Theo Quyết định số 822/QĐ-UBND, khu vực nghiên cứu lập quy hoạch Khu tập thể Kim Liên và phụ cận thuộc phường Kim Liên, phường Phương Mai, quận Đống Đa. Ranh giới khu vực gồm phía Đông Bắc giáp phố Đào Duy Anh, phía Đông giáp phố Hoàng Tích Trí và ngõ 34 Phương Mai, phía Tây Bắc giáp phố Phạm Ngọc Thạch, phía Tây Nam giáp sông Lừ. Diện tích nghiên cứu khoảng 35,5ha. Quy mô dân số sẽ được xác định dựa trên khảo sát thực tế, đảm bảo không tăng dân số hiện trạng và phù hợp với Quy hoạch phân khu đô thị H1-3.
Khu chung cư cũ Kim Liên, quận Đống Đa, Hà Nội. (Ảnh: Quang Vinh)
Theo Quyết định số 821/QĐ-UBND, khu vực nghiên cứu lập quy hoạch Khu tập thể Trung Tự và phụ cận thuộc phường Trung Tự, phường Phương Liên, quận Đống Đa. Ranh giới khu vực gồm phía Đông Bắc giáp khu dân cư hiện hữu, phía Đông Nam trùng với tim đường Phạm Ngọc Thạch, phía Tây Bắc giáp hồ Nam Đồng và Khu Đoàn Ngoại giao Trung Tự, phía Tây Nam giáp phố Đặng Văn Ngữ. Diện tích nghiên cứu khoảng 13,2ha. Việc quy hoạch đảm bảo đồng bộ hạ tầng và không gây áp lực lên hệ thống hạ tầng kỹ thuật, xã hội của khu vực.
Tại Quyết định số 820/QĐ-UBND, khu vực nghiên cứu lập quy hoạch Khu tập thể Khương Thượng và phụ cận thuộc phường Trung Tự, phường Khương Thượng, quận Đống Đa. Ranh giới khu vực gồm phía Bắc giáp Trung tâm thương mại Vincom, phía Nam giáp Trường Đại học Y Hà Nội và khu dân cư phường Khương Thượng, phía Đông giáp sông Lừ và Trường Đại học Y Hà Nội, phía Tây giáp khu dân cư phường Khương Thượng, Trường Tiểu học Khương Thượng, Trường THCS Khương Thượng và các tòa nhà văn phòng trên phố Tôn Thất Tùng. Diện tích nghiên cứu khoảng 5,68ha. Quy mô dân số được xác định trên cơ sở khảo sát, không làm tăng dân số hiện trạng và đảm bảo phù hợp với quy hoạch chung.
Khu tập thể Khương Thượng, Đống Đa, Hà Nội. (Ảnh: Đỗ Linh)
Cả ba nhiệm vụ quy hoạch đều được triển khai theo đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, nhằm cải tạo, xây dựng lại các khu tập thể, đảm bảo không chồng lấn dự án khác và phù hợp với quy hoạch phân khu đô thị H1-3 đã được phê duyệt.
Thực trạng xuống cấp đáng bao động tại các khu tập thể ở Hà Nội vốn là vấn đè nan giải của TP. Hà Nội trong nhiều năm qua. Các khu tập thể Kim Liên, Trung Tự và Khương Thượng đều được xây dựng từ những thập niên 50-70 của thế kỷ trước, chủ yếu phục vụ cán bộ, công nhân viên nhà nước thời kỳ bao cấp. Trong đó, Khu tập thể Kim Liên được xây dựng từ cuối những năm 1959 - 1965, là một trong những khu tập thể lâu đời nhất Hà Nội. Khu tập thể Trung Tự xây dựng vào khoảng những năm 1965 - 1970, còn Khu tập thể Khương Thượng xây dựng muộn hơn, sau năm 1975, song cũng đã xuống cấp nghiêm trọng, cần được cải tạo hoặc xây dựng lại để đảm bảo an toàn và phù hợp với quy hoạch đô thị hiện nay.
Tuy nhiên, dù có nhiều nỗ lực và quyết tâm, thì công tác cải tạo chung cư, khu tập thể cũ ở Hà Nội vẫn rất vướng mắc. Trong đó, vướng mắc lớn nhất là chưa nhận được sự đồng thuận của người dân sinh sống tại các khu tập thể cũ. Các cư dân đều mong khu nhà cũ sớm được cải tạo, xây dựng lại, nhưng lại không đồng tình với những bất cập trong kế hoạch di dời, tái định cư, đặc biệt là hệ số đền bù (hệ số K).
Gần đây, giai đoạn 2021 - 2025, TP. Hà Nội đã lên kế hoạch cải tạo 10 khu chung cư cũ, bao gồm 4 khu nhà cấp D - cấp độ nguy hiểm, nguy cơ sụp đổ, phải di dời khẩn cấp người dân, gồm: Giảng Võ, Thành Công, Ngọc Khánh, nhà của Bộ Tư pháp; 6 khu có tính khả thi để cải tạo là Kim Liên, Trung Tự, Khương Thượng, Thanh Xuân Bắc, Thanh Xuân Nam, Nghĩa Tân.
Đến giữa tháng 12/2024, vẫn chưa có quận huyện nào hoàn thành việc trình quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Vì vậy, TP. Hà Nội tiếp tục yêu cầu UBND các quận Ba Đình, Đống Đa, Thanh Xuân, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng khẩn trương trình duyệt quy hoạch chi tiết, tỉ lệ 1/500 cải tạo, xây dựng lại các khu tập thể cũ ngay trong tháng 12/2024.
Như vậy, việc UBND TP. Hà Nội ban hành quyết định phê duyệt Nhiệm vụ Quy hoạch chi tiết cải tạo, xây dựng lại các khu tập thể Kim Liên, Trung Tự, Khương Thượng và phụ cận, tỷ lệ 1/500 là một bước tiến mới. Trong bối cảnh Luật Đất đai 2024 đã có hiệu lực với nhiều điểm mới về chính sách thu hồi đất, cơ chế đền bù, tái định cư cùng với bảng giá đất mới tăng mạnh, kỳ vọng về việc cải tạo các khu tập thể cũ có thể khả thi hơn.
Hiện Hà Nội cũng đang đẩy nhanh tiến độ thực hiện Luật Thủ đô 2024, cùng với các điều chỉnh trong quy hoạch chung đến năm 2045, tầm nhìn 2065. Cùng với đó, nếu có cơ chế minh bạch, chính sách hỗ trợ hợp lý, công bằng và sự đồng thuận của người dân, việc cải tạo các khu tập thể cũ mới có hy vọng thực hiện được./.
