Gỡ rối cách tính giá trị m3 bằng Thông tư 09: Mũi tên trúng nhiều đích!

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BKHĐT ngày 16/11/2021 về việc hướng dẫn lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư và dự án đầu tư có sử dụng đất. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 và thay thế Thông tư 06/2020/TT-BKHĐT ngày 18/9/2020 của Bộ trưởng Bộ kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn thực hiện Nghị định số 25/2020/NĐ-CP.

Theo đánh giá của một số chuyên gia, việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành Thông tư số 09 thay thế Thông tư số 06 là cần thiết và phù hợp với thực tế.

Xung quanh vấn đề này, phóng viên Reatimes đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Đệ - Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam – Đơn vị đã có nhiều kiến nghị, đóng góp tích cực vào việc kiến nghị, sửa đổi Thông tư 06.

PV: Ông đánh giá thế nào về việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BKHĐT ngày 16/11/2021 về việc hướng dẫn lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư và dự án đầu tư có sử dụng đất, thay thế Thông tư 06?

Ông Nguyễn Văn Đệ: Đây là điều rất đáng hoan nghênh, bởi lẽ trước khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa ban hành Thông tư số 09, thì Thông tư số 06 bộc lộ nhiều điểm hạn chế.

Cụ thể, cách tính giá trị nộp ngân sách tối thiểu (m3) theo Phụ lục V, Thông tư số 06 là bất hợp lý, không phù hợp với thực tiễn, thiếu thống nhất trong cách áp dụng. Nếu theo cách tính này, nhiều địa phương dự tính m3 sẽ bị đẩy lên rất cao, chênh lệch giá trị nộp ngân sách gấp hàng trăm lần sơ với các dự án đã triển khai trước đó. Bên cạnh đó, quy định hướng dẫn xác định khu đất tham chiếu còn chưa cụ thể, không thực tế khiến doanh nghiệp và chính quyền địa phương gặp nhiều khó khăn khi triển khai thực hiện.

Giá trị m3 theo cách tính tại Phụ lục V, Thông tư số 06 đã đặt doanh nghiệp vào những sự lựa chọn khó khăn. Một là, nếu tính giá trị m3 theo giá bình quân của tất cả các khu đất trên địa bàn đơn vị hành chính cấp huyện có kết quả đấu giá trong vòng 2 năm trở lại, thì giá trị m3 sẽ quá cao, buộc doanh nghiệp phải bỏ dở dự án. Hai là, nếu doanh nghiệp chấp nhận nộp giá trị m3 theo cách tính trên để tiếp tục làm dự án thì phải chấp nhận thua lỗ. 

Do vậy, nếu không thay đổi cách tính giá trị m3 sẽ tạo nên rào cản, tác động tiêu cực tới sự phát triển kinh tế, xã hội nói chung, làm giảm sức hút của dự án đầu tư có sử dụng đất nói riêng và gây thiệt thòi cho doanh nghiệp.

Do vậy, trên cơ sở kiến nghị của Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam và sự đóng góp, phản biện của các chuyên gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã sớm nhận ra những bất cập này và ban hành Thông tư mới thay thế Thông tư cũ. Đây có thể coi là một mũi tên trúng nhiều đích. Thông tư 09 vừa tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong việc nộp tiền sử dụng đất, vừa tạo điều kiện cho người lao động có công ăn việc làm, thu nhập ổn định và giúp địa phương tăng thu ngân sách từ tiền sử dụng đất…

PV: Theo ông, đâu là điểm đáng chú ý của Thông tư số 09 vừa được ban hành?

Ông Nguyễn Văn Đệ: Một trong những điểm đáng chú ý nhất của Thông tư số 09 đó là việc việc xác định giá trị nộp ngân sách tối thiểu (m3) cũng được tính toán một cách hợp lý hơn. Theo đó, các thông số đưa ra để xác định giá trị m3 là các quỹ đất, thửa đất có cùng mục đích sử dụng đất; có sự tương đồng về địa điểm với khu đất, quỹ đất thực hiện dự án đang xét, thay vì tính giá trị m3 theo Phụ lục V, Thông tư 06, (m3 theo Phụ lục V, Thông tư 06 được tính theo giá bình quân của tất cả các khu đất trên địa bàn đơn vị hành chính cấp huyện có kết quả đấu giá trong vòng 2 năm trở lại mà không làm rõ tầm quan trọng của khu đất, quỹ đất có yếu tố tương đồng khi tính giá trị m3).

Điểm khác biệt nữa là, Thông tư 09 đã sửa đổi một số quy định về phương pháp xác định m3 nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn trong việc xử lý tình huống khi giá đất có biến động. Theo đó, người có thẩm quyền xem xét, quyết định việc không tham chiếu các khu đất, quỹ đất, thửa đất có tỷ lệ tăng qua đấu giá cao hơn 20% so với mức tăng trung bình hoặc không tham chiếu các khu đất, quỹ đất, thửa đất có tỷ lệ phản ánh diễn biến bất thường khác. Việc xác định tỷ lệ phản ánh diễn biến bất thường khác do người có thẩm quyền xem xét, quyết định cụ thể. Đồng thời, chỉnh lý, sửa đổi các nội dung hướng dẫn chưa rõ ràng về cách xác định tham số khi tại địa phương không có khu đất tham chiếu, đảm bảo khả năng tối đa việc tính toán giá trị m3.

