Từ tháng 8/2024, Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, trong đó Điều 152, khoản 2 quy định rõ các trường hợp Nhà nước được quyền thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất. Đây là nội dung quan trọng nhằm tăng cường quản lý nhà nước về đất đai, đảm bảo việc cấp Giấy chứng nhận đúng quy định, minh bạch và thống nhất.
Theo đó, Nhà nước sẽ thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp trong các trường hợp cụ thể sau:

6 trường hợp Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ảnh minh họa
Thứ nhất, khi Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất được ghi trong Giấy chứng nhận. Việc thu hồi áp dụng cho các loại giấy tờ như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, công trình xây dựng, hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất kèm quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Thứ hai, trong trường hợp cấp đổi Giấy chứng nhận, khi người sử dụng đất có nhu cầu thay đổi thông tin hoặc cập nhật dữ liệu về thửa đất, tài sản gắn liền với đất theo quy định, Giấy chứng nhận cũ sẽ bị thu hồi để thay thế bằng Giấy chứng nhận mới.
Thứ ba, khi người sử dụng đất đăng ký biến động đất đai (như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, thay đổi mục đích sử dụng hoặc xây dựng công trình mới) mà cần cấp Giấy chứng nhận mới, cơ quan có thẩm quyền sẽ thu hồi Giấy chứng nhận cũ để cấp lại theo thông tin cập nhật.
Thứ tư, trường hợp Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định, bao gồm: cấp sai thẩm quyền, cấp cho đối tượng không đủ điều kiện, sai diện tích, sai mục đích hoặc thời hạn sử dụng đất, sai nguồn gốc đất theo quy định của pháp luật tại thời điểm cấp. Những Giấy chứng nhận này sẽ bị thu hồi để khắc phục sai sót và đảm bảo tính pháp lý.
Thứ năm, Giấy chứng nhận bị Tòa án có thẩm quyền tuyên hủy cũng thuộc diện bị thu hồi. Đây là trường hợp phổ biến khi có tranh chấp đất đai, tài sản hoặc khi quá trình cấp Giấy chứng nhận bị phát hiện có vi phạm pháp luật.
Cuối cùng, trường hợp người phải thi hành án không nộp Giấy chứng nhận khi có quyết định đấu giá, giao quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất theo yêu cầu của Tòa án hoặc cơ quan thi hành án. Khi đó, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tiến hành thu hồi để đảm bảo thi hành bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật.
Việc quy định rõ các trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong Luật Đất đai 2024 được xem là bước hoàn thiện quan trọng nhằm ngăn chặn tình trạng cấp sai, sử dụng sai mục đích, đồng thời tăng cường tính minh bạch và công bằng trong quản lý đất đai.