Thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho hay, Sở này quyết định thành lập Đoàn kiểm tra về việc chấp hành pháp luật đất đai và bảo vệ môi trường đối với các dự án xây dựng nhà máy điện gió, thủy điện trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị.
Kiểm tra mỗi đơn vị “không quá 1 ngày làm việc”
Theo quyết định nói trên, Đoàn kiểm tra làm việc gần 1 tháng sau đó tự giải thể khi hoàn thành nhiệm vụ. Thời hạn kiểm tra mỗi đơn vị không quá 1 ngày làm việc. Đoàn Kiểm tra sẽ tiến hành các nội dung kiểm tra, liên quan đất đai gồm hồ sơ, thủ tục về đất đai; tình hình quản lý, sử dụng đất; việc thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất.
Về bảo vệ môi trường, gồm hồ sơ, thủ tục về bảo vệ môi trường; việc thực hiện các quy định trong hồ sơ, thủ tục về bảo vệ môi trường và thực hiện các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong quá trình hoạt động của dự án; nội dung thực hiện nghĩa vụ tài chính về bảo vệ môi trường (nếu có).
Đoàn kiểm tra do ông Võ Quốc Hoàng, Phó Giám đốc sở làm Trưởng đoàn; ông Nguyễn Văn Thiệu, Phó Chánh Thanh tra sở làm Phó trưởng đoàn, cùng các thành viên của đoàn thuộc các đơn vị Chi cục Bảo vệ Môi trường, Phòng Quản lý đất đai... Đoàn kiểm tra có trách nhiệm lập kế hoạch kiểm tra chi tiết và tổ chức thực hiện theo quy định của pháp luật. Báo cáo kết quả kiểm tra cho Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường. Đoàn tự giải thể khi hoàn thành nhiệm vụ.
Có tên những chủ đầu tư từng gây bức xúc
Tổng cộng có 14 doanh nghiệp, chủ đầu tư các dự án, nhà máy điện gió, thủy điện được kiểm tra theo quyết định nói trên, gồm: Công ty Cổ phần Năng lượng Quảng Trị (08 đường Thân Nhân Trung, phường Đông Lương, TP. Đông Hà, tỉnh Quảng Trị) chủ đầu tư Thủy điện Hướng Phùng tại huyện Hướng Hóa; Công ty Cổ phần TCT Tân Hoàn Cầu (291 Quốc lộ 9, phường 3, TP. Đông Hà, tỉnh Quảng Trị) đầu tư Nhà máy điện gió Hướng Linh 1, 2; Công ty Cổ phần Điện gió Hướng Tân (thôn Của, xã Hướng Tân, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị) đầu tư Nhà máy Hướng Tân; Công ty Cổ phần Điện gió Tân Linh (thôn Của, xã Hướng Tân, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Tân Linh; Công ty Cổ phần Điện gió Liên Lập (thôn Của, xã Hướng Tân, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Liên Lập; Công ty Cổ phần Điện gió Hướng Linh 7, 8 (thôn Xa Bai, xã Hướng Linh, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Hướng Linh 7, 8; Công ty Cổ phần Điện gió Khe Sanh (thôn Tà Ri 2, xã Húc, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió AMACCAO - Quảng Trị 1; Công ty TNHH MTV Đầu tư Năng lượng Hoàng Hải (Km số 1, đường Hồ Chí Minh, thị Trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Hoàng Hải; Công ty TNHH MTV Đầu tư Năng lượng Tài Tâm (Km số 1, đường Hồ Chí Minh, thị Trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Tài Tâm; Công ty Cổ phần Điện gió Phong Liệu (thôn Xa Lăng, xã Đa Krông, huyện ĐaKrông, tỉnh Quảng Trị), chủ đầu tư Nhà máy điện gió Phong Liệu; Công ty Cổ phần Điện gió Phong Huy (56 Lê Duẩn, thị trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hoá), đầu tư Nhà máy điện gió Phong Huy; Công ty Cổ phần Điện gió Phong Nguyên (số 1, ngõ 23, đường Hùng Vương, thị trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hoá), đầu tư Nhà máy điện gió Phong Nguyên; Công ty Cổ phần Năng lượng Gelex Quảng Trị (thôn Xa Bai, xã Hướng Linh, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Gelex 1, 2, 3; Công ty TNHH điện gió Hướng Phùng (3, Nguyễn Viết Xuân, thị trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị), đầu tư Nhà máy điện gió Hướng Phùng 1, 2, 3.