Ngoài ra, Thông tư số 09 đã quy định cụ thể, rõ ràng hơn đối với các dự án chịu tác động về sự thay đổi của khung chính sách (điều khoản chuyển tiếp) giúp nhà đầu tư, cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền thuận lợi hơn trong việc áp dụng, thực thi pháp luật.

PV: Có ý kiến cho rằng, việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành Thông tư số 09, thay thế Thông tư số 06 tại thời điểm này là phù hợp với yêu cầu thực tế. Điều này cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ được tháo gỡ nhiều khó khăn khi triển khai các dự án đầu tư có sử dụng đất theo quy định của luật Đấu thầu. Cụ thể đó là gì?

Ông Nguyễn Văn Đệ: Việc ban hành Thông tư 09, thay thế Thông tư 06 đã “cởi nút thắt” cho nhà đầu tư cũng như cơ quan quản lý ở địa phương trong việc triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất. Cách tính giá trị m3 theo Thông tư 09 cụ thể hơn, thực tiễn, thống nhất, vừa đảm bảo giá trị m3 phản ánh đúng thị trường, cân bằng mối quan hệ, lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, tăng cường cạnh tranh trong lựa chọn nhà đầu tư vì sự phát triển chung.

Việc ban hành Thông tư số 09 thay thế Thông tư 06 là đúng thời điểm. Đây là lúc nhiều dự án đấu thầu sử dụng đất bắt đầu xác định giá trị nộp ngân sách tối thiểu. Trong khi đó, nhiều dự án đấu thầu sử dụng đất đã trúng sơ tuyển phải tạm dừng vì “vướng” quy định chuyển tiếp.

Do vậy, việc ban hành Thông tư mới giúp đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp cũng như đảm bảo nguồn thu ngân sách của Nhà nước.

PV: Ông đánh giá như thế nào về về vai trò của các cơ quan có liên quan (luật sư, tổ chức xã hội nghề nghiệp…) trong việc đóng góp ý kiến, phản biện chính sách, cũng như sự cầu thị, tiếp thu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư xung quanh việc ban hành Thông tư mới thay thế Thông tư cũ?

Ông Nguyễn Văn Đệ: Trên thực tế, không ít những văn bản quy phạm pháp luật vừa ban hành đã phải sửa, cá biệt là có văn bản vừa ban hành đã phải thu hồi vì nó không phù hợp với thực tế, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung.

Trong nhiều năm nay, Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn quan tâm tới việc xây dựng, phát triển doanh nghiệp đặc biệt là việc lắng nghe ý kiến đóng góp của doanh nghiệp trong việc xây dựng chính sách. Chúng tôi hoan nghênh sự đóng góp, chia sẻ của các chuyên gia trong việc phản biện chính sách, sự tiếp thu, cầu thị của Cục quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc sửa đổi, ban hành chính sách phù hợp với thực tiễn. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng rất đồng cảm, lắng nghe, chia sẻ với doanh nghiệp trong bối cảnh nhà đầu tư đang kiến nghị sửa đổi chính sách còn có sự bất hợp lý.

Kết quả của sự thay đổi về khung chính sách vừa được ban hành có sự đóng góp kiến nghị, đóng góp, phản biện chính sách của các Luật sư, chuyên gia, nhà khoa học trong đó đặc biệt là Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam.

Mặt khác, chúng tôi nhận thấy rằng, khi Thông tư – một văn bản quy phạm pháp luật được ban hành thì việc sửa đổi hoặc thay thế là rất khó, bởi điều đó chẳng khác nào cơ quan có thẩm quyền lại tự nhận sai về mình. Thế nhưng, chỉ trong một thời gian ngắn kể từ khi doanh nghiệp có kiến nghị, cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu đã rất dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật, tiếp thu, sửa chữa những điều bất hợp lý để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Chúng tôi đánh giá cao sự tiếp thu, cầu thị của Cục quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Theo ông, từ việc ban hành Thông tư 09 thay thế Thông tư 06 có thể rút ra bài học nào trong việc ban hành chính sách?

Ông Nguyễn Văn Đệ: Thực tế hiện nay vẫn tồn tại những chính sách ban hành không sát với thực tiễn, gây khó khăn và ảnh hưởng trực tiếp đến khâu tổ chức thực hiện, dẫn đến hiệu lực, hiệu quả thấp. Do vậy, khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong bất cứ lĩnh vực nào, cơ quan quản lý cũng cần lắng nghe, tiếp thu để bổ sung, hoàn thiện để xây dựng chính sách pháp luật phù hợp. Cơ quan soạn thảo, ban hành văn bản, chính sách pháp luật cần có tầm nhìn dài hạn để đưa ra những văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với thực tế khách quan và tiến trình hội nhập, phát triển đất nước.

Thông qua việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi Thông tư số 09, cộng đồng doanh nghiệp mong muốn các Bộ, ban ngành coi đó là bài học kinh nghiệm thực tiễn, rà soát lại các văn bản pháp luật đã ban hành để đảm bảo phù hợp với quy định và thực tiễn; các dự án Luật trình Chính phủ, Quốc hội xem xét, thông qua phải có tính khả thi nhằm phát huy hiệu quả trong cuộc sống, tạo động lực cho cộng đồng doanh nghiệp phát triển, đóng góp vào sự nghiệp chung của đất nước.

Cảm ơn ông về cuộc trao đổi này./.