Chiều 23/11, sau khi lắng nghe ý kiến của các ĐBQH, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã báo cáo, làm rõ thêm một số nội dung, trong đó đáng chú ý là 2 vấn đề lớn:
Vấn đề giảm thao túng, giảm sở hữu chéo trong hoạt động ngân hàng: Đây là những vấn đề Đảng, Quốc hội và Chính phủ cũng rất quan tâm. Có rất nhiều chỉ đạo làm sao để xử lý, như đại biểu nêu, yêu cầu phải xử lý triệt để vấn đề thao túng, sở hữu chéo trong hoạt động của ngân hàng. Khi soạn thảo để đạt được mục tiêu này, chúng tôi cũng nhận thức rằng vậy phải có một loạt các giải pháp mới xử lý được.
Trước tiên trong luật này thì phải có các quy định. Dự thảo luật mà Quốc hội thảo luận vào tháng 5 có những quy định giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần của cá nhân từ 5% xuống 3%. Tuy nhiên, trong quá trình thảo luận nhiều đại biểu có ý kiến không cần thiết phải giảm xuống 3%, quy định như vậy và đặt ra câu hỏi là quy định như vậy thì có xử lý được triệt để hay không.
Thống đốc thể hiện sự ghi nhận với phát biểu của Đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) và cho biết: “Trong rất nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm thì chúng tôi trả lời rằng, thực ra nếu chỉ quy định thì không thể xử lý triệt để được, bởi vì quy định là để có căn cứ khi người ta sai phạm thì mình xử lý được người ta, còn quan trọng nhất đó là vấn đề tổ chức thực hiện. Tổ chức thực hiện đối với ngành ngân hàng qua những sự việc vừa qua, chúng tôi nhận thức và rút kinh nghiệm để có thể có những giải pháp”.
Tuy nhiên, theo Thống đốc đối với bản thân ngành ngân hàng cũng chưa đủ, bởi vì quy định 5% cổ phần nhưng nếu cổ đông cứ cố tình nhờ người khác đứng tên việc xử lý thao túng này cũng không thể xử lý được. Cho nên cần phải ngăn chặn việc đứng tên sở hữu hộ như thế, chỗ này lại đòi hỏi phải có một sự phối hợp rất chặt chẽ giữa ngành ngân hàng với các cơ quan quản lý, bộ, ngành hay địa phương.
Đặc biệt, Thống đốc cũng ghi nhận ý kiến của Đại biểu Phạm Văn Thịnh (đoàn Bắc Giang) là phải có một hệ thông tin về doanh nghiệp, về cá nhân để mình xác thực được họ là ai và họ có liên quan như thế nào với doanh nghiệp đi vay vốn là những người có liên quan,... Điều đó là một vấn đề đòi hỏi các cơ quan, bộ, ngành có nghiên cứu và có thể như đại biểu nêu là phải có những quy định như thế nào, đấy là vấn đề. Để giải quyết được trong dự thảo luật này, một số đại biểu nêu cần phải minh bạch.
“Trong dự thảo luật này thì đã quy định với những cổ đông mà nắm giữ trên 1% cổ đông thì phải công bố rất công khai. Rõ ràng như thế thì có những cổ đông mà bản thân không có những thu nhập hoặc người ta chỉ là những nhân viên bình thường mà nắm giữ một cổ đông lớn thì đấy là vấn đề có thể dễ phát hiện ra khi chúng ta công khai được vấn đề này”, bà Hồng nêu.
Cũng theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, để giảm thao túng về đầu ra của tổ chức tín dụng trong dự thảo luật này thiết kế phải giảm tỷ lệ cấp tín dụng đối với khách hàng và những khách hàng có liên quan từ 15% xuống 10%. Một số đại biểu cũng nêu việc này cần phải có lộ trình. Trên thực tế thì cơ quan soạn thảo đã dự thảo một lộ trình để giảm từ 15% xuống 10%. Ở đây Ủy ban Kinh tế và Thường vụ Quốc hội cũng nêu có thể sẽ giao cho Chính phủ quy định về lộ trình cụ thể này.
