Mới đây, tại Chỉ thị số 05/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu, xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đột phá nhằm phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Trong đó, xác định kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Quan điểm, chủ trương này nhận được sự ủng hộ của nhiều chuyên gia, doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh toàn hệ thống chính trị đang "chạy đua" cho mục tiêu tăng trưởng, trước hết là mức 8% trở lên trong năm 2025.
Cũng lần đầu tiên, các địa phương được giao "KPI" tăng trưởng cụ thể, đặt ra yêu cầu quyết liệt hơn trong công tác điều hành, triển khai chính sách.
Trong khi đó, không thể phủ nhận, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế phụ thuộc rất lớn vào niềm tin và sự phát triển của khối doanh nghiệp tư nhân. Nếu niềm tin suy giảm, doanh nghiệp sẽ e ngại đầu tư vào sản xuất kinh doanh, kéo theo tác động trực tiếp đến mục tiêu tăng trưởng.
Trao đổi với Reatimes, chuyên gia, doanh nghiệp bày tỏ sự ủng hộ đối với việc ban hành một nghị quyết riêng cho khu vực kinh tế tư nhân. Một nghị quyết tập hợp những chính sách hỗ trợ một cách tập trung, nhất quán và kịp thời sẽ giúp khơi thông các nút thắt, mở ra lộ trình phát triển đột phá, đồng thời khuyến khích khối doanh nghiệp tư nhân tham gia mạnh mẽ hơn vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
TS. Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam chia sẻ, việc ban hành một nghị quyết riêng về phát triển kinh tế tư nhân là rất cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang có nhiều thay đổi, khó khăn nhưng Việt Nam vẫn đặt ra những mục tiêu tham vọng cho tăng trưởng kinh tế: Từ 8% trở lên trong năm 2025 và hai con số giai đoạn 2026 - 2030.
"Thực tế, chúng ta đã có các biện pháp hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân, thể hiện trong các chủ trương, chính sách và văn bản pháp quy ở nhiều lĩnh vực. Nhưng cách thức, mức độ hỗ trợ đang được quy định một cách phân tán, qua các chính sách, luật và quy định khác nhau, qua các thời kỳ và có những cách tiếp cận hỗ trợ khác nhau. Do đó, việc tập hợp tất cả các chủ trương, chính sách vào một nghị quyết thống nhất, thể hiện quyết tâm chính trị, cũng như tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng, nhất quán là điều hết sức cần thiết", ông Sang khẳng định.
Đồng thời, khi các đường lối, chủ trương, chính sách được tập hợp trong một nghị quyết, sẽ giúp cập nhật và hoàn thiện các quy định hiện tại, khắc phục những thiếu sót và bất cập, chưa hiệu quả trong các văn bản pháp lý đã được ban hành rải rác trước đó. Trong bối cảnh mới, nghị quyết cũng sẽ có tầm nhìn mới, chạm tới được những vấn đề cấp bách nhất.
TS. Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam. (Ảnh: Tùng Dương/Reatimes)
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, Chủ tịch GP.Invest cho biết, theo thống kê, đầu tư tư nhân hiện chiếm 55 - 60% tổng đầu tư toàn xã hội. Điều này cho thấy tăng trưởng kinh tế Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Lãnh đạo Đảng và Nhà nước cũng đã nhận thấy rõ điều này, vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng Bộ Chính trị sẽ ban hành một nghị quyết riêng về phát triển kinh tế tư nhân.
"Việc ban hành nghị quyết riêng cho kinh tế tư nhân là vô cùng cần thiết. Trung Quốc đã sớm triển khai mô hình này. Và thực tế cho thấy kinh tế tư nhân chính là một trong những động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng.
Với đầu tư công, Nhà nước có thể chủ động điều hành để đạt mục tiêu đề ra. Nhưng với đầu tư tư nhân, điều cốt lõi là cần có chính sách kích thích phù hợp, tạo niềm tin để doanh nghiệp mạnh dạn rót vốn. Mà chính sách kích thích ở đây là phải tạo ra cơ chế thông thoáng, minh bạch, hài hòa lợi ích. Nếu môi trường đầu tư vẫn còn nhiều rào cản, thủ tục phức tạp và không có triển vọng lợi nhuận thì doanh nghiệp sẽ không muốn tham gia.
