Khai thác cát làm vật liệu xây dựng tại Bình Định: Kỳ 1 - Hàng loạt sai phạm tại Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh và Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ

Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh và Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ được UBND tỉnh Bình Định cấp phép khai thác khoáng sản, khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường tại khu vực sông Kôn (xã Vĩnh Quang, huyện Vĩnh Thạnh) để phục vụ các công trình hạ tầng và dân sinh trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Cụ thể, đối với Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 130/GP-UBND ngày 6/10/2022 với diện tích khai thác tại sông Kôn là 3,0ha với trữ lượng 43,213m3 địa chất cát làm vật liệu xây dựng thông thường (cát xây) và 5,066m3 địa chất cuội sỏi. Công suất khai thác năm thứ nhất 10,010m3 cát/năm; năm thứ hai 10,344m3 cát/năm.

Còn đối với Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 64/GP-UBND ngày 24/5/2022 với diện tích khai thác 4,7ha với trữ lượng khai thác là 79,308m3 địa chất cát làm vật liệu xây dựng thông thường và 6,766m3 địa chất cuội sỏi. Công suất khai thác năm thứ nhất 17.521m3 cát/năm; năm thứ hai 19,333m3 cát/năm.

Tuy nhiên, theo người dân nơi đây phản ánh, tình trạng khai thác khoáng sản của 2 mỏ cát này từng có khoảng thời gian diễn ra cả ngày lẫn đêm, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của họ. Đặc biệt, những khu vực bị khai thác hiện đã "ăn sâu" vào trong bãi bồi ven sông, khiến cho dòng sông bị thay đổi dòng chảy. Do đó, người dân ngày càng lo sợ sẽ sạt lở vào mùa mưa.

PV Reatimes đã tiếp cận hiện trường và ghi nhận tại khu vực đang diễn ra hoạt động khai thác có 1 máy xúc cỡ lớn liên tục đào sâu xuống mặt nước múc từng gàu cát đổ lên những thùng xe đợi sẵn. Sau khi xe "ăn" đầy cát sỏi sẽ được vận chuyển vào nơi tập kết. Cứ vậy, hết xe này rời đi thì xe khác vào thế chỗ.

Theo quan sát của PV tại khu vực khai thác, chủ đầu tư chưa cắm mốc giới, phao, bảng chỉ dẫn hay biển cảnh báo… và thậm chí là không lắp camera giám sát việc khai thác cát.

Tại bãi chứa của Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh, cát sỏi sau khi múc dưới sông lên sẽ được máy sàn lọc, sau đó công nhân điều khiển máy xúc đổ lên xe ben mang theo một lượng lớn cát ướt, có dấu hiệu quá tải lần lượt di chuyển ra khỏi khu vực và hướng ra Quốc lộ. Đáng chú ý, tại bến bãi khai thác này chưa có lắp đặt trạm cân. 

Kế bên bãi chứa này là bến bãi của Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ cũng đang hoạt động nhưng không hề lắp đặt trạm cân. Điều này chứng tỏ đã có hàng trăm, hàng ngàn khối cát từ 2 mỏ này được vận chuyển đi nhưng không được kiểm soát chặt chẽ, gây thất thoát nguồn tài nguyên, thất thu thuế trong suốt thời gian qua.

Theo giấy phép được cấp thì 2 mỏ cát chỉ được hoạt động từ 7 giờ đến 17 giờ hàng ngày và không được khai thác ban đêm. Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV tại hiện trường, 2 mỏ cát này vẫn hoạt động nhộn nhịp hết công suất sau 17 giờ.

Được biết, trước đó ngày 19/9/2023, 2 Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh và Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ đã bị Tổ kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường lập biên bản xử phạt hành chính về sai phạm do không lắp trạm cân tại vị trí mỏ để theo dõi, lưu trữ thông tin liên quan theo quy định tại khoản 2, Điều 42, Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản, vi phạm quy định tại điểm a khoản 2, Điều 40 Nghị định số 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 của Chính Phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản. Tuy nhiên, đến nay 2 công ty này vẫn chưa lắp đặt trạm cân và cứ thế hiên ngang hoạt động coi thường pháp luật.

Ngoài ra, Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh và Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ còn ngang nhiên mở bãi tập kết cát dù không có giấy phép bãi tập kết. 

Trước đó, nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực khoáng sản trên địa bàn tỉnh, ông Phạm Anh Tuấn Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định đã có ý kiến chỉ đạo về việc tăng cường công tác quản lý hoạt động các mỏ vật liệu khoáng sản trên địa bàn tỉnh tại Công văn số 7348/UBND-TH ngày 7/10/2023.

Trong đó, chủ tịch UBND tỉnh giao các Ban Quản lý dự án của tỉnh (chủ đầu tư) triển khai bắt buộc hệ thống kiểm soát khối lượng khai thác, lắp đặt camera (có chức năng đếm), thiết bị quẹt thẻ xe ra vào khu vực khai thác và xe vận chuyển khoáng sản vật liệu xây dựng thi công công trình; thực hiện nghiêm biện pháp kiểm đếm, giám sát số lượng xe vận chuyển, khối lượng khai thác vật liệu xây dựng thi công công trình, đảm bảo việc sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng đúng theo mục đích phục vụ thi công công trình, dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận; chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh nếu để xảy ra tình trạng sử dụng khối lượng khai thác không đúng mục đích, gây thất thoát nguồn tài nguyên.

Tuy nhiên, thời gian qua, Công ty TNHH MTV Gia Hưng Quốc Thịnh và Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Minh Huệ coi thường pháp luật cũng như chỉ đạo của chủ tịch UBND tỉnh để xảy ra nhiều sai phạm trong quá trình khai thác cát. Đề nghị UBND tỉnh Bình Định, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Vĩnh Thạnh vào cuộc kiểm tra, chỉ đạo sát sao vụ việc này, đồng thời xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân để xảy ra việc các doanh nghiệp hoạt động và khai thác cát sai phạm này.