Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Những ngày vừa qua, Reatimes đã thông tin về vụ việc Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành quyết định 3827/QĐ-CT về việc thu hồi đất tại địa bàn các xã Hoằng Hải và Hoằng Tiến thuộc huyện Hoằng Hóa để giao cho Công ty Du lịch và thương mại EURO (viết tắt là Công ty EURO) thuê thực hiện dự án khu du lịch sinh thái biển Hải Tiến với tổng diện tích hơn 195.000m2, trong đó, có việc thu hồi đất của gia đình ông Trương Xuân Lễ (Hoằng Tiến). Nhưng UBND huyện Hoằng Hóa chưa ban hành quyết định thu hồi đất, cá biệt, chưa thực hiện bồi thường hỗ trợ về đất cho một số hộ dân nhưng lại báo cáo với cấp trên rằng, đã hoàn thành việc thu hồi, bồi thường và đề nghị UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty EURO.

Cơ quan có thẩm quyền đã có văn bản đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa đo đạc và cắm mốc giới, chỉ đạo UBND huyện Hoằng Hóa thực hiện bàn giao 1.570m2 đất cho gia đình ông Trương Xuân Lễ và báo cáo kết quả về UBND tỉnh trước ngày 15/01/2019.

Đến nay, huyện Hoằng Hóa vẫn chưa có báo cáo cụ thể việc thi hành án và chưa thực hiện việc bàn giao đất cho hộ gia đình nêu trên, mặc dù trước đó lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa đã có chỉ đạo, yêu cầu huyện Hoằng Hóa thi hành bản án theo quy định. 

PV Reatimes đã có cuộc trao đổi với luật sư Phạm Hùng Thắng, Chủ tịch hội đồng thành viên Công ty Luật hợp danh Hoàng Gia để làm rõ nội dung liên quan tới vụ việc nói trên.

PV: Luật sư có thể chỉ rõ những vi phạm của UBND huyện Hoằng Hóa liên quan tới việc thu hồi đất của gia đình ông Trương Xuân Lễ (xã Hoằng Tiến, huyện Hoằng Hóa) để giao cho Công ty Du lịch và thương mại EURO (viết tắt là Công ty EURO) thực hiện dự án khu du lịch sinh thái biển Hải Tiến?

Luật sư Phạm Hùng Thắng: Những vi phạm của UBND huyện Hoằng Hóa thể hiện ở hai khía cạnh sau:

Vi phạm thứ nhất: Vi phạm Điều 2 của Quyết định số 3827/QĐ – CT ngày 17/11/2003 của UBND tỉnh Thanh Hóa giao cho UBND huyện Hoằng Hóa thu hồi đất, giao cho chủ đầu tư là Công ty EURO thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng. 

Vi phạm Khoản 2 Điều 31 Nghị định 181/2004/NĐ-CP: “Căn cứ vào quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quyết định thu hồi diện tích đất cụ thể đối với từng hộ gia đình, cá nhân”.

Luật sư Phạm Hùng Thắng. Ảnh: Quốc Toản

Theo đó, UBND huyện Hoằng Hóa đã không ban hành quyết định thu hồi đất cụ thể đối với toàn bộ diện tích đất của gia đình ông Trương Xuân Lễ (trong đó có 1.570m2 đất thu hồi giao cho Công ty EURO và 2.660m2 đất thu hồi xây dựng quảng trường, làm đường tạm giao cho Công ty EURO quản lý) và Công ty EURO cũng không bồi thường đối với diện tích đất này cho gia đình ông Trương Xuân Lễ là xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.

Vi phạm thứ hai: UBND huyện Hoằng Hóa chưa ban hành quyết định thu hồi đất cụ thể của gia đình ông Lễ, Công ty EURO chưa thực hiện bồi thường cho gia đình ông Lễ nhưng UBND huyện Hoằng Hóa lại xác nhận hồ sơ cho Công ty EURO là đã hoàn tất công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng để UBND tỉnh Thanh Hóa cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất trên cho Công ty EURO là trái pháp luật.

PV: Được biết, gia đình ông Lễ đã khởi kiện vụ án hành chính “kiện hủy quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực đất đai”, để bảo vệ quyền lợi của gia đình mình. Hiện nay, kết quả giải quyết vụ án như thế nào, thưa luật sư?

Luật sư Phạm Hùng Thắng: Do những sai phạm như trên của UBND huyện Hoằng Hóa nên Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã thụ lý, đưa vụ án ra xét xử và Bản án/Quyết định buộc thi hành án đã phán quyết:

Theo đó, Tòa tuyên hủy một phần Quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 1007/QĐ – UBND ngày 31/1/2010 của UBND tỉnh Thanh Hóa và hủy một phần Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BK 75024 ngày 01/10/2012 của UBND tỉnh Thanh Hóa đã cấp cho Công ty EURO đối với diện tích 1.570m2 của gia đình ông Trương Xuân Lễ. Buộc UBND huyện Hoằng Hóa phải giao lại 1.570m2 cho gia đình ông Lễ;

Buộc UBND huyện Hoằng Hóa phải thực hiện việc kiểm kê, thu hồi và bồi thường về đất, tài sản trên đất cho các con cụ Viết, cụ Đường đại diện là ông Lễ đối với diện tích đất thu hồi để làm quảng trường và làm đường (số liệu theo Quyết định 3827/QĐ-UBND là 2.660m2).

