Đầu tư công - điểm sáng của năm 2023
Theo giới phân tích, dù đang trong khó khăn, nhưng đối với ngành xây dựng và vật liệu, đầu tư công sẽ là điểm sáng trong năm 2023, bù đắp phần nào cho sự đi xuống của lĩnh vực bất động sản nhà ở.
Giá nguyên vật liệu đang điều chỉnh giảm sẽ tác động tích cực đến một số doanh nghiệp trong ngành. Đặc biệt, các doanh nghiệp vật liệu xây dựng có lợi thế riêng sẽ có cơ hội tăng mạnh doanh thu và lợi nhuận nhờ những dự án trọng điểm.
Cụ thể, nhằm bù đắp cho sự suy giảm của các động lực tăng trưởng khác, Chính phủ đang có kế hoạch đẩy mạnh đầu tư công trong năm 2023. Dự kiến sẽ có 793.000 tỷ đồng vồn đầu tư công được giải ngân vào năm 2023 (tăng 34% so với kế hoạch đầu tư công năm 2022).
Chứng khoán VNDirect dự báo giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 sẽ tăng 20 - 25% so với giải ngân thực tế năm 2022 nhờ nút thắt thiếu đá xây dựng và đất đắp đã được giải quyết khi Chính phủ cấp phép khai thác cho các mỏ mới; và giá vật liệu xây dựng như sắt thép, xi măng, đá xây dựng được dự báo sẽ giảm trong năm tới.
Theo Bộ Giao thông Vận tải, hàng loạt dự án hạ tầng giao thông trọng điểm sẽ được khởi công từ cuối năm 2022, bao gồm: Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 (tháng 12/2022); nhà ga hành khách và đường băng sân bay tại Sân bay Long Thành (tháng 12/2022); nhà ga T3 tại Sân bay Tân Sơn Nhất (tháng 12/2022); cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (tháng 4/2023) và cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột (tháng 6/2023). Trong khi đó, 11 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 vẫn sẽ được đẩy mạnh thi công và hoàn thành lần lượt trong giai đoạn 2022 - 2024.
Nhằm rút ngắn thời gian thực hiện dự án, Bộ Giao thông Vận tải đã được quyền chỉ định thầu cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp, di dời hạ tầng kỹ thuật, đền bù giải phóng mặt bằng và tái định cư.
VNDirect cho rằng những công ty hàng đầu như Vinaconex (Mã: VCG), CTCP Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả (Mã: HHV), Tập đoàn CIENCO4 (Mã: C4G)... nắm nhiều lợi thế để giành được các gói thầu quy mô lớn.
Theo mục tiêu của Chính phủ, lần lượt trong các năm 2022, 2023, 2024 sẽ có khoảng 361km, 148km, 128km đường cao tốc tại dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam được hoàn thành.
Bên cạnh đó, 349km đường cao tốc tại dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 cũng sẽ đi vào vận hành lần lượt trong giai đoạn 2023 - 2025. Vì việc rải nhựa đường thường diễn ra ở giai đoạn sau của các dự án đường giao thông, do đó các chuyên gia phân tích kỳ vọng các công ty nhựa đường sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ quý IV/2022 như Tổng công ty Hóa dầu Petrolimex - CTCP (Mã: PLC).
Dự án sân bay Long Thành - động lực thúc đẩy lợi nhuận doanh nghiệp đá xây dựng
Do đặc thù của ngành đá xây dựng, chi phí vận chuyển thường chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành thành phẩm. Tùy thuộc vào khoảng cách và loại hình vận chuyển, giá đá giao đến công trường có thể cao gấp đôi giá đá tại mỏ.
Dự án sân bay Long Thành được khởi công xây dựng san nền và làm móng, đây sẽ là động lực tăng trưởng chính đối với nhu cầu đá xây dựng tại khu vực Đông Nam Bộ thời gian tới.