Chính vì vậy, một nghị quyết thống nhất sẽ tạo ra hành lang pháp lý rõ ràng, tháo gỡ các nút thắt, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, góp phần lớn để nền kinh tế đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số", ông Hiệp chia sẻ.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, Chủ tịch GP.Invest. (Ảnh: Tùng Dương/Reatimes)
Trong vai trò chuyên gia của Viện Kinh tế Việt Nam, TS. Lê Xuân Sang chia sẻ kỳ vọng về những chính sách mà nghị quyết dành cho kinh tế tư nhân có thể đem lại. Theo ông, cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, rất mong chờ nghị quyết sẽ đưa ra các cơ chế, chính sách thiết thực nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho khu vực kinh tế tư nhân trong bối cảnh mới.
Thứ nhất, có cơ chế khuyến khích hiệu quả hơn trong thúc đẩy liên kết kinh doanh giữa các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ với doanh nghiệp khác, nhất là doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tăng cường liên kết kinh doanh là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh, năng lực chống chịu, phục hồi của doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.
"Liên kết giữa các bên là cách hiệu quả giúp doanh nghiệp nhỏ giảm giá thành sản xuất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, học hỏi công nghệ, quản lý và mô hình kinh doanh từ doanh nghiệp và các đối tác khác trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Trong khi đó, doanh nghiệp FDI có thể chia sẻ kinh nghiệm, tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng, qua đó nâng cao năng lực, mở rộng thị trường và thúc đẩy tăng trưởng bền vững", TS. Lê Xuân Sang phân tích.
Cùng với đó, kinh nghiệm thành công của quốc tế cho thấy, cần sử dụng ngân sách trung ương, địa phương và vốn vay ưu đãi nước ngoài để thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ với khu vực FDI.
Thứ hai, cần có giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng trực tiếp đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như tăng hiệu quả cho vay, khả năng tiếp cận tới các nguồn quỹ cho khối doanh nghiệp này, nhất là các quỹ bảo lãnh tín dụng phát triển, quỹ đổi mới sáng tạo và các quỹ công nghệ…
Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện mạnh mẽ khung pháp lý để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; giúp họ tiếp cận hiệu quả hơn với nguồn vốn mạo hiểm, vốn huy động từ thị trường chứng khoán và vốn tư nhân, nhất là tư nhân nước ngoài.
Thứ tư, có cơ chế thúc đẩy sự phát triển hiệu quả của các công ty xếp hạng tín nhiệm, giúp doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công và huy động vốn dễ dàng hơn từ các nguồn vốn cổ phần với chi phí thấp. Đồng thời, giảm sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, qua đó hạn chế rủi ro nợ xấu trong hệ thống tài chính.
Thứ năm, cần đẩy mạnh phát triển và nâng cao hiệu quả các chương trình ươm tạo công nghệ và đổi mới sáng tạo, giúp doanh nghiệp phát triển hiệu quả hơn, đẩy nhanh việc thương mại hóa sản phẩm, đồng thời, liên kết chặt chẽ với các chủ thể khác trong nền kinh tế, nhất là liên kết ba nhà, bốn nhà.
Cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng vào một quyết tâm chính trị mạnh mẽ hơn để xây dựng môi trường kinh doanh thân thiện, công bằng cho doanh nghiệp tư nhân. (Ảnh minh họa)
Bên cạnh đó, cần xây dựng bộ tiêu chí đầy đủ và cụ thể về doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Qua đó, giúp doanh nghiệp định hướng rõ ràng hơn trong chiến lược phát triển, tạo cơ sở để nhận được sự hỗ trợ phù hợp từ Chính phủ và hoạt động hiệu quả, bền vững hơn.
Ngoài ra, cần có cơ chế, chính sách nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ xây dựng hệ thống thông tin quản trị đầy đủ, minh bạch hơn. Qua đó, doanh nghiệp sẽ nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn vay từ hệ thống tài chính, cũng như thu hút vốn góp từ các nhà đầu tư, trong đó có doanh nghiệp nước ngoài.
Cuối cùng, chuyên gia nhấn mạnh, cần nỗ lực mạnh mẽ hơn để xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, môi trường kinh doanh thân thiện hơn, công bằng hơn cho doanh nghiệp tư nhân.