Phán quyết có hiệu lực của Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa là đúng quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất, có giá trị bắt buộc thi hành đối với tất cả các bên.

PV: Liên quan đến vụ việc trên, cơ quan có thẩm quyền đã có văn bản chỉ đạo thi hành Bản án số 55 của Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa, nhưng UBND Hoằng Hóa vẫn không thi hành án. Luật sư đánh giá như thế nào về thái độ chấp hành pháp luật của UBND huyện Hoằng Hóa?

Luật sư Phạm Hùng Thắng: Thay vì sửa chữa sai sót của mình bằng hình thức nghiêm chỉnh thi hành án hành chính thì UBND huyện Hoằng Hóa lại cố ý không thi hành án, tiếp tục xâm phạm đến quyền lợi của người sử dụng đất.

Xin nhắc lại, trong trường hợp này phải xác định việc thi hành Bản án hành chính số 55/2017/HC-ST là thi hành án 2 nội dung:

Nội dung thi hành án thứ nhất: UBND huyện Hoằng Hóa phải giao 1.570m2 đất cho gia đình ông Lễ (là diện tích đất mà UBND tỉnh Thanh Hóa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty EURO nhưng đã bị Tòa án hủy).

Ngày 05/01/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa cùng các bên liên quan là UBND huyện Hoằng Hóa, UBND xã Hoằng Tiến, Công ty EURO và ông Trương Xuân Lễ đã tiến hành cắm mốc giới diện tích 1.570m2 đất tại Tiền Thôn 1 xã Hoằng Tiến, huyện Hoằng Hóa. (Ảnh: Quốc Toản)

Nội dung thi hành án thứ 2: Tòa án buộc UBND huyện Hoằng Hóa thu hồi, kiểm kê, bồi thường diện tích đất quy hoạch xây dựng quảng trường và làm đường (là phần đất nằm ngoài diện tích 1.570m2 đất UBND huyện Hoằng Hóa phải giao cho gia đình ông Lễ trong tổng diện tích đất của gia đình ông Lễ) tại các thửa 228, 230, 231 bản đồ địa chính số 10 - xã Hoằng Tiến làm quảng trường khu du lịch sinh thái biển Hải Tiến theo Quyết định số 3827/QĐ – CT ngày 17/11/2003 của UBND tỉnh Thanh Hóa.

Căn cứ Khoản 1 Điều 309 Luật tố tụng hành chính 2015, UBND huyện Hoằng Hóa có trách nhiệm phải chấp hành quyết định của bản án.

Như vậy, quan điểm của lãnh đạo huyện Hoằng Hóa về thi hành án như trên là không chấp hành bản án hành chính sơ thẩm số 55/2017/HC-ST, Quyết định buộc thi hành án hành chính số 01/2018/QĐ-THA của Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa.

PV: Khi bản án có hiệu lực pháp luật mà UBND huyện Hoằng Hóa đưa ra các lý do kéo dài việc thi hành án thì sẽ bị xử lý trách nhiệm như thế nào? Trong trường hợp này, ông Trương Xuân Lễ nên làm gì để đảm bảo quyền lợi của mình, thưa luật sư?

Luật sư Phạm Hùng Thắng: Theo Điều 314 Luật tố tụng hành chính 2015, trường hợp người phải thi hành án cố ý không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án, quyết định buộc thi hành án của Tòa án thì tùy từng trường hợp mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật.

Để bảo vệ quyền lợi của mình, ông Lễ có thể thực hiện theo Điều 9 Nghị định 71/2016/NĐ-CP, cụ thể: Ông Lễ có quyền khiếu nại, tố cáo đối với các quyết định, hành vi không thi hành án hành chính của UBND huyện Hoằng Hóa hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan này trong quá trình thi hành án hành chính nếu quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm, gây thiệt hại đến quyền lợi của gia đình ông Lễ.

Đối với việc không thi hành án của UBND huyện Hoằng Hóa, trong trường hợp có các dấu hiệu của hành vi vi phạm pháp luật hình sự thì ông Lễ có quyền yêu cầu khởi tố vụ án hình sự về một trong các hành vi “Tội không thi hành án” (Điều 379 BLHS 2015), “Tội không chấp hành án”(Điều 380 BLHS 2015),“Tội cản trở việc thi hành án” (Điều 381 BLHS 2015).

- Xin cảm ơn luật sư về cuộc trò chuyện!