ lưu cầu Đuống hiện hữu, sau đó tháo dỡ cầu cũ, nhằm bảo đảm khổ thông thuyền cho đường thủy, đồng thời nâng cao khả năng lưu thông cho đường sắt và đường bộ. Dự án chính thức khởi công từ tháng 7/2023, đặt mục tiêu hoàn thành vào tháng 12/2025. Tuy nhiên, do vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, các nhà thầu phải thi công cầm chừng, buộc phải lùi thời hạn hoàn thành sang năm 2026.

Để có mặt bằng phục vụ thi công, tổng diện tích đất cần thu hồi là 4,96ha, trong đó phường Việt Hưng 3,33ha với 53 hộ (43 hộ tái định cư) và xã Phù Đổng 1,63ha với 89 hộ (70 hộ tái định cư). Hiện nhà thầu mới chỉ thi công được phần mặt bằng trong phạm vi đê điều và phần dưới sông Đuống. Phần còn lại, xã Phù Đổng đã phê duyệt và chi trả tiền bồi thường cho 42/88 hộ; phường Việt Hưng chi trả cho 28/58 hộ. Hai địa phương này cũng đang thực hiện di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật, dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2025.

Về thi công xây lắp, các gói thầu hiện tại đã hoàn thành xong các trụ dưới sông. Gói XL01 (cầu đường sắt Đuống) đã hoàn thành các trụ cầu chính; 3/6 mố các cầu chui; 3/6 đoạn tường chắn bê tông cốt thép; khoảng 80% hạng mục tường chắn có cốt; di dời thông tin tín hiệu bước 1 - giai đoạn 1… Sản lượng đạt 51% giá trị hợp đồng, song vẫn chậm ở các hạng mục mố cầu chui và mố cầu chính M1, M2. Gói XL02 (cầu đường bộ Đuống) đã hoàn thành trụ T3, trụ tháp T4, T5; đúc dầm SuperT 4/28 phiến, sản lượng đạt 50,26% giá trị hợp đồng. Hiện các nhà thầu đang thi công đúc hẫng tại vị trí trụ T4, T5 dưới sông và hoàn thiện tháp vòm.

Do tiến độ giải phóng mặt bằng tiếp tục chậm, tháng 10/2025, Bộ Xây dựng đã phê duyệt điều chỉnh dự án, chính thức lùi thời gian hoàn thành sang năm 2026, đồng thời có văn bản đề nghị TP. Hà Nội chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, bảo đảm tiến độ thi công. Kỳ vọng đặt vào cầu Đuống mới không chỉ là thay thế một cây cầu trăm tuổi đã lỗi thời, mà còn mở ra trục kết nối giao thông đường bộ - đường sắt - đường thủy hiện đại, an toàn, nâng tầm năng lực vận tải khu vực cửa ngõ phía Đông Thủ đô.