Ngày 8/12 vừa qua, tại TP.HCM, Báo điện tử Tổ Quốc (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã tổ chức Hội thảo: “Đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao”.
Tham dự Hội thảo có đại diện các cơ quan thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đại diện lãnh đạo Sở Du lịch, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh, thành phố; đại diện lãnh đạo các trường Đại học – Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp đào tạo về du lịch; các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khách sạn, nhà hàng , du lịch và lữ hành; và các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu. Theo đó, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch (Tổng cục Du lịch) Nguyễn Anh Tuấn và Tổng Biên tập Báo điện tử Tổ Quốc Nguyễn Thị Hoàng Lan đồng chủ trì Hội thảo.
Hội thảo được tổ chức vào thời điểm quan trọng khi Việt Nam khống chế và kiểm soát tốt dịch bệnh Covid-19, đã quyết định mở cửa toàn diện cho du lịch và đạt được nhiều kết quả khả quan. Trong 11 tháng của năm 2022, lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt 2,95 triệu lượt người và khách nội địa đạt 96,3 triệu lượt người. Hội thảo này lại càng có ý nghĩa hơn khi được tổ chức tại TP.HCM - một trong những điểm đến hàng đầu của Việt Nam và cũng là nơi có tốc độ phát triển kinh tế du lịch thuộc nhóm dẫn đầu cả nước.
Do đó, với sự tham gia của các cơ quan quản lý, các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp cùng các chuyên gia, các nhà khoa học trong lĩnh vực du lịch, Hội thảo đã giúp đánh giá đúng thực trạng công tác đào tạo và hướng phát triển của các cơ sở đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực cho du lịch, đặc biệt là nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực, hiệu quả trong công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao nhằm đáp ứng yêu cầu bứt phá vươn lên thực hiện thật hiệu quả Quyết định số 2292/QĐ-BVHTTDL ngày 13/8/2021 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về chương trình hành động phát triển du lịch Việt Nam giai đoạn 2021 – 2025.
Đặc biệt, Hội thảo là dịp để ngành du lịch bước vào giai đoạn phục hồi và phát triển bứt phá, việc tạo dựng nguồn nhân lực du lịch, trong đó có đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, đang là một trong những nhu cầu cấp thiết, nhằm đáp ứng kịp thời những đòi hỏi ngày càng cao của thị trường lao động. Đào tạo trong lĩnh vực du lịch cũng là một trong những giải pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển du lịch đến năm 2030. Điều này cũng đặt ra những chiến lược cụ thể cho các đơn vị đào tạo nguồn nhân lực du lịch: Đó là phải nhanh chóng đổi mới phương thức đào tạo để có thể tạo ra những cơ hội nghề nghiệp mới mở rộng hơn trong lĩnh vực du lịch cho lao động Việt Nam trong tình hình mới.
Về "Thực trạng công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao", PGS.TS. Phan Thị Hồng Xuân, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo nguồn nhân lực ASEAN, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG HCM đánh giá, Việt Nam là quốc gia có tiềm năng lớn để phát triển du lịch, có đủ sức cạnh tranh với các nước trong khu vực và thế giới khi có nguồn nhân lực dồi dào, trẻ hóa.
Qua khảo sát, mỗi năm ngành du lịch cần 40.000 lao động, nhưng thực tế chỉ cung cấp được 20.000; trong khi đó đa số là lao động, nhân lực có trình độ chuyên môn không cao, lao động phổ thông chiếm tỷ lệ cao. Ngành du lịch đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nhân lực có chuyên môn cao, hiện tượng "thừa thầy, thiếu thợ" trong cán cân lao động, đào tạo không đáp ứng nhu cầu thực tiễn, đào tạo chưa có hướng đi khác biệt để tạo lợi thế cạnh tranh...
