Phát biểu khai mạc hội thảo, TS. Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nhấn mạnh ngành môi giới bất động sản đang đứng giữa thời điểm chuyển giao cực kỳ quan trọng.
"Luật Kinh doanh bất động sản 2023 đã có hiệu lực từ 01/08/2024 với kỳ vọng lớn trong việc chuẩn hóa đội ngũ hành nghề. Tuy nhiên hiện nay vẫn tồn tại một "nút thắt thể chế" khi quy định đã có, nhưng hệ thống vận hành chưa được khơi thông. Các địa phương chưa tổ chức kỳ thi sát hạch, người học không biết nên theo học ở đâu là đúng chuẩn, trong khi các doanh nghiệp không thể tuyển dụng đủ nhân sự có chứng chỉ hợp pháp để đảm bảo vận hành theo luật định", TS. Nguyễn Văn Đính chia sẻ.
Theo khảo sát của VARS IRE với khoảng gần 30.000 môi giới, đến nay đã có hơn 6.000 học viên hoàn thành chương trình đào tạo theo chuẩn Thông tư 04 nhưng chưa thể tham gia kỳ thi sát hạch, do vướng mắc trong hướng dẫn tổ chức kỳ thi ở các tỉnh, thành.
Đáng lưu ý, có đến 416 doanh nghiệp môi giới báo cáo thiếu hụt nhân sự đạt chuẩn, dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp môi giới không thể tuyển đủ nhân sự hợp pháp, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giao dịch và quá trình phục hồi thị trường.
TS. Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.
Cơn "bão ngầm" trong ngành môi giới
Hội thảo cho thấy một thực tế nhức nhối nhưng âm thầm, cơn "bão ngầm" trong ngành môi giới bất động sản chính là khủng hoảng xoay quanh chứng chỉ hành nghề - nơi người hành nghề bị mắc kẹt giữa kỳ vọng tuân thủ pháp luật và thực tế không có lối đi rõ ràng.
Theo khảo sát từ Viện Nghiên cứu đánh giá Thị trường bất động sản Việt Nam, có đến 89% lực lượng môi giới bất động sản hiện nay chưa có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ đã hết hiệu lực. Trong đó, 51,8% chưa có chứng chỉ và chưa từng qua đào tạo, 24,1% đã qua đào tạo nhưng chưa có chứng chỉ và 12,8% có chứng chỉ nhưng đã hết hiệu lực. Chỉ có 11,3% hiện đang sở hữu chứng chỉ hành nghề còn hiệu lực.
Điều này phản ánh thực trạng đáng lo ngại về tính pháp lý hành nghề và cũng đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc chuẩn hóa đội ngũ, tăng cường đào tạo và minh bạch hóa quy trình tổ chức thi sát hạch cấp chứng chỉ.
Bên cạnh đó, 93% người được khảo sát bày tỏ mong muốn tham gia kỳ thi sát hạch, thể hiện mức độ quan tâm rất cao đến việc tuân thủ quy định pháp luật và nhu cầu được chuẩn hóa kiến thức hành nghề. Đây cũng là tín hiệu tích cực, đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc cần tổ chức kỳ thi một cách bài bản, linh hoạt, đồng thời cần xem xét khả năng tổ chức theo hình thức trực tuyến để đáp ứng xu hướng số hóa và nhu cầu rộng rãi của lực lượng môi giới hiện nay.
Trong bối cảnh đó, VARS nhấn mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm là rất cần thiết, nhưng song song với đó cần tạo điều kiện thuận lợi để các nhà môi giới bất động sản có "cơ hội được hành nghề đúng quy định". Trước khi thanh tra, hãy tạo ra lối đi, tạo ra giải pháp thực tiễn, cụ thể và khả thi để tháo gỡ cho hàng chục ngàn môi giới đang bị mắc kẹt trong vùng mù pháp lý.
Vướng ở khâu tổ chức thi sát hạch, gỡ từ đâu?
Các tham luận tại hội thảo cho thấy, điểm nghẽn chủ yếu đến từ sự chậm trễ trong việc ban hành hướng dẫn thực hiện ở cấp địa phương. Dù Luật đã quy định rõ trách nhiệm thuộc UBND tỉnh/thành phố, nhưng hiện tại đa số địa phương vẫn chưa có động thái triển khai cụ thể.
