Làn sóng Covid-19 lần thứ hai đang trì hoãn sự phục hồi kinh tế
"Với các đợt tái bùng phát dịch bệnh Covid-19 trên toàn cầu, con đường đến điểm bình thường mới đang rất bấp bênh", đó là đánh giá của nhóm nghiên cứu Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) trong báo cáo phát hành mới đây.
Theo đó, tại thời điểm khảo sát trong tháng 7, chỉ số Stringency của Việt Nam đã tăng đáng kể, lên 64 điểm - tăng 10 điểm so với tuần trước đó và được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong vài tuần tới.
Stringency được xây dựng bởi Đại học Oxford, là một chỉ số tổng hợp được thực hiện bằng cách kết hợp 9 chỉ số phụ đo lường việc đóng cửa trường học, đóng cửa nơi làm việc, hủy bỏ các sự kiện công cộng, hạn chế tụ tập, ngừng giao thông công cộng, yêu cầu ở nhà, hạn chế di chuyển nội địa, hạn chế đi lại quốc tế và chiến dịch thông tin công cộng, cho phép so sánh mức độ can thiệp của Chính phủ các nước.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của làn sóng Covid-19 thứ hai đang trì hoãn sự phục hồi kinh tế khi nhiều doanh nghiệp ở các thành phố được yêu cầu tạm thời đóng cửa kể từ đầu tháng 8.
Cụ thể, tiêu dùng trong nước, đặc biệt là du lịch, một lần nữa đối mặt khó khăn. Người dân được khuyến khích ở nhà, tự bảo vệ bản thân và kỳ nghỉ hè sẽ kết thúc. Tần suất di chuyển như lái xe và đi bộ được đo bằng các ứng dụng của Apple, bắt đầu giảm xuống chỉ còn hơn 100 điểm, giảm 20 điểm so với tuần trước. Số lượt tìm kiếm từ khóa "du lịch" trên Google cũng đã giảm mạnh trong tuần cuối tháng 7 sau khi ca nhiễm xuất hiện ở Đà Nẵng, một thành phố du lịch nổi tiếng của Việt Nam. Thị trường chứng khoán biến động mạnh.
Mặc dù tiêu dùng trong nước đã phục hồi nhờ nhu cầu dồn nén và khoản hỗ trợ tiền mặt trực tiếp của Chính phủ trong 3 tháng, nhưng dường như đã đạt đỉnh. Làn sóng dịch thứ hai đang ảnh hưởng mạnh và trực tiếp đến sức mua cũng như tính lưu động của người tiêu dùng, kéo theo doanh số hàng hóa và dịch vụ chậm lại trong quý III/2020.
Tiêu dùng trong nước, đặc biệt là du lịch, một lần nữa đối mặt khó khăn khi làn sóng dịch bệnh quay trở lại
Theo Tổng cục Thống kê, tổng doanh số hàng hóa và dịch vụ chỉ tăng 3,3% so với tháng trước và 4,3% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 7. Doanh số bán lẻ tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Người dân ưu tiên hàng hóa thiết yếu và các thiết bị gia dụng giúp cho ngành này có doanh số tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, chi tiêu cho giao thông vận tải giảm 6,4% so với năm trước. Ngoại trừ các thành phố lớn, còn lại sức tiêu dùng tại nhiều thành phố cấp 1 và cấp 2 chứng kiến tốc độ phục hồi yếu.
Liên quan đến gói kích thích của chính phủ, nhóm nghiên cứu VDSC cho hay, chỉ 1/3 gói hỗ trợ đã được giải ngân. Quá trình giải ngân vẫn diễn ra chậm chạp và không có công ty nào được tiếp cận các khoản vay ưu tiên cho mục đích thanh toán tiền lương. Đáng chú ý, tăng trưởng việc làm trong các khu công nghiệp lần đầu tiên trong những năm gần đây ghi nhận mức tăng trưởng âm. Số lượng công nhân trong ngành sản xuất giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước. Tình trạng thiếu đơn hàng xuất khẩu đã buộc ngày càng nhiều các nhà máy phải đóng cửa, hệ quả là tỷ lệ thất nghiệp tăng, giảm giờ làm diễn ra ở khắp nơi.