Nước ta hiện có khoảng 200 cơ sở đào tạo du lịch, trong đó có 62 trường đại học có khoa du lịch, 55 trường cao đẳng, 71 trường trung cấp, 4 trung tâm về dạy nghề nhưng nguồn cung ứng lao động du lịch chưa đáp ứng nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp trong giai đoạn phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, chất lượng nguồn lao động có chuyên môn, đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp cần thì còn hạn chế. Các cơ sở du lịch ngày càng tăng, nhưng năng lực đào tạo còn hạn chế. Tính liên thông về chương trình, kết cấu chương trình đào tạo giữa các cơ sở không đồng nhất; cơ sở đào tạo manh mún, nhỏ lẻ, chưa gắn thực tiễn…
Vì thế, đi tìm một giải pháp giúp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao ở các trường Đại học - Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp được xem là "chìa khóa" hữu hiệu, để đưa du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng Khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, thực tế không những “thừa thầy, thiếu thợ”, công tác đào tạo nhân lực du lịch còn đang “thiếu cả thầy lẫn thợ”. Cùng quan điểm này, tiến sĩ Thân Trọng Thụy, Trưởng Bộ môn Quản trị Khách sạn - Nhà hàng, Khoa Du lịch và Ẩm thực (Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM) cho rằng, một trong những nguyên nhân dẫn đến chất lượng nguồn nhân lực du lịch đào tạo ra doanh nghiệp không sử dụng được đó là người dạy thiếu cả chuyên môn và thực tế trải nghiệm, thế nhưng các cơ sở đào tạo không dám nhìn nhận thực trạng này, còn dễ dãi trong đào tạo…
Bà Nguyễn Thị Phương Tâm, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Đại Thành Công chia sẻ, doanh nghiệp rất sợ tuyển dụng nguồn nhân sự “lý thuyết”, bởi hầu hết người lao động được doanh nghiệp tuyển dụng vào đều phải qua đào tạo lại mới đảm nhận được công việc phân công. Theo đó, doanh nghiệp mong muốn được liên kết đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn thực tế cho người lao động để tránh lãng phí nguồn lực của doanh nghiệp phải đào tạo lại cho người lao động.
Nói về vai trò của công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu phục hồi và phát triển bền vững của ngành công nghiệp không khói, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Bà Nguyễn Thị Hoàng Lan, Tổng biên tập Báo điện tử Tổ Quốc nhấn mạnh, việc tạo dựng nguồn nhân lực du lịch, đặc biệt là nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao đang là một trong những yêu cầu cấp thiết nhằm triển khai hiệu quả Chương trình hành động phát triển du lịch Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ VHTTDL, hướng đến thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030. Điều này đòi hỏi các đơn vị đào tạo phải nhanh chóng đổi mới phương thức đào tạo để cung ứng nguồn nhân lực chất lượng trong tình hình mới.
Chia sẻ về kinh nghiệm trong vấn đề nguồn nhân lực du lịch, ông Lê Trương Hiền Hòa cho biết, trong Chiến lược Phát triển du lịch của thành phố đến năm 2030, TP xác định phát triển nguồn nhân lực du lịch là một trong những giải pháp trụ cột. Từ đó, đã đưa ra những kế hoạch cụ thể hơn trong vấn đề đào tạo nguồn nhân lực thời gian tới.
Về một số giải pháp trong thời gian qua, TP.HCM đã đẩy mạnh việc liên kết vùng với 27 tỉnh, thành phố trong việc phát triển du lịch, trong đó có đào tạo nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, TP cũng vận động các doanh nghiệp du lịch có chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho lao động ngành du lịch trong bối cảnh sau đại dịch. Ngoài ra, TP cũng phối hợp với các Tổng Lãnh sự quán một số quốc gia trên địa bàn như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Tây Ban Nha… trong vấn đề đào tạo ngôn ngữ cho nguồn nhân lực du lịch.
Tại Hội thảo, các đại biểu cũng khẳng định vai trò của cơ sở đào tạo, doanh nghiệp và chính quyền các cấp trong công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao. Đồng thời nhất trí cao với những giải pháp giúp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực du lịch ở các trường đại học, cao đẳng…
"Đây được xem là chìa khóa hữu hiệu để thúc đẩy công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, qua đó góp phần đưa du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như mục tiêu Bộ Chính trị đã đề ra" - ông Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh.
Theo tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, các cơ sở đào tạo cũng cần đẩy mạnh liên kết với các địa phương, doanh nghiệp để nắm bắt nhu cầu thực tiễn và thiết kế chương trình đào tạo phù hợp với thực tế. Đồng thời, cần có hướng đi khác biệt để tạo lợi thế cạnh tranh, nâng cao chất lượng đào tạo, góp phần đưa du lịch Việt Nam cất cánh và phát triển bền vững./.
