Cấp sổ đỏ trong... 1 ngày
Việc UBND tỉnh Nghệ An cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp tồn tại những khoảng trống pháp lý khó hiểu, làm nảy sinh tranh chấp chưa có hồi kết giữa người dân và doanh nghiệp. Mặc dù cơ quan chức năng thuộc tỉnh Nghệ An đã nhiều lần có văn bản trả lời công dân xóm Long Thành (xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp) nhưng người dân vẫn chưa đồng tình với nội dung kết luận…
Tại nhiều văn bản, phía cơ quan chức năng thuộc tỉnh Nghệ An cho rằng, việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp năm 2003 là đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, hồ sơ Reatimes có được cho thấy, quy trình, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp có rất nhiều điều bất thường, cần làm rõ, cụ thể:
Trong đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất của Lâm trường Đồng Hợp không có chữ ký xác nhận của cơ quan có thẩm quyền(?). Tờ trình số 36/TT-TN&MT của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp ngày 28/8/2003 ghi rõ đề xuất cấp 5.325,2ha đất cho Lâm trường, trong đó tại xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp là 728ha đất.
Tuy nhiên, chỉ 1 ngày sau đó (tức ngày 29/8/2003) UBND tỉnh Nghệ An đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp. Giấy chứng nhận do ông Nguyễn Đình Chi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An ký. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này không ghi số vào sổ.
Câu hỏi đặt ra là, cơ quan chức năng đã xem xét, phê duyệt việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp chỉ trong 1 ngày có quá vội vàng? Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này có đảm bảo tính pháp lý?
Sau khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp, từ năm 2004 đến nay, UBND tỉnh ban hành nhiều quyết định thu hồi đất trước đây đã giao cho Lâm trường Đồng Hợp. Trong số đó, có diện tích đất khai hoang của người dân, đất ao, hồ… (cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường chồng lấn lên diện tích đất khai hoang, đất ao, hồ...). Như vậy, việc xác định nguồn gốc đất trước khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng hợp chưa thực hiện đúng quy định của Luật Đất đai 2013?
Về nội dung xác định nguồn gốc đất cấp cho Lâm trường Đồng Hợp, đại diện phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quỳ Hợp cho hay, việc xác định nguồn gốc đất của Lâm trường Đồng Hợp có trách nhiệm của UBND xã Tam Hợp nên không trả lời cụ thể nội dung này.
Trong khi đó, ông Trần Xuân Lục, Chủ tịch UBND xã Tam Hợp cho hay, nội dung này Sở Tài nguyên và Môi trường đang giải quyết, UBND xã không đủ thẩm quyền trả lời.
Hàng loạt câu hỏi chưa được làm rõ
Nhằm giải đáp những vấn đề liên quan tới việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp, PV Reatimes đã liên hệ với lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường để xem xét, trả lời cụ thể:
Thứ nhất, về căn cứ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp. Cơ quan có thẩm quyền cho rằng, việc cấp này được thực hiện theo đúng quy định của Luật Đất đai 2013. Thế nhưng, tại thông báo số 553/TB-UBND của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An ngày 4/10/2021, thì cơ quan được giao trách nhiệm lại thừa nhận rằng “chưa rõ việc Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp là dựa vào bản đồ nào”.
Như vậy, bản đồ địa chính là một trong những giấy tờ, tài liệu đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về đất đai, nhưng việc cấp quyền sử dụng đất cho Lâm trường mà chưa rõ dựa vào bản đồ gì thì lấy căn cứ nào (hiện trạng khu đất) để cấp sổ đỏ? Mặt khác Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho Lâm trường Đồng Hợp được cấp năm 2003 không ghi đầy đủ thông tin (bỏ trống phần vào sổ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất). Như vậy, Giấy chứng nhận này đã cấp có hợp lệ không?
Thứ hai, về diện tích đất khai hoang của người dân. Sau khi Lâm trường Đồng Hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì UBND tỉnh Nghệ An lại ban hành hàng loạt quyết định thu hồi một phần diện tích đã cấp cho đơn vị này để giao lại cho địa phương quản lý. Tại thông báo kết luận của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nêu rõ: “Trên thực tế có một phần diện tích (đất) đã được các xã và nhân dân các xã (trong đó có nhân dân xã Tam Hợp, xã Đồng Hợp) quản lý, sử dụng, ổn định lâu năm. Từ năm 2004 đến nay, UBND tỉnh đã ban hành nhiều quyết định thu hồi đất trước đây đã giao cho Lâm trường Đồng Hợp”. Ngoài ra, theo hồ sơ phóng viên có được, trong tổng diện tích đất giao cho lâm trường quản lý có phần diện tích đất khai hoang của người dân xóm Long Thành.
Câu hỏi đặt ra là: Trước khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp, cơ quan có thẩm quyền có tiến hành rà soát, kiểm kê, thu hồi đất khai hoang, đất ao hồ…? Việc thực hiện quy trình, thủ tục liên quan tới cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp có đúng quy trình, quy định pháp luật (rà soát, xác minh nguồn gốc đất, đền bù trước, cấp sổ đỏ sau)? Việc cơ quan có thẩm quyền ban hành nhiều quyết định thu hồi đất trước đây đã giao cho Lâm trường có phải là sửa sai cho việc Cấp sổ đỏ cho đơn vị này?