Sự phục hồi trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam đã chậm lại trong tháng 7
Khảo sát của IHS Markit cho thấy sự phục hồi trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam đã chậm lại trong tháng 7. Chỉ số sản xuất PMI đã giảm xuống dưới 50, mức không đổi trong tháng 7, ghi nhận ở mức 47,6 từ 51,5 vào tháng 6. Sản lượng sản xuất giảm nhẹ trong khi đơn đặt hàng mới quay đầu giảm sau đợt tăng vào tháng 6. Đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm mạnh do quy định hạn chế đi lại và nhu cầu tiêu dùng sụt giảm tại các thị trường xuất khẩu. Trong bối cảnh đó, các nhà sản xuất thu hẹp hoạt động mua hàng và giảm nhân sự.
"Từ năm 2014, các nhà sản xuất định hướng xuất khẩu tác động rất lớn đến nền kinh tế. Kinh tế Việt Nam nhạy cảm hơn với những cú sốc về cung cầu từ bên ngoài khi thặng dư thương mại chiếm hơn 3% GDP trong năm 2019. Suy thoái kinh tế toàn cầu đã gây thiệt hại cho tăng trưởng xuất khẩu Việt Nam cũng như đóng góp vào tăng trưởng GDP", báo cáo VDS nêu. Theo đó, trong năm 2020, nhiều khả năng kim ngạch xuất khẩu sẽ đi ngang, đồng thời kéo tăng trưởng kinh tế giảm. Trong tình hình tiêu thụ và sản xuất yếu, tăng trưởng GDP dự báo được điều chỉnh xuống khoảng 2% trong năm nay.
Đâu sẽ là điểm sáng hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế?
Trong khi gói kích thích đầu tiên nhắm đến chi tiêu hộ gia đình khi nhu cầu chi tiêu bị ứ đọng bởi giãn cách xã hội, gói kích thích sắp tới được kỳ vọng sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn và duy trì việc làm. Với góc nhìn tích cực, nhóm nghiên cứu VDSC đã chỉ ra một số điểm sáng chính sẽ hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế trong những tháng còn lại của năm 2020.
Trước hết, thặng dư thương mại được kỳ vọng sẽ cao kỷ lục, vượt qua kết quả ấn tượng của năm 2019 (gần 11 tỷ USD). Tính đến cuối tháng 7/2020, ước tính sơ bộ thặng dư thương mại đạt 6,5 tỷ USD. Hầu hết đến từ hoạt động sản xuất thiết bị điện tử, máy tính và máy móc. Thặng dư thương mại khổng lồ sẽ phần nào bảo vệ nền kinh tế với những biến động trên thế giới.
Tiếp đó, xuất khẩu sang EU dự kiến sẽ phục hồi mạnh mẽ sau 18 tháng giảm. Theo lập luận của nhóm nghiên cứu, đồng EUR sẽ tăng giá sau khi quỹ phục hồi của Châu Âu được thông qua. Tính đến nay, tỷ giá EURVND đạt hơn 27.000 đồng, tăng 6% so với đầu năm. Đến cuối năm 2020, khả năng sẽ tăng lên hơn 8%. Sự mất giá tương đối của Việt Nam Đồng so với EUR là một điểm nhấn quan trọng, đặc biệt khi EVFTA đã có hiệu lực vào đầu tháng 8/2020. Châu Âu cũng đang ghi nhận những thành công ban đầu trong việc kiểm soát dịch bùng phát.
Cuối cùng là sự hỗ trợ của chính phủ tiếp tục giúp các hoạt động cơ sở hạ tầng, tương tự như diễn biến vào năm 2019 khi đầu tư công tăng 50% so với cùng kỳ năm trước. Đầu tư công 7 tháng đầu năm 2020 được ghi nhận ở mức 203 ngàn tỷ đồng, tăng 27,2% và tương đương 42,7% kế hoạch 2020. Đầu tư Nhà nước đạt 32,5 ngàn tỷ đồng, tăng 60,1% so với cùng kỳ năm trước. Đầu tư từ Bộ Giao thông Vận tải đã hoàn thành 41,6% kế hoạch cả năm và tăng 91,7% so với cùng kỳ, tiếp theo là Bộ Y tế với 34,7% kế hoạch được hoàn thành và tăng 36,1% so cùng kỳ,...