Đối với lĩnh vực bất động sản, theo TS. Lê Xuân Sang, thị trường đang có dấu hiệu phục hồi, đặc biệt ở một số phân khúc và một số địa phương, nhờ việc áp dụng các bộ luật mới liên quan. Tuy nhiên, rủi ro vẫn tồn tại, khi nhiều phân khúc chưa thể phục hồi hoàn toàn, tạo dư nợ xấu cao trong hệ thống ngân hàng thương mại - là vấn đề đáng lo ngại nhất hiện nay.
Vì vậy, cần có các chính sách hiệu quả để xử lý nợ xấu và hỗ trợ doanh nghiệp bất động sản cải thiện khả năng thanh toán nợ trái phiếu. Hiện các quy định liên quan đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã được hoãn áp dụng. Nhưng trong thời gian tới, việc áp dụng các quy định mới liên quan đến phát hành trái phiếu và phát triển thị trường trái phiếu cho các doanh nghiệp sẽ là vấn đề cần được xem xét và giải quyết.
Hơn nữa, mặc dù sự phục hồi của thị trường bất động sản có thể giúp giảm bớt nợ xấu, nhưng nếu sự phục hồi này không bền vững hoặc không đồng đều giữa các phân khúc, thì tình trạng nợ xấu sẽ không được xử lý triệt để. Hay việc trả nợ thông qua trái phiếu, dù có một số tín hiệu tích cực thì vẫn cần được kiểm soát, nỗ lực lớn hơn để giảm dư nợ.
TS. Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt NamNgoài ra, nếu thị trường bất động sản hồi phục, nhưng giá nhà vẫn cao thì sẽ có những rủi ro. Giới trẻ gặp khó khăn trong việc mua hoặc thuê nhà do giá quá cao. Tình trạng này có thể dẫn đến già hóa dân số - một vấn đề không thể coi nhẹ trong bối cảnh chúng ta đặt ra mức tăng trưởng cao. Nhất là khi Việt Nam đã qua giai đoạn đỉnh cao của dân số vàng và dự báo năm 2036 sẽ bước vào giai đoạn già hóa dân số.
"Giá nhà cao gián tiếp ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế, cũng như để lại hệ lụy nghiêm trọng đối với sự phát triển bền vững của đất nước", TS. Lê Xuân Sang đặt vấn đề.
Còn ông Nguyễn Quốc Hiệp mong muốn, các vướng mắc về thể chế và những vấn đề cần tháo gỡ sẽ được cụ thể hóa hơn, đồng thời có các biện pháp thiết thực, sát thực tế để giải quyết triệt để.
"Vấn đề lớn nhất hiện nay của thị trường bất động sản là giá nhà ở vẫn ở mức quá cao so với thu nhập của người dân, các nút thắt trong định giá đất chưa được giải quyết triệt để, và việc phát triển nhà ở xã hội còn chậm so với nhu cầu thực tế. Vì vậy, cần có những chính sách đột phá nhằm tháo gỡ các rào cản này, giúp thị trường bất động sản phát triển minh bạch, bền vững hơn, tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư và đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế", ông Hiệp nhận định.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, Chủ tịch GP. InvestChủ tịch GP.Invest cũng tin tưởng, nếu có một nghị quyết riêng, nền kinh tế tư nhân nói chung và lĩnh vực bất động sản nói riêng sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn trong kỷ nguyên mới.
Bởi lẽ, bất động sản đóng vai trò là đòn bẩy quan trọng cho toàn bộ nền kinh tế, chiếm một tỷ trọng đáng kể trong GDP của cả nước. Khi thị trường bất động sản phát triển, nhiều ngành kinh tế liên quan cũng sẽ được hưởng lợi. Vì vậy, nếu có một nghị quyết riêng về kinh tế tư nhân, ngành bất động sản cũng sẽ được hưởng lợi.
"Rõ ràng, các loại hình bất động sản hiện nay đều có sự tham gia chủ yếu của khu vực đầu tư tư nhân. Nếu kinh tế tư nhân được quan tâm đúng mức, tôi tin rằng thị trường bất động sản sẽ có cơ hội hồi phục, phát triển", ông Nguyễn Quốc Hiệp nhấn mạnh./.
