Dạo gần đây rộ lên mốt hút xì gà (cigar). Cứ vào quán là thấy vài ông vểnh râu lên phì phà. Có ông chuyên nghiệp sắm đủ lệ bộ, từ cái quẹt ga tới cái kéo cắt, từ cái khoan tới cái bao... cứ nhẩn nha chọc chọc ngoáy ngoáy một hồi thì... phà khói.
Quê tôi nói riêng, miền Trung nói chung, dân tự trồng thuốc lá để hút, rất nặng và rất hôi. Các ông các mệ cứ quấn nguyên cả lá thành một điếu và ngậm trên miệng cả ngày, thi thoảng bập phát, lửa loé lên, khói mù mịt. Tài là họ cứ ngậm suốt ngày trên miệng thế, chả cần dùng tay, vì tay nông dân thì phải làm việc chứ không thể dùng để hút thuốc. Người hút không quen, bập vào phát là tắc cổ ngay, ngã lăn quay ngay ra. Nghe nói thời Mỹ chiếm, ban đầu mấy ông ấy ngạc nhiên vô cùng, đất nước gì mà nông dân ăn cơm độn lại hút... xì gà cả ngày.
Làng Phong Lai cách làng tôi một con sông nổi tiếng vì "Thuốc Phong Lai, khoai Thế Chí". Thế Chí là quê tôi, khoai ngon thôi rồi, nhưng thuốc Phong Lai nghe nói còn kinh hơn. Thấy ba tôi luôn bọc bên người một cái túi đựng thuốc làm bằng xơ bẹ chuối, rất đẹp. Hỏi sao phải dùng xơ bẹ chuối, bảo để nó giữ ẩm, giống như các cụ ông miền Bắc hút thuốc lào trước khi cho thuốc vào nõ thì đưa lên miệng thổi phù phát, ấy là làm cho thuốc ẩm ra, hoặc dắt lên tai cũng là một cách. Ba tôi có con dao thái thuốc riêng, lưỡi sắc như nước, kẹp vào một thanh tre. Thuốc cuốn chặt như điếu xì gà, đút vào cái lỗ ở thanh tre, con dao bập xuống, mấy bập thì được một bao thuốc đủ hút cả ngày. Cứ sáng ra là cụ ngồi vừa uống nước vừa nhẩn nha thái thuốc bập bập như thế. Các mệ (cụ bà), chả hiểu sao hút kiểu này lại đa phần là các cụ bà, thì thường để nguyên lá cuốn lại như điếu xì gà rồi ngậm cả ngày, khói mù mịt như đầu tàu hỏa. Và té ra không chỉ các mệ Huế hút kiểu này, mà phụ nữ Quảng Nam còn kinh hơn. Nhà văn Phan Tứ phải dành đến cả chục trang tả cảnh đàn bà xứ Quảng hút thuốc trong tiểu thuyết “Mẫn và tôi”, đọc xong chưa cần hút đã say.
Sau mới biết, thực chất thì xì gà Cu ba nó cũng chỉ là loại thuốc rê Phong Lai, thuốc cuốn miền Trung thôi, nhưng nó ngon và nổi tiếng là bởi... đùi non trinh nữ Cu ba.
Trong xưởng sản xuất cigar.
Chúng ta khác màu da nên luôn luôn mặc định da trắng là đẹp. Nhưng các cụ đã ở Phi, Mỹ rồi bảo da đen nó mới đẹp tuyệt vời ông ạ, trời ơi da ấy, eo ấy, chân ấy, ngực ấy... ngắm hai năm không biết chán... Đùi ấy gác lên vai thằng nào là thằng ấy chết đứng như cột điện ngay, đứng cứng ngắc ngày này qua ngày khác, mặt đần thối như mặt đười ươi ngay... Hồi cụ giáo sư Từ Chi còn sống, tôi mấy lần được cụ kể cho nghe sắc đẹp da đen như thế. Có một thời gian dài cụ làm chuyên gia giáo dục ở châu Phi nên cụ kể chỉ là từ đúng trở lên.
Thì nghe nói những cô trinh nữ tuổi từ 14 đến 16 ấy, họ dùng đùi non của họ lăn những điếu xì gà thành phẩm vào, rồi dùng công cụ đặc biệt giữ cái hương cái vị ấy lại, cho nó lặn vào điếu thuốc, nó thành cái hồn cái cốt cái căn cái đế của điếu thuốc, thành cigar Lahabana chính hiệu, hút cũng phê không hút cũng phê mà ngậm diễn chụp ảnh cũng phê...
Là nghe dân nghiện xì gà phì phào tán nhau về giá trị xì gà Cu ba như thế. Nó cứ ảo ảo thật thật chả biết đằng nào mà lần.
Nhưng mới đây, nghe một ông nhà báo kể trên báo là ổng vào nhà máy thuốc lá Thanh Hóa, thấy người ta tuyển một tốp thợ Cu ba sang làm xì gà Cu ba tại... Thanh Hóa. Tốp đầu làm rất tốt nhưng rồi nghe mấy người bán quán ở cổng xúi, nên dăm bữa lại... giấu một điếu mang ra “trao đổi” nên bị thay. Tốp sau có cả đàn ông, thì tôi thấy chuyện thêu dệt đùi non kia là... phịa. Nhưng nó cũng ly kỳ, cũng là một cách quảng cáo cho xì gà Cu ba...
Thời tôi còn nghiện thuốc, chuyên hút thuốc sợi đen như Mai, Đà Lạt, thời trước nữa là Vàm Cỏ, Lao Động... thì cũng đã có... xì gà, nhưng là xì gà nhái. Cũng to kềnh kệnh như thế, cũng ngậm trẹo mồm đi như thế, cũng mù mịt khói như thế... nhưng nó lại nhạt hoét, và hơi ngòn ngọt. Sau mới biết, và nghe nói, nó được cuộn bằng giấy tẩm hương liệu. Thế mà cũng oai lắm, ai có một điếu mà ngậm thì... các em lác mắt. Thời ấy hút thuốc mới oai. Bạn gái muốn lấy lòng bạn trai, lâu lâu lại dúi cho mấy điếu thuốc, có bạn giấu trong... ngực nữa. Thì giấu thuốc trong ngực với lăn trên đùi non có khác mấy gì nhau. Tôi cũng dăm lần được nhận những điếu thuốc từ... ngực như thế. Gặp nhau bạn ấy ý tứ nghiêng người rồi... nhón tay lấy thuốc. Trời ơi điếu thuốc ấy được giữ đến cả tháng mới hút. Khi hút, nó đã... mốc. Thuốc đã bỏ trong ngực rồi dễ mốc hơn để ở các nơi khác, cũng dễ lý giải mà.
Giờ thì, người nghiện thuốc đã là thiểu số, thậm chí rất thiểu số. Và điều kiện cũng khá hơn ngày xưa, nên thi thoảng thấy những điếu xì gà lập lòe đâu đấy cũng là dễ hiểu. Có điều, đừng tưởng đỏ mà đã chín. Rất nhiều điếu xì gà Cu ba được kiêu hãnh đốt lên ở đâu đó chưa chắc đã từ... Cu ba...
