Trong vài năm gần đây, đất nền dự án đã có bước tăng trưởng rất mạnh và trở thành “con gà đẻ trứng vàng” trên thị trường bất động sản Việt Nam. Phân khúc đất nền dự án mang lại nhiều lợi ích cho cả chủ đầu tư và nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, việc phát triển dự án phân lô bán nền đôi khi được đánh giá là không phát huy tối đa hiệu quả sử dụng đất, thậm chí khi phát triển ồ ạt còn gây nên tình trạng dự án ma, thổi giá đất… tại không ít địa phương trên cả nước. Đến mức, Bộ Tài nguyên và Môi trường phải vào cuộc thanh tra tình trạng phân lô bán nền bát nháo tại một số địa phương. Trong đó, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Bình Thuận là 3 địa phương có tình trạng "loạn" phân lô bán nền đã được báo chí nhắc đến nhiều thời gian qua.
Nhận định về tình trạng phân lô bán nền nói chung và tại Khánh Hoà nói riêng, ông Phan Việt Hoàng, Tổng Thư ký Hội Môi giới Bất động sản Khánh Hòa (KAREB) có những chia sẻ thông qua bài viết dưới đây.
Hiện nay trên cở sở các văn bản pháp luật đất đai hiện hành, không có quy định riêng đối với trường hợp kinh doanh dự án “phân lô bán nền” không xin phép thành lập dự án đầu tư phát triển nhà ở. Tuy nhiên, tại Nghị định 43/2014/NĐ-CP ban hành ngày 15/05/2014 và Nghị định 01/2017/NĐ-CP ban hành ngày 06/01/2017 cho phép UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất cho phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương.
Quy định này cho phép tách thửa đối với từng loại đất, có thể hiểu là bao gồm đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp và cả đất phi nông nghiệp. Một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng kẽ hở về sự thiếu chặt chẽ và đồng nhất trong các quy định của pháp luật nhằm trục lợi bằng cách tiến hành thu gom đất nông nghiệp, san lấp mặt bằng, sau đó lợi dụng quy định hiến đất làm đường, chia tách thửa để tặng cho con cái hoặc chuyển nhượng một phần cho người khác không nhằm kinh doanh bất động sản.
Mục đích là để tiến hành tách thửa với số lượng và quy mô lớn với diện tích vài nghìn mét vuông đến vài héc-ta, sau đó phân ra hàng chục đến hàng trăm lô đất rồi sử dụng nhiều chiêu trò tự vẽ và đặt tên dự án “sang chảnh”, có vị trí đẹp gần với các siêu dự án sắp triển khai, cơ sở hạ tầng đồng bộ, lợi nhuận hấp dẫn để thuyết phục người mua.
Tình trạng này gia tăng và kéo dài, nếu không có phương án kiểm soát hệ quả trước mắt, sẽ khiến cho người dân địa phương mất nguồn thu nhập trực tiếp từ sản xuất kinh doanh và gây khó khăn trong vấn đề kêu gọi, thu hút đầu tư vào địa phương.
Việc triển khai phân lô bán nền không lập dự án đầu tư nhà ở dẫn đến tình trạng tách thửa tràn lan và biến tướng thành đất ở, phá vỡ quy hoạch phát triển đô thị. Theo khoản 2 Điều 35 Luật Đất đai 2013, việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải được lập từ tổng thể đến chi tiết; quy hoạch sử dụng đất của cấp dưới phải phù hợp với cấp trên; kế hoạch sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt…
Tại Khánh Hòa, trong bối cảnh nguồn cung dự án bất động sản khoảng 2 năm gần đây bị gián đoạn và hạn chế, một số doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đã chuyển hướng sang kinh doanh loại hình này. Thậm chí còn hình thành hội nhóm có quy mô lớn và tổ chức chuyên nghiệp triển khai rầm rộ đến những vùng ven và hình thành điểm nóng cục bộ, có nguy cơ gây sốt ảo tại các huyện Diên Khánh, Cam Lâm mà hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đang tiến hành thanh kiểm tra cùng với tỉnh Lâm Đồng và Bình Thuận.
Việc xác nhận cho các tổ chức, cá nhân chuyển mục đích, hiến đất mở đường nhằm chia tách thửa sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu chưa có sự đồng bộ giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch giao thông và quy hoạch xây dựng được các cấp thẩm quyền phê duyệt, gây thiệt hại cho người mua, dễ dẫn đến tình trạng khiếu nại tranh chấp dân sự khi giao dịch mua bán đất ở nhưng không chuyển được mục đích sử dụng từ các loại đất khác. Thậm chí còn có thể xảy ra tình trạng dù được cấp sổ đỏ là đất ở nhưng lại không xin được cấp phép xây dựng vì hạ tầng thi công không đảm bảo kỹ thuật…
Hiện nay, nhiều khu phân lô bán nền nằm trong tình trạng bỏ hoang, hạ tầng xuống cấp... không đưa vào sử dụng gây lãng phí nghiêm trọng nguồn lực tài nguyên và bất ổn xã hội. Việc phân lô bán nền chỉ mang lại hiệu quả kinh tế ngắn hạn trước mắt, còn về lâu dài sẽ phát sinh nhiều tiêu cực và hệ lụy cho xã hội, làm cạn kiệt tài nguyên, quỹ đất còn lại dành cho việc quy hoạch và phát triển sau này ngày càng khan hiếm, chỉ còn những vị trí bất lợi. Đất đai được xem là nguồn lực lớn và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của đất nước, vì thế phải làm sao phát huy tối đa giá trị của tài nguyên này.
Đáng chú ý, chiều 31/5, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản gửi các sở, ngành và các địa phương yêu cầu thực hiện một số giải pháp thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh theo Chỉ thị số 11 ngày 23/4/2019 của Thủ tướng Chỉnh phủ. Theo đó, UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu Sở Xây dựng theo dõi, nắm bắt thông tin, tình hình diễn biến thị trường và tham mưu UBND tỉnh có các biện pháp xử lý kịp thời để bình ổn thị trường trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của đơn vị, không để xảy ra tình trạng sốt giá và bong bóng bất động sản trên địa bàn tỉnh; đánh giá, lập, điều chỉnh bổ sung Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của tỉnh... Bên cạnh đó là tổ chức công khai thông tin quy hoạch, tiến độ triển khai các dự án...
Trước đó, liên quan đến phân lô bán nền, UBND tỉnh Khánh Hòa cũng đã chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố rà soát, kiểm tra và xử lý kịp thời tình trạng tự san nền, làm đường, xây dựng công trình hạ tầng trái phép trên địa bàn quản lý, kiên quyết yêu cầu tổ chức, cá nhân sử dụng đất khắc phục nguyên trạng khu đất./.