VNDirect cho rằng những doanh nghiệp niêm yết sở hữu những mỏ đá nằm gần sân bay Long Thành sẽ được ưu tiên huy động nhờ có lợi thế và chất lượng sản phẩm.
Mặt khác, việc cấp phép khai thác cho các mỏ đá xây dựng đang gặp khó khăn ở cả việc gia hạn thời gian, tăng công suất khai thác và đặc biệt là cấp phép khai thác mỏ đá mới do sự phản đối của người dân địa phương khi việc khai thác đá đang để lại nhiều hệ lụy xấu đến môi trường và hầu hết các mỏ đá cũ (đã hết thời hạn khai thác) đều chưa thực hiện thủ tục đóng mỏ theo như cam kết ban đầu.
Do đó, các doanh nghiệp đá xây dựng niêm yết đang sở hữu các mỏ đá có thời gian khai thác dài, công suất khai thác lớn sẽ có nhiều lợi thế so với các đối thủ cạnh tranh và được hưởng lợi từ nhu cầu xây dựng hạ tầng giao thông rất lớn của Việt Nam trong giai đoạn 2022 - 2030, theo quan điểm VNDirect.
Các chuyên gia phân tích cho rằng, những công ty niêm yết đang sở hữu mỏ đá chất lượng cao với vị trí thuận lợi sẽ là nguồn cung chính cho sân bay Long Thành, đặc biệt là cụm mỏ Tân Cang và Thiện Tân (do KSB, DHA, VLB và DND sở hữu). Dự án trọng điểm này sẽ là động lực lớn thúc đẩy lợi nhuận của các doanh nghiệp đá xây dựng trong năm 2023 - 2024.
Ngành thép và xi măng tiếp tục khó khăn
VNDirect đánh giá chung hoạt động xuất khẩu thép và xi măng của Việt Nam vẫn sẽ gặp nhiều khó khăn trong những tháng tới, trước khi tình hình được cải thiện ở nửa cuối năm 2023. Kỳ vọng này đến từ việc đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng, các lệnh giãn cách xã hội có dấu hiệu được nới lỏng và các gói cứu trợ lĩnh vực bất động sản dần có hiệu lực ở Trung Quốc và sản xuất công nghiệp toàn cầu phục hồi khi tình trạng thiếu hụt năng lượng dần được kiểm soát.
Thị trường bất động sản nhà ở tại Việt Nam đã hạ nhiệt kể từ quý II/2022 do sự kiện bắt giữ một số nhà lãnh đạo doanh nghiệp bất động sản lớn, lãi suất mua nhà tăng và room tín dụng hạn chế.
Ngành thép trong nước cũng đang chịu tác động từ những khó khăn như: Giá nguyên liệu đầu vào cao (bao gồm than cốc và thép phế) và nhu cầu thép toàn cầu sụt giảm, gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp thép Việt Nam.
Mặc dù giải ngân đầu tư công được kỳ vọng sẽ tăng tốc trong những quý tới, VNDirect dự báo tổng nhu cầu thép trong nước sẽ tăng trưởng âm một chữ số vào năm 2023. Cụ thể, sản lượng tiêu thụ thép xây dựng và tôn mạ sẽ cùng giảm 3% trong năm 2023.
Các chuyên gia phân tích nhận thấy một số tín hiệu có thể là tiền đề cho việc ngành thép được cải thiện.
Thứ nhất, giá than cốc được dự báo sẽ giảm từ mức 420 USD/tấn của năm 2022 xuống lần lượt 258 - 220 USD/tấn trong năm 2023 - 2024 khi các mỏ khai thác than cốc được hoạt động bình thường trở lại, giá quặng sắt cũng được dự báo sẽ giảm dần trong dài hạn từ mức trung bình 110 USD/tấn trong năm 2022 xuống lần lượt 90 - 70 USD/tấn trong năm 2023 - 2024.