TS. Trần Xuân Lượng - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá Thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) phát biểu tại Hội thảo.
Trình bày Báo cáo "Tình hình tổ chức đào tạo và thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản tại Việt Nam", TS. Trần Xuân Lượng - Phó Viện trưởng VARS IRE nhấn mạnh vai trò của lực lượng môi giới bất động sản như một "mắt xích quan trọng trong chuỗi giao dịch và phân phối sản phẩm ra thị trường". Tuy nhiên, 88% người học cho biết họ không rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm tổ chức thi tại địa phương.
Theo ông Lượng, điều này cho thấy sự rối rắm trong phối hợp giữa các bên và thị trường đang tồn tại một nghịch lý: Đội ngũ môi giới chưa được cấp chứng chỉ, doanh nghiệp chưa có nhân lực đạt chuẩn, nhưng lại không thể tổ chức thi. Nếu không sớm tháo gỡ, tình trạng bế tắc pháp lý sẽ kéo dài.
"Vấn đề không nằm ở năng lực tổ chức, mà ở sự thiếu đồng bộ trong chỉ đạo và thực thi. Nếu các địa phương tiếp tục chờ nhau hoặc lo ngại trách nhiệm, thì kỳ thi sát hạch sẽ mãi chỉ nằm trên giấy", chuyên gia thẳng thắn chỉ rõ.
TS. Trần Xuân Lượng cũng cho rằng khi thiếu sự phối hợp để nhanh chóng triển khai các kỳ thi, thì toàn bộ hệ thống cung - cầu thị trường sẽ bị ảnh hưởng. Việc chậm trễ trong khâu sát hạch không chỉ là vướng mắc kỹ thuật mà là "điểm nghẽn trong chuỗi vận hành của thị trường", kéo theo nguy cơ đóng băng nhân lực, đình trệ phục hồi. Muốn tháo gỡ điểm nghẽn này, cần một cơ chế điều phối hiệu quả với trách nhiệm được phân định rõ ràng, cùng sự đồng lòng và quyết tâm hành động từ cả cấp trung ương và địa phương
Từ khuyến nghị đến hành động chính sách: Cần cơ chế phối hợp đồng bộ và linh hoạt
Chia sẻ về kinh nghiệm quốc tế về đào tạo chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản ở Việt Nam, TS. Nguyễn Thị Tùng Phương - Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, ở các quốc gia phát triển, việc đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản là điều kiện bắt buộc, nhằm chuyên nghiệp hóa ngành môi giới, đảm bảo minh bạch và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Các nước yêu cầu cấp phép cho đơn vị đào tạo như một bước lọc đầu vào quan trọng, từ đó kiểm soát chất lượng chương trình, giảng viên và nội dung giảng dạy. Đơn vị được cấp phép phải đáp ứng các tiêu chuẩn về khung chương trình, thời lượng, nội dung đạo đức nghề nghiệp, luật pháp và kỹ năng định giá, giao tiếp. Điều này góp phần phân tầng đội ngũ môi giới theo năng lực thực tế và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động môi giới.
TS. Nguyễn Thị Tùng Phương - Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu tại Hội thảo.
TS. Nguyễn Thị Tùng Phương cho hay: "Về tổ chức thi và cấp chứng chỉ, nhiều nước giao quyền cho các hiệp hội nghề nghiệp, tổ chức chuyên môn đủ điều kiện thực hiện sát hạch, cấp và quản lý chứng chỉ. Kinh nghiệm từ Mỹ, Singapore, Hàn Quốc, Úc… cho thấy việc liên thông đào tạo và thi sát hạch là bắt buộc, có sự kết hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và ứng dụng công nghệ để đảm bảo minh bạch, công bằng".
TS. Tùng Phương khuyến nghị, Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng bộ tiêu chuẩn đào tạo, ứng dụng công nghệ trong thi cử, gắn việc cấp phép hành nghề với quản lý sau cấp; có thể trao quyền thi - sát hạch cho Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam và các đơn vị đào tạo được cấp phép để tháo gỡ nút thắt hiện nay.
