Chính phủ 'bật đèn xanh' mở cơ chế khai thác quỹ đất vàng quanh sân bay

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 287/2025/NĐ-CP ngày 5/11, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công tác quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không.

Nghị định gồm 5 chương, 29 điều, thay thế Nghị định số 44/2018/NĐ-CP, được xem là khuôn khổ pháp lý cao nhất hiện nay trong việc định hình lại cơ chế quản lý tài sản công tại khu vực cảng hàng không.

Theo Nghị định, danh mục tài sản kết cấu hạ tầng hàng không bao gồm công trình kết cấu hạ tầng hàng không và đất gắn với công trình kết cấu hạ tầng hàng không. 

Cụ thể, gồm công trình, hạ tầng kỹ thuật bảo đảm hoạt động bay; công trình thuộc kết cấu hạ tầng sân bay như đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ tàu bay và các khu phụ trợ của sân bay; công trình khẩn nguy, phòng cháy chữa cháy trong sân bay; công trình hàng rào vành đai sân bay, bốt gác, đường giao thông nội cảng; công trình hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường; bãi tập kết phương tiện, thiết bị mặt đất, khu vực tra nạp nhiên liệu và các công trình khác thuộc khu bay. 

Ngoài ra còn có các công trình phục vụ khẩn nguy ngoài sân bay; hàng rào cảng hàng không; đường giao thông nội cảng ngoài sân bay và các công trình cấp điện, cấp thoát nước, chiếu sáng, thông tin liên lạc; công trình bảo vệ môi trường ngoài sân bay; nhà ga hành khách, nhà khách phục vụ ngoại giao, khu logistics hàng không, nhà ga hàng hóa, kho hàng hóa kèm khu tập kết hàng hóa.

Tài sản kết cấu hạ tầng hàng không có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia được xác định theo quy định của pháp luật về quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng, khu quân sự và công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.

Nghị định không điều chỉnh đối với tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân quản lý; trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp của cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập tại khu vực cảng hàng không, sân bay; công trình và đất gắn với công trình dịch vụ hàng không, phi hàng không như dịch vụ kỹ thuật mặt đất, bảo dưỡng tàu bay, suất ăn hay xăng dầu hàng không. Việc quản lý, sử dụng và khai thác các tài sản này sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về hàng không dân dụng, đất đai và các quy định có liên quan.

Đối với các tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do đối tượng khác quản lý hoặc tài sản do Nhà nước đầu tư nhưng đã bán, chuyển nhượng, tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, việc quản lý, sử dụng và khai thác được thực hiện theo quy định của pháp luật về hàng không dân dụng và đất đai.

Việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không phải tuân thủ các nguyên tắc của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, bảo đảm tài sản được thống kê, kế toán đầy đủ về hiện vật và giá trị, tính hao mòn, khấu hao và bảo trì theo quy định. Việc giao quản lý tài sản phải căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch đầu tư phát triển cảng hàng không, sân bay đã được phê duyệt, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị được giao.

Khi quyết định giao, khai thác hoặc xử lý tài sản kết cấu hạ tầng hàng không, nếu tài sản có liên quan đến quốc phòng hoặc là công trình lưỡng dụng thì phải có ý kiến của Bộ Quốc phòng; nếu liên quan đến an ninh quốc gia thì phải có ý kiến của Bộ Công an. 

Trường hợp tài sản không liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, Bộ Xây dựng, cơ quan quản lý hàng không và doanh nghiệp quản lý tài sản có trách nhiệm xác định.

Việc khai thác, xử lý tài sản có thể thực hiện đối với toàn bộ hoặc một phần từng tài sản, nhưng phải bảo đảm hoạt động hàng không thông suốt, an toàn và không ảnh hưởng đến phần tài sản còn lại. 

Nếu việc khai thác, xử lý làm ảnh hưởng đến các tài sản khác trong khu vực cảng hàng không, sân bay, cần có ý kiến của đơn vị liên quan và giải pháp khắc phục rõ ràng.

Mọi hoạt động quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không đều phải được giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán theo quy định. 

Các hành vi vi phạm phải được xử lý kịp thời, nghiêm minh. Việc quản lý, sử dụng đất gắn với tài sản kết cấu hạ tầng hàng không được thực hiện theo pháp luật về đất đai, hàng không dân dụng và các quy định có liên quan. Trường hợp thu hồi đất gắn với công trình hạ tầng hàng không, việc thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xử lý công trình gắn liền với đất được thực hiện theo quy định của pháp luật đất đai.

Việc sử dụng quỹ đất để tạo vốn phát triển kết cấu hạ tầng hàng không cũng được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai.

Nghị định số 287/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, thay thế Nghị định số 44/2018/NĐ-CP ngày 13/3/2018 của Chính phủ về quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không.