Trước đó, liên quan đến điện gió, hồi cuối năm 2021 Reatimes đã có loạt bài dài kỳ nghiên cứu, phân tích, phản ánh những mặt tích cực lẫn tiêu cực từ các dự án đầu tư nhà máy điện gió tại tỉnh Quảng Trị, trong đó tập trung lớn nhất các dự án là ở huyện vùng cao Hướng Hóa.
Điều đáng nói là để hưởng giá FIT ưu đãi trước 1/11/2021 nhiều chủ đầu tư đã chạy đua thời gian thi công các hạng mục nhà máy điện gió, bất chấp pháp luật về đất đai, môi trường, xâm phạm quyền lợi chính đáng của công dân khi chưa hoàn tất thủ tục bồi thường, giải phóng mặt bằng đã tổ chức thi công; vi phạm pháp luật khi chưa được Nhà nước giao đất vẫn tổ chức thi công... Hệ lụy việc làm tùy tiện, xem thường luật pháp này còn khiến nảy sinh mâu thuẫn giữa chủ đầu tư và người dân; từng gây bất ổn gián tiếp hoặc trực tiếp khiến người dân vào vòng lao lý, tù tội.
Đơn cử như, tính đến cuối tháng 9/2021, trên địa bàn huyện Hướng Hóa có 8 dự án nhà máy điện gió đang hoàn thiện các thủ tục về đất đai. Đó là Phong Liệu (Công ty Cổ phần Điện gió Phong Liệu), Amaccao Quảng Trị 1 (Công ty Cổ phần Điện gió Khe Sanh), Tài Tâm (Công ty TNHH Tài Tâm), Hoàng Hải (Công ty TNHH MTV Đầu tư năng lượng Hoàng Hải), Tân Hợp (Công ty Cổ phần Thành An); Hướng Linh 3, Hướng Linh 4 và Hướng Hiệp 1 (cùng đầu tư bởi Công ty Cổ phần Tổng công ty Tân Hoàn Cầu). Báo cáo của UBND huyện Hướng Hóa thời điểm đó cho biết các dự án này vẫn tổ chức thi công, nghĩa là chưa hoàn thiện thủ tục pháp lý nhưng vẫn tổ chức thi công.
Chính Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Quảng Trị hồi năm 2021 cũng từng phát hiện trường hợp doanh nghiệp tự mở đường công vụ, san gạt mặt bằng... khi chưa thực hiện xong trình tự thủ tục thu hồi đất, giao đất (chưa được UBND huyện ra quyết định thu hồi đất, phê duyệt kinh phí bồi thường, phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư) và UBND tỉnh chưa ban hành quyết định cho thuê đất.
Trước thực trạng “nhức nhối” này, UBND huyện Hướng Hóa đã từng phải ban hành văn bản tạm dừng chưa thi công phần diện tích đất chưa có quyết định cho thuê đất của một số doanh nghiệ như: Công ty Cổ phần điện gió Khe Sanh; Công ty TNHH MTV Đầu tư năng lượng Tài Tâm Quảng Trị; Công ty TNHH MTV Đầu tư năng lượng Hoàng Hải Quảng Trị (Công văn số 938/UBND - TNMT ngày 29/7/2021 của UBND huyện Hướng Hóa) và văn bản tạm dừng thi công dự án của Công ty Cổ phần Điện gió Hướng Linh 3, 4, Hướng Hiệp 1./.
“Điện gió trên địa bàn tỉnh đều chấp hành pháp luật về đất đai”
Một điều mà dư luận bấy lâu quan tâm và băn khoăn nữa là các chủ đầu tư đã “đến” triển khai điện gió tại Quảng Trị như thế nào? Theo tìm hiểu của Reatimes, điện gió được xác định là mũi nhọn trong phát triển kinh tế của tỉnh, đóng vai trò quan trọng trong định hướng xây dựng Quảng Trị thành trung tâm năng lượng vào năm 2030. Tuy nhiên, điều lạ là tỉnh Quảng Trị lại không lập quy hoạch phát triển điện gió để đưa các dự án ra đấu thầu công khai, minh bạch, lựa chọn được nhà đầu tư phù hợp nhất, như thường thấy, mà lại “chấp thuận chủ trương đầu tư”, sau khi nhà đầu tư đi “xin” dự án.
Mới đây trả lời văn bản đến Reatimes liên quan một số vấn đề về đầu tư, triển khai các dự án nhà máy điện gió tại Quảng Trị, UBND tỉnh cho biết: “Các dự án điện gió trên địa bàn tỉnh đều chấp hành pháp luật về đất đai, xây dựng, đầu tư, phát huy hiệu quả”.