Hàng loạt cán bộ bị xem xét trách nhiệm, đề nghị kỷ luật
Trước đó, người dân làng cổ Đông Sơn đã gửi hàng loạt đơn khiếu nại, đề nghị giải quyết tranh chấp tại Động Tiên Sơn khiến khu danh thắng này chưa bao giờ bình yên. Câu chuyện bắt nguồn từ việc UBND phường Hàm Rồng (TP. Thanh Hóa) ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Công ty Cổ phần du lịch Kim Quy (viết tắt là Công ty Kim Quy) và bàn giao động Tiên Sơn cho đơn vị này khai thác, quản lý, khiến nhiều người dân làng cổ Đông Sơn bất bình.
Cụ thể, ngày 28/7/2004, UBND TP. Thanh Hóa có Công văn số 807/UB-KH đồng ý cho Công ty Kim Quy tiến hành lập thủ tục đầu tư, mặt bằng quy hoạch định vị công trình, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, làm cơ sở thuê đất, giao đất và yêu cầu Công ty Kim Quy phải phối hợp với UBND phường Hàm Rồng để thống nhất và có phương án bảo vệ thắng cảnh, trật tự công cộng khi dự án hoàn thành.
Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện có nhiều vi phạm, thiếu sót, cụ thể việc UBND phường Hàm Rồng ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Công ty Kim Quy theo hợp đồng số 01, xác lập ngày 22/5/2005 là không đúng thẩm quyền, nội dung hợp đồng trái với quy định của pháp luật. Bởi vì, UBND phường Hàm Rồng là cơ quan hành chính, thực hiện chức năng quản lý Nhà nước, không được ký hợp đồng hợp tác kinh doanh; viêc xác lập tỷ lệ phân chia nguồn thu theo thỏa thuận là không có căn cứ. UBND phường Hàm Rồng không có thẩm quyền giao cho Công ty Kim Quy trực tiếp đầu tư xây dựng, hưởng các chế độ ưu đãi đầu tư theo quy định (tại thời điểm xác lập hợp đồng cũng chưa có mặt bằng quy hoạch được duyệt).
Hệ quả của việc hợp tác không đúng quy định pháp luật này dẫn đến hàng loạt các vi phạm về xây dựng tại khu di tích này, cụ thể:
Công ty Cổ phần Du lịch Kim Quy đầu tư xây dựng khi chưa có thủ tục giao đất, cho thuê đất. Có công trình xây dựng không đúng mặt bằng quy hoạch. Các thủ tục pháp lý liên quan đến đầu tư xây dựng, cải tạo vẫn chưa được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; thời hạn hợp đồng được hai bên ký kết là 50 năm không có cơ sở đánh giá việc đầu tư để quy đổi ra số năm của hợp đồng.
Công ty Kim Quy đã ký hợp đồng với các đơn vị tư vấn, đơn vị thi công, tự phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ và dự toán công trình để triển khai thi công, quyết toán công trình khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Việc tự ý đầu tư xây dựng công trình của Công ty Kim Quy đã được UBND TP. Thanh Hóa lập biên bản vi phạm hành chính, đồng thời yêu cầu Công ty Kim Quy tháo dỡ các hạng mục công trình xây dựng vi phạm tại khu vực động Tiên Sơn, phường Hàm Rồng, TP. Thanh Hóa.
Về biện pháp khắc phục, UBND TP. Thanh Hóa cũng giao UBND phường Hàm Rồng chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND phường Hàm rồng với Công ty Cổ phần Du lịch Kim Quy theo hợp đồng số 01, xác lập ngày 22/7/2005. Các vấn đề phát sinh liên quan đến tranh chấp hợp đồng giữa các bên thực hiện theo quy định của pháp luật về giải quyết tranh chấp tại tòa án.
Cũng liên quan tới sai phạm trên, hội đồng kỷ luật TP. Thanh Hóa vừa họp, thống nhất đưa ra các hình thức xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân sai phạm trong vụ cho thuê động Tiên Sơn, phường Hàm Rồng trái quy định pháp luật.
Theo đó, Hội đồng Kỷ luật thống nhất đề nghị Chủ tịch UBND TP. Thanh Hóa phê bình và yêu cầu tập thể UBND phường Hàm Rồng rút kinh nghiệm sâu sắc trong việc quản lý di tích lịch sử, trật tự đô thị và xây dựng trên địa bàn. Tập thể Phòng Văn hóa Thông tin kiểm điểm rút kinh nghiệm sâu sắc. Tập thể Phòng Tài nguyên và Môi trường kiểm điểm rút kinh nghiệm. Tập thể Phòng Quản lý Đô thị; tập thể Đội Kiểm tra Đô thị kiểm điểm rút kinh nghiệm sâu sắc.
Đối với cá nhân, Hội đồng Kỷ luật TP. Thanh Hóa thống nhất đề nghị Chủ tịch UBND TP. Thanh Hóa phê bình và yêu cầu rút kinh nghiệm sâu sắc đối với ông Nguyễn Duy Hòa, nguyên Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường (đã nghỉ hưu); ông Đỗ Huy Tiếp, nguyên Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường (đã nghỉ hưu); ông Lương Trí Thanh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Tào Xuyên (nguyên Chủ tịch HĐND phường Hàm Rồng); ông Lương Bá Nam, công chức địa chính UBND phường Long Anh (nguyên công chức địa chính - xây dựng UBND phường Hàm Rồng).
