Tiếp tục rong ruổi trên cung đường thiên lý với một bên là vực sâu hun hút, một bên là những dãy núi trải dài như bất tận, chúng tôi đến với cao nguyên đá Đồng Văn. Dưới vách núi đá sừng sững, khu phố cổ Đồng Văn có hình cánh cung kéo dài hàng cây số về phía chân núi, cổ kính và thâm trầm. Khu phố này đã tồn tại hơn 100 năm, với lối kiến trúc đặc biệt của vùng sơn cước. Đây là khu phố có kiến trúc cổ vùng cao quý hiếm đang được bảo vệ và là một địa chỉ đến cho những du khách ưa thích khám phá.
Nằm ở mỏm cực bắc của Tổ quốc, phố huyện Đồng Văn hùng vĩ và tráng lệ luôn là một điểm đến đầy hấp dẫn nhưng vô cùng gian nan đối với du khách. Chợ Đồng Văn nằm ở thị trấn Đồng Văn chỉ họp vào sáng chủ nhật hàng tuần, đi chợ chủ yếu là đồng bào người dân tộc với các sản vật từ núi rừng. Những chàng trai người H’Mông gánh lợn đến chợ bán, những cô gái với gùi rau xanh, măng rừng hay những bó củi trên lưng. Từ sáng sớm, trên những con đường dẫn đến thị trấn Đồng Văn tấp nập những người và sặc sỡ mầu váy áo, tiếng cười nói râm ran, tiếng võ ngựa hối hả làm cho thị trấn ở nơi địa đầu tổ quốc như bừng tỉnh với phiên chợ cuối tuần.
Tuy là chợ vùng cao nhưng khá gọn gàng, từng khu bán hàng riêng nhưng vẫn đan xen vào nhau. Khu bán thịt lợn với những tảng thịt to và tươi được treo lủng lẳng, khách mua miếng nào thì tự cắt miếng đó, cân rồi gói vào lá chuối tươi thả vào gùi. Khu bán quần áo và khăn thổ cẩm là đông khách nữ nhất, cô gái nào cũng cố chọn cho mình những bộ váy áo đẹp nhất, những bộ vòng bạc trắng hay những đôi khuyên tai được làm bằng tay.
Dãy bán rượu ngô cũng khá đông khách, hàng trăm chiếc can nhựa đựng rượu xếp thành hàng dài, người mua nếm rượu bằng nút can. Đặc biệt là nếm rượu thoải mái mà không phải trả tiền, cứ mỗi hàng nếm một nắp can lần lượt đến cuối dãy hàng rượu thì cũng là lúc người nếm say mềm.
Dãy bán gia cầm sống cũng thu hút khá nhiều khách du lịch vì ở đây có bán gà đen, một giống gà có thịt và xương mầu xám đen. Gà đen là đặc sản của vùng cao Hà Giang được người H’Mông nuôi, giống gà này có thịt thơm ngon và còn có thể làm thuốc được. Giá bán gà này tại chợ khoảng 200 nghìn đồng 1 kg. Nếu thấy đói bụng, bạn có thể mua bánh bột tám giác mạch nướng hoặc những gói xôi nếp nương ngũ sắc được bán kháp chợ, đây cũng là những món ẩm thực đặc trưng của đồng bào H’Mông.
Đặc sản thắng cố
Ngay giữa chợ là chảo thắng cố ngựa đang sôi sung sục tỏa mùi thơm, đây là một món ăn đặc sản nổi tiếng của Hà Giang, ai đến đây cũng nên thưởng thức một lần cho biết. Một chiếc chảo lớn có đường kính 2 m đun bằng củi, bên trong là nội tạng của ngựa như lòng, phổi, gân, tim gan, tiết, xương,…được nấu lẫn với hoa hồi, quế chi, thảo quả tỏa lên một mùi thơm béo ngậy.
Với 30 nghìn đồng là bạn đã có một bát tô to thắng cố, nhấm nháp với món rượu ngô làm cho bạn say lúc nào không biết. Bằng chứng là những tràng trai người H’Mông sau khi đi chợ về thường say xưa và nằm vắt mình trên lưng ngựa để ngựa tự đưa về nhà vì giống ngựa rất nhớ đường.
Đặc biệt có nhiều anh say quá nằm ngủ ngay bên đường, vợ ngồi bên cạnh trông mà không hề nói câu nào cho đến lúc chàng tỉnh thì cùng đi về nhà. Những người phụ nữ H’Mông và trẻ em thường mang theo túi cơm nguội từ nhà, khi đến chợ họ mua một bát thắng cố sau đó trộn cơm vào ăn. Thế mới biết món thắng cố hấp dẫn với người H’Mông như thế nào, đến chợ mà chưa ăn thắng cố thì coi như là chưa đi chợ phiên.
