Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam đang trong quá trình gỡ khó

Trong bước chuẩn bị quan trọng cho việc tái khởi động chương trình điện hạt nhân quốc gia, UBND tỉnh Khánh Hòa vừa phê duyệt dự án thành phần 1 về di dân tái định cư, giải phóng mặt bằng phục vụ dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Đây được xem là khâu then chốt nhằm ổn định đời sống người dân vùng dự án, đồng thời tạo mặt bằng sạch để triển khai các bước tiếp theo.

Dự án được triển khai tại xã Phước Dinh, tỉnh Khánh Hòa, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư, với thời gian thực hiện dự kiến từ năm 2025 đến 2030. Tổng mức đầu tư gần 6.700 tỷ đồng, trong đó chi phí bồi thường, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng chiếm khoảng 5.280 tỷ đồng; chi phí xây dựng hơn 1.082 tỷ đồng, phần còn lại dành cho các hạng mục và chi phí liên quan khác.

Theo UBND tỉnh Khánh Hòa, nguồn vốn thực hiện dự án được huy động từ ngân sách Trung ương, nguồn tăng thu, tiết kiệm chi, dự phòng ngân sách hằng năm cùng các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của Chính phủ.

Hạ tầng khu tái định cư được đầu tư đồng bộ nhằm bảo đảm điều kiện sống và sinh kế lâu dài cho người dân. Cụ thể, dự án sẽ san nền trên diện tích 41,77ha; xây dựng hệ thống giao thông với tổng chiều dài hơn 12.186m; bố trí công viên cây xanh rộng 5,98ha cùng hệ thống cấp điện, chiếu sáng và hạ tầng kỹ thuật ngầm. Đáng chú ý, để phục vụ hoạt động sản xuất của ngư dân, dự án còn bao gồm khu neo đậu tàu cá sức chứa khoảng 150 tàu, tuyến đê chắn sóng và kè bảo vệ khu tái định cư dài khoảng 900m.

Bên cạnh đó, hệ thống thoát nước thải từ khu dân cư sẽ được đầu tư đồng bộ, dẫn về trạm xử lý tập trung với công suất khoảng 2.300m3/ngày đêm, bảo đảm nước thải đạt tiêu chuẩn trước khi xả ra môi trường biển. Từ nguồn vốn dự án, tỉnh Khánh Hòa cũng sẽ xây dựng trụ sở Trung tâm hành chính xã Phước Dinh và đầu tư hạ tầng xã hội như trường học, trạm y tế, chợ, công viên, trung tâm văn hóa và nhà sinh hoạt cộng đồng.

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Khánh Hòa, mục tiêu cao nhất của dự án là bảo đảm người dân sau tái định cư có điều kiện sống tốt hơn nơi ở cũ, qua đó tạo sự đồng thuận trong công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án điện hạt nhân.

Cập nhật tiến độ cho thấy, tại dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1, tổng diện tích cần thu hồi đất là 449,37ha với 835 trường hợp bị ảnh hưởng. Đến nay, cơ quan chức năng đã hoàn thành kiểm kê, xác định nguồn gốc đất đối với 303 trường hợp; đồng thời niêm yết phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư hai đợt cho 167 hộ, với tổng kinh phí hơn 132 tỷ đồng.

Đối với dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2, tổng diện tích thu hồi đất hơn 404ha. Công tác kiểm kê đã được thực hiện với 534 hộ, cùng 2.895 ngôi mộ cần di dời. Hiện cơ quan chức năng đã xác định nguồn gốc đất cho 340 hộ và chi trả kinh phí di dời mộ cho 19 trường hợp với tổng số tiền hơn 935 triệu đồng.

Tuy nhiên, tiến độ triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2 đang phụ thuộc vào việc điều chỉnh quy hoạch khu tái định cư. Theo đại diện Ban Quản lý dự án, vị trí tái định cư dự kiến trước đây không còn phù hợp do các quy định mới về an toàn hạt nhân yêu cầu khoảng cách tối thiểu 5km tính từ phạm vi nhà máy. Địa phương hiện đang chờ ý kiến thống nhất của Thường trực Tỉnh ủy để lựa chọn vị trí mới, bảo đảm an toàn tuyệt đối và thuận tiện cho sinh hoạt, sản xuất của người dân.

Bên cạnh yếu tố quy hoạch, tiến độ chung của các dự án điện hạt nhân tại Khánh Hòa còn phụ thuộc vào việc điều chỉnh Nghị quyết 189/2025 của Quốc hội. Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh, cơ chế hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng hiện còn một số vướng mắc, cần được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua để tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho quá trình triển khai.

Trước đó, UBND tỉnh Khánh Hòa từng đặt mục tiêu hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng các dự án điện hạt nhân trong năm 2025. Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm chỉ đạo "6 rõ" của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời tăng cường phối hợp, báo cáo tiến độ hằng tuần để kịp thời tháo gỡ khó khăn, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân vùng dự án.