Thứ hai, Trung Quốc dỡ bỏ giãn cách xã hội sẽ kích thích nhu cầu thép toàn cầu và cuối cùng là đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng tại Việt Nam sẽ bù đắp phần nào cho việc thị trường bất động sản trì trệ.
Những doanh nghiệp được kỳ vọng
Từ những phân tích chung, đơn vị nghiên cứu chỉ ra hai mã được ưa thích là HPG và C4G trong khi đó PLC có thể đưa vào danh mục theo dõi.
HPG hiện đang giao dịch ở mức P/E 2022 - 2023 lần lượt là 8,1 - 6,5 lần, không thật sự hấp dẫn để đầu tư ngắn hạn, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu ngành suy yếu. Mặc dù chưa đưa ra dự báo về thời điểm nhu cầu thép hồi phục nhưng VNDirect vẫn ưu tiên HPG cho đầu tư dài hạn nhờ vị thế hàng đầu của HPG trong ngành thép Đông Nam Á sẽ giúp công ty hưởng lợi từ nhu cầu xây dựng mạnh mẽ ở cả mảng dân dụng và cơ sở hạ tầng; Bảng cân đối kế toán lành mạnh của công ty với lượng tiền mặt dồi dào sẽ giúp HPG có thể gia tăng thị phần trong giai đoạn giá thép giảm; và Khu liên hợp Dung Quất 2 (KLHDQ 2) sẽ giúp HPG tăng công suất sản xuất thép thô lên 14,6 triệu tấn/năm từ năm 2025, tăng 66% so với hiện nay.
Bên cạnh đó, thép cuộn cán nóng (HRC) - sản phẩm đầu ra chính của KLHDQ 2, vẫn đang đối mặt với tình trạng khan hiếm nguồn cung tại thị trường nội địa và phụ thuộc vào nhập khẩu, do đó những lo ngại về tình trạng dư cung thép của HPG trong giai đoạn 2025 - 2030 là thấp.
C4G là một ứng cử viên sáng giá nhờ vị thế hàng đầu của công ty trong lĩnh vực thi công hạ tầng giao thông tại Việt Nam; C4G đã “quen mặt” với các dự án quy mô lớn và đòi hỏi kỹ thuật cao như cao tốc Bắc - Nam, đường lăn sân bay, cầu vượt biển... Đây sẽ là tiền đề giúp C4G có thể tiếp tục giành được các gói thầu mới trong giai đoạn 2022 - 2025. Sau đợt phát hành thành công cho cổ đông hiện hữu trong tháng 1/2022, vốn chủ sở hữu của C4G tại cuối quý III/2022 đã tăng 90% so với đầu năm, giúp công ty cải thiện đáng kể năng lực tài chính; và C4G đang sở hữu nhiều “của để dành” giá trị lớn tại các dự án bất động sản và đang có kế hoạch triển khai phát triển nhằm làm tăng giá trị bất động sản như dự án khu du lịch nghỉ dưỡng Cầu Cau, khu ẩm thực sinh thái Nghi Hải, tòa nhà 29 Quang Trung (Nghệ An), tòa văn phòng 136 Lê Văn Duyệt (TP.HCM)...
VNDirect cũng nhận định PLC có vị thế tốt để giành được các hợp đồng trong làn sóng đầu tư công mạnh mẽ tới đây nhờ vào hệ thống nhà kho lớn, phân bổ rộng khắp và vị thế dẫn đầu thị trường, cũng thường xuyên hoàn thành tốt các hợp đồng.
Như vậy có thể thấy rằng, các doanh nghiệp ngành xây dựng và vật liệu xây dựng đang có cả khó khăn và thuận lợi đan xen. Tuy nhiên, khó khăn và thuận lợi của các doanh nghiệp là rất khác nhau. Thậm chí, những doanh nghiệp đầu ngành, hoặc có vị trí thuận lợi gần dự án được nhận định sẽ có nhiều cơ hội để bứt tốc doanh thu và lợi nhuận nhờ những dự án trọng điểm được triển khai./.