Khép lại hội thảo, nhiều kiến nghị thiết thực đã được đưa ra nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong công tác tổ chức thi sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản.
Trong đó, các đại biểu thống nhất đề xuất Bộ Xây dựng sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể để UBND các tỉnh, thành phố có cơ sở triển khai kỳ thi theo đúng quy định pháp luật.
Bên cạnh đó, các ý kiến cũng nhấn mạnh sự cần thiết cho phép các đơn vị đào tạo đủ điều kiện được phối hợp tổ chức kỳ sát hạch; đồng thời đề xuất xây dựng hệ thống thi trực tuyến hoặc liên tỉnh, nhằm giảm tải áp lực cho từng địa phương và đảm bảo tính công khai, minh bạch trong toàn hệ thống.
Hội thảo cho thấy sự đồng thuận cao giữa cơ quan quản lý, giới chuyên gia, các tổ chức đào tạo và cộng đồng hành nghề về tính cấp thiết của vấn đề, cũng như nhu cầu xây dựng một cơ chế phối hợp linh hoạt, liên thông và hiệu quả giữa các bên liên quan. Đây là tiền đề quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu chuẩn hóa đội ngũ môi giới bất động sản, góp phần phát triển thị trường minh bạch, chuyên nghiệp và bền vững trong thời gian tới.
Các đại biểu tham dự Hội thảo.
Công bố chương trình đào tạo và hợp tác nâng cao chất lượng nhân lực
Trong khuôn khổ hội thảo, Viện VARS IRE đã chính thức công bố khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản, điều hành sàn giao dịch bất động sản theo Thông tư 04, cùng thư ngỏ và đơn đề nghị UBND các tỉnh phối hợp mở kỳ thi sát hạch.
Phiên công bố đã nêu cụ thể, với hơn 6.200 học viên đã hoàn thành chương trình, cùng đội ngũ giảng viên là các chuyên gia đầu ngành dày dặn kinh nghiệm, quy trình đào tạo và cấp chứng nhận bài bản, Viện cam kết đảm bảo chất lượng và tính pháp lý cho toàn bộ học viên sau khóa học, sẵn sàng hỗ trợ các tỉnh trong tổ chức thi và chuẩn hóa đầu ra cho đội ngũ môi giới.
Cùng với sự đồng thuận cao từ các cơ quan quản lý, giới chuyên gia, tổ chức đào tạo và cộng đồng môi giới, hội thảo đã gửi đi một thông điệp rõ ràng: Cần nhanh chóng tháo gỡ các ách tắc trong tổ chức kỳ thi sát hạch vì một thị trường minh bạch, chuyên nghiệp và bền vững
Đặc biệt, một điểm nhấn quan trọng tại hội thảo là Lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Viện VARS IRE và một số doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực bất động sản, bao gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn VNR (VNR Group); Công ty Cổ phần Tập đoàn Four Home; Công ty Cổ phần Tập đoàn Tâm Thành.
Tại Hội thảo, ông Trần Văn Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VARS khẳng định, sự kiện không chỉ góp phần nâng cao năng lực của đội ngũ môi giới và kinh doanh bất động sản, mà còn đánh dấu bước tiến mới trong chiến lược đồng hành phát triển cộng đồng môi giới chuyên nghiệp của VARS, hướng đến mục tiêu xây dựng thị trường bất động sản minh bạch, lành mạnh và bền vững.
"Chúng tôi kỳ vọng hội thảo là tín hiệu mạnh mẽ thúc đẩy Quốc hội, Chính phủ, Bộ Xây dựng chỉ đạo khẩn trương tháo gỡ ách tắc, khôi phục dòng chảy nhân lực môi giới - lực lượng huyết mạch của thị trường bất động sản. Đồng thời, VARS cũng khẳng định cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương trong toàn bộ quy trình từ đào tạo, sát hạch cho đến hỗ trợ tuyển dụng, hướng tới một hệ sinh thái nghề môi giới chuyên nghiệp", ông Bình nói./.