Thứ ba, tại Thông báo số 553/TB-UBND của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nêu rõ: Diện tích đất thu hồi của Lâm trường trả về cho địa phương quản lý (sau khi đã cấp sổ đỏ cho Lâm trường Đồng Hợp - PV) không được đo đạc bản đồ địa chính mà chỉ dựa vào kết quả rà soát của các Lâm trường (không có bản đồ giấy và bản đồ thu hồi đất)… Như vậy, nếu việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm Trường Đồng Hợp chưa rõ dựa vào bản đồ nào thì cơ quan có thẩm quyền căn cứ vào đâu để trả lại đất cho địa phương quản lý? Hay nói cách khác, nếu việc cấp đất cho Lâm trường Đồng Hợp đúng thì tại sao cơ quan có thẩm quyền lại ban hành nhiều quyết định thu hồi đất sau khi đã cấp sổ đỏ?
Thứ tư, về việc quản lý, sử dụng đất của Lâm trường Đồng Hợp (trước đó là Công ty Sông Hiếu). Tại một số văn bản trả lời công dân, cơ quan có thẩm quyền tỉnh Nghệ An khẳng định, việc sử dụng đất của Lâm trường đồng Hợp thuộc Công ty Sông Hiếu đã được quy hoạch giao quản lý rừng và đất rừng từ năm 1965 đến nay là liên tục. Câu hỏi đặt ra là, từ năm 1965 đến nay, đơn vị được giao đất trồng cây gì, cách thức tổ chức sản xuất ra sao, làm mô hình gì trên diện tích đất được giao quản lý nói chung và xóm Long Thành nói riêng?
Trong văn bản trả lời của một số cơ quan chức năng thuộc tỉnh Nghệ An cũng không không hề đề cập cụ thể đến quá trình sử dụng đất, quá trình tổ chức hoạt động sản xuất liên tục của Lâm trường Đồng Hợp, Công ty Sông Hiếu như thế nào? Vậy, có căn cứ để cho rằng, Lâm trường Đồng Hợp sử dụng đất liên tục không?
Mặt khác, đơn vị được giao quản lý, tổ chức sản xuất lấy căn cứ nào để chứng minh rằng, họ đã thực hiện trách nhiệm được giao (sử dụng đất liên tục, thực hiện kế hoạch sản xuất...) khi mà ngay cả cơ quan có thẩm quyền cũng không biết rõ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp là dựa vào bản đồ nào? Hay nói cách khác, trong khoảng thời gian từ 1965 đến khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, diện tích đất thuộc Lâm trường Đồng Hợp nằm ở vị trí nào, thể hiện ở bản đồ nào?
Thứ năm, về nguồn gốc đất khai hoang. Tại biểu số 5, Công văn số 102 của UBND xã Tam Hợp ngày 05/11/2020 về việc báo cáo giải trình và cung cấp hồ sơ tài liệu liên quan cho Tổ công tác liên ngành có nêu, rất nhiều diện tích đất của các hộ dân có nguồn gốc là đất tự khai hoang năm 1980, với diện tích hàng chục ha, đến năm 2010 hợp đồng trồng rừng liên doanh 49/51 với Lâm trường Đồng Hợp.
Như vậy, phần diện tích đất mà người dân xóm Long Thành, xã Tam Hợp đang sử dụng có nguồn gốc là đất tự khai hoang, nhưng được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp chồng lấn lên. Tuy nhiên, cơ quan có thẩm quyền chưa ban hành quyết định giao lại diện tích đất trên cho người dân. Sở Tài nguyên và Môi trường lý giải vấn đề này như thế nào?
Thứ sáu, trong tờ trình số 36/TT-TN&MT của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp ngày 28/8/2003 ghi rõ đề xuất cấp 5.325,2ha đất cho Lâm trường, trong đó tại xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp là 728ha đất.
Tuy nhiên, chỉ 1 ngày sau đó (tức ngày 29/8/2003) UBND tỉnh Nghệ An đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp. Giấy chứng nhận do ông Nguyễn Đình Chi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An ký. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này không ghi số vào sổ.
Như vậy, chỉ trong 1 ngày, cơ quan chức năng đã thẩm định, phê duyệt cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp có đúng theo các quy định của pháp luật? Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này có đảm bảo tính pháp lý? Có đủ căn cứ thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho Lâm trường Đồng Hợp?
Các nội dung này đã được Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp nhận và xử lý theo quy định.
Hàng chục hộ dân xóm Long Thành, xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An đã ký đơn tập thể gửi cơ quan có thẩm quyền, đề nghị làm rõ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp - diện tích đất rừng đang có tranh chấp với các hộ dân…
Theo phản ánh của người dân, năm 1980, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về việc di dân đi làm kinh tế, nhiều hộ dân tại xã Quỳnh Liên, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An đã xung phong lên xã miền núi Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An khai phá vùng đất hoang vu này.
Tuy nhiên, mâu thuẫn xuất hiện khi người dân biết được thông tin, năm 2003, UBND tỉnh Nghệ An cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm trường Đồng Hợp với diện tích 728ha tại xã Tam Hợp trong đó bao gồm cả diện tích đất khai hoang của người dân xóm Long Thành từ năm 1980.
Mặc dù từ xã đến tỉnh đã có nhiều văn bản trả lời công dân về việc xác định nguồn gốc đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xác định loại đất cụ thể tại khu vực do Lâm trường Đồng Hợp quản lý nhưng người dân vẫn không đồng tình với cách giải quyết của chính quyền địa phương. Người dân cũng cho rằng, diện tích đất đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Lâm Trường Đồng Hợp là do họ khai hoang.