Một điểm nữa, đó là về phía Ngân hàng Nhà nước trong quá trình chỉ đạo điều hành và thanh tra giám sát, chúng tôi cũng nhận diện và cũng nhận thức được cần phải tăng cường công tác thanh tra, giám sát. Đặc biệt ở các tổ chức tín dụng có bộ phận kiểm soát, kiểm toán của từng tổ chức tín dụng. Họ phải có trách nhiệm trong việc giám sát tối cao đối với hoạt động của Hội đồng quản trị và Ban điều hành. Vấn đề này trong thời gian vừa qua Ngân hàng Nhà nước cũng đã tăng cường để chính tại tổ chức tín dụng họ phải là người giám sát tối cao và không phải là những người đó phải thực hiện theo những ông chủ của ngân hàng. Đó là một số những giải pháp tôi cho rằng thời gian tới sẽ tăng cường để hoàn thiện chỉnh lý để giảm thao túng cũng như giảm sở hữu chéo trong hoạt động ngân hàng.
Vấn đề can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt và cho vay đặc biệt: Đây là những vấn đề rất lớn và là những vấn đề quy định để khi các tổ chức tín dụng có vấn đề sẽ có cơ sở pháp lý để thực hiện. Bởi vì trong thời gian vừa qua khi chúng tôi xây dựng đề án tái cơ cấu ngân hàng không đồng và ngân hàng yếu kém hay trong quá trình xử lý sự cố SCB, trong quá trình tham vấn các cơ quan bộ ngành tất cả đều nêu rằng vậy giải pháp này thực hiện quy định ở điều nào, khoản nào trong luật. Chúng tôi nhận thức nếu trong luật không có quy định sau này sẽ rất khó có cơ sở để thực hiện.
Theo báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, toàn bộ các giải pháp hỗ trợ đối với tổ chức tín dụng trong quá trình can thiệp sớm, cho vay đặc biệt phải có tài sản đảm bảo. Cơ quan chủ trì soạn thảo cũng nhận thấy đây là những quy định để hướng tới những quy định mang tính phổ quát trong hoạt động của ngân hàng. Để bản thân các tổ chức tín dụng phải nhận thức được trách nhiệm của mình, không ỉ lại và phải chịu trách nhiệm về những rủi ro mà tổ chức tín dụng do họ sở hữu phát sinh, gây hệ lụy. Đồng thời cơ quan chủ trì soạn thảo luật này cũng có một số băn khoăn.
Hoạt động ngân hàng là trung gian tài chính, rất dễ tác động lan truyền, ảnh hưởng đến an toàn hoạt động của hệ thống và an ninh tiền tệ của quốc gia. Nếu trong trường hợp khẩn cấp, cấp thiết, nếu như trong luật không có những quy định để các cấp có thẩm quyền xem xét quyết định, lúc đó sẽ rất khó có thể có những biện pháp để xử lý trong trường hợp cần thiết để đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động của quốc gia.
“Chúng tôi cũng thấy có điều đấy băn khoăn, kính mong Quốc hội xem xét để có một quy định nếu không cụ thể được. Bởi vì cụ thể các giải pháp ở đây họ sẽ ỷ lại nhưng quy định các giải pháp này cũng không có nghĩa là tổ chức nào cũng sẽ được các giải pháp này mà chỉ trong trường hợp cần thiết. Nhưng vì cần có cơ sở pháp lý, nếu không có quy định cụ thể về các giải pháp thì có những quy định như thế nào đó để các cấp có thẩm quyền, có cơ sở xử lý trong tình trạng khẩn cấp, cấp thiết để đảm bảo an ninh tiền tệ của quốc gia”, bà Hồng nêu rõ.