Ngoài ra, Hội đồng Kỷ luật TP. Thanh Hóa đề nghị Chủ tịch UBND TP. Thanh Hóa kỷ luật ông Dương Đình Huệ, Phó Giám đốc Ban Giải phóng mặt bằng (nguyên Chủ tịch UBND phường Hàm Rồng) với hình thức kỷ luật khiển trách.
Cũng liên quan tới những “lùm xùm” tại động Tiên Sơn, UBND TP. Thanh Hóa cho biết, việc Công ty Cổ phần Du lịch Kim Quy đề nghị tiếp tục quản lý, kinh doanh khai thác Động Tiên Sơn là không có cơ sở.
Phải chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh
Mặc dù sai phạm được chỉ rõ, thế nhưng việc giải quyết hậu quả pháp lý xung quanh hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa hai bên vẫn chưa được thực hiện triệt để. Tới thời điểm hiện tại, việc thanh lý hợp đồng giữa UBND Phường Hàm Rồng và Công ty Cổ phần Du lịch Kim Quy cũng chưa được thực hiện do phía doanh nghiệp này chưa thống nhất thanh lý, chấm dứt hợp đồng.
Tại biên bản hội nghị tổ chức thanh lý hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa phường Hàm Rồng và Công ty Kim Quy ngày 9/12/2021, bà Đỗ Thị Thu, đại diện Công ty Kim Quy cho biết, đơn vị thống nhất thanh lý hợp đồng nêu trên, nhưng đề nghị cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thanh lý hợp đồng và phương án bồi thường khi thanh lý hợp đồng.
“Công ty không ký thanh lý hợp đồng khi UBND phường chưa có phương án (bồi thường) thanh lý hợp đồng”, bà Thu đề nghị.
Trong khi đó, UBND phường Hàm Rồng cho biết, UBND phường sẽ có văn bản chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND phường Hàm Rồng và Công ty Kim Quy, theo quy định của pháp luật, đồng thời sẽ gửi thông báo tới Công ty Kim Quy.
Ở góc nhìn pháp lý, TS. luật Lưu Bình Nhưỡng – Phó Ban Dân nguyện Quốc hội (vị Đại biểu Quốc hội khóa XIII đã trực tiếp tham gia giám sát vụ việc này) cho rằng, cần sớm chấm dứt hợp đồng hợp tác giữa phường Hàm Rồng và Công ty Kim Quy và giao lại Động Tiên Sơn cho Nhà nước quản lý.
Nói rõ hơn về tính pháp lý của hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa phường Hàm Rồng và Công ty Kim Quy, TS. Lưu Bình Nhưỡng nhận định, đây là hợp đồng vô hiệu: “Hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa phường Hàm Rồng và Công ty Kim Quy là hợp đồng vi phạm pháp luật nên không có hiệu lực pháp lý. Như vậy, UBND phường Hàm Rồng phải chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa hai bên chứ không phải đi kiện để hủy hợp đồng. Không thể biến hành vi vi phạm pháp luật thành hành vi dân sự để đi kiện tụng được. Hay nói cách khác, trong trường hợp này không thể có chuyện dân sự hóa hành vi vi phạm pháp luật", TS. Lưu Bình Nhưỡng cho hay.
Cũng theo Phó Ban Dân nguyện Quốc hội: "Nếu qua thanh tra, phát hiện dấu hiệu vi phạm hành chính thì phải xử phạt vi phạm hành chính đối với pháp nhân vi phạm. Nếu xử phạt xong mà họ vẫn tiếp tục vi phạm pháp luật hình sự thì phải kiến nghị xử lý hình sự".
Nhận định về việc Công ty Kim Quy đề nghị bồi thường khi hai bên thanh lý hợp đồng, Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, đề nghị này là không có căn cứ: "Vấn đề đặt ra là, không ai cho phép Công ty Kim Quy xây dựng trong phạm vi Động Tiên Sơn (đã nêu tại kết luận trên - PV) thì lấy căn cứ đâu mà doanh nghiệp đòi bồi thường? Nếu doanh nghiệp nào vi phạm pháp luật, sau đó lại đòi hỏi Nhà nước bồi thường thì còn gì là luật pháp".
TS. Lưu Bình Nhưỡng cũng hoan nghênh cơ quan có thẩm quyền TP. Thanh Hóa đã thực hiện thanh tra, làm rõ xử lý vi phạm của cán bộ và chỉ đạo chấm dứt hợp đồng hợp tác tại khu vực Động Tiên Sơn.
"Đề nghị Chủ tịch UBND TP. Thanh Hóa tiếp tục chỉ đạo giải quyết dứt điểm vụ việc. Nếu tiếp tục phát hiện vi phạm xung quanh vấn đề quản lý, hoạt động tại Động Tiên Sơn thì xử lý theo quy định của pháp luật", Phó Ban dân nguyện Quốc hội đề xuất./.
