Hàng loạt sai phạm biến dự án tái định cư thành nhà ở thương mại
Hiện nay, không ít dự án trên địa bàn TP.HCM bị biến tướng, dính hàng loạt sai phạm khi chuyển từ nhà ở tái định cư sang thương mại. Nhiều dự án làm sai lệch chủ trương cũng như quy định pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, gây tâm lý bức xúc.
Điển hình như dự án New City Thủ Thiêm do Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Thuận Việt làm chủ đầu tư đã thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại và chuyển nhượng cho người mua 1.122 căn hộ. Trong kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thanh tra Chính phủ còn cho biết, UBND TP.HCM đã thanh lý hợp đồng đầu tư xây dựng khu tái định cư, khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ về giao đất. Điều này là không đúng quy định tại Điểm I, Khoản 2, Điều 118, Luật Đất đai năm 2013.
Một dự án khác cũng tự ý thay đổi quyết định đầu tư từ tái định cư sang thương mại là dự án chung cư An Sinh (tên gọi khác là Asa Light). Dự án này được đầu tư phục vụ tái định cư cho chương trình chỉnh trang đô thị, di dời nhà ở trên - ven kênh, rạch tại địa bàn quận 8, không có mục đích thương mại và được giao cho Công ty Dịch vụ Công ích quận 8 làm chủ đầu tư. Khi thực hiện, Công ty Công ích quận 8 đã hợp tác với Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Thái Bảo. Tuy nhiên, Công ty Thái Bảo đã tự ý ký hợp đồng mua bán căn hộ theo hình thức thương mại với người dân không đúng quy định của pháp luật, không đúng mục tiêu đầu tư của dự án.
Điều này cũng xảy ra tương tự với dự án Trương Đình Hội 3 (tên khác là The Avila). Dự án này được UBND TP.HCM giao đất cho Công ty Dịch vụ Công ích quận 8 để đầu tư khu nhà ở chung cư phục vụ chương trình chỉnh trang đô thị và một phần phục vụ tái định cư. Thế nhưng, dự án đã bị Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Thái Bảo “hô biến” chức năng từ tái định cư sang thương mại. Bên cạnh đó, Thanh tra TP.HCM cũng cho biết, dự án này chưa hoàn tất thủ tục pháp lý để xin Sở Xây dựng TP.HCM điều chỉnh giấy phép xây dựng, điều chỉnh dự án nhưng nhiều căn nhà đã xây dựng hoàn thiện, đưa vào sử dụng chưa đúng quy định.
Thủ tướng yêu cầu phải đấu giá, hết cửa hợp thức hóa sai pham
Ngày 13/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì buổi làm việc với TP.HCM về tình hình kinh tế-xã hội những tháng đầu năm 2021 và một số nhiệm vụ trọng tâm, giải quyết kiến nghị của thành phố.
Tại buổi làm việc, TP.HCM đã đề xuất, kiến nghị Thủ tướng cho phép UBND TP.HCM quyết định điều chỉnh mục tiêu dự án, quỹ nhà phục vụ tái định cư sang nhà ở xã hội hoặc thương mại thay cho Bộ Xây dựng, theo Nghị định 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ. Về kiến nghị này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu nếu chuyển sang nhà ở thương mại thì dứt khoát phải qua đấu giá để tránh tiêu cực, thất thoát.
Đánh giá về đề xuất này của TP.HCM, theo Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn Luật sư TP.HCM, về nguyên tắc, các dự án đầu tư công hay dự án đầu tư của tư nhân đều có quy định, về việc được thực hiện thủ tục và hồ sơ đề nghị điều chỉnh mục tiêu của dự án. Dự án được điều chỉnh, thay đổi đến đâu là do chính sách của cơ quan nhà nước đã chấp thuận chủ trương đầu tư. Đây cũng là cơ quan sẽ quyết định việc điều chỉnh mục tiêu của dự án.
Tuy nhiên, quy định pháp luật còn đang bỏ trống, không có giới hạn về phạm vi được điều chỉnh mục tiêu đến đâu, nên phụ thuộc nhiều vào tầm nhìn của người có thẩm quyền quyết định. Khi thực hiện thủ tục điều chỉnh mục tiêu dự án, thì chủ đầu tư phải báo cáo thực tế về việc đã thực hiện dự án như khối lượng công việc đã thực hiện, vốn đầu tư… giải trình hướng đề xuất điều chỉnh.
“Việc các dự án tái định cư tại Thủ Thiêm không giao cho dân vì dân không chọn phương án nhận nhà thì cần sớm có giải pháp để các khu nhà này không bị bỏ hoang, lãnh phí ngân sách, lãng phí xã hội rất lớn. Đến nay, TP.HCM mới có hướng đề xuất, điều chỉnh như vậy là quá muộn, cũng có thể là do nguyên nhân là thành phố định giao bán luôn cả dự án cho nhà thầu xây dựng, nhưng bị vướng nên nay mới có đề xuất theo hướng này.
Nếu TP.HCM là chủ đầu tư của các dự án tái định cư ở Thủ Thiêm thì thực hiện hồ sơ đúng trình tự, thủ tục điều chỉnh dự án trình lên cơ quan bộ thẩm định, để trình Thủ tướng Chính phủ thì có thể đã được giải quyết ngay, thay vì lập công văn nội bộ xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo”, Luật sư Phượng nói.
Luật sư Phượng cũng cho rằng, các dự án tái định cư được chuyển sang dự án nhà ở xã hội hay nhà ở thương mại đều được pháp luật quy định. Trong đó, người có thẩm quyền đã chấp thuận chủ trương đầu tư trước đây sẽ là người quyết định điều chỉnh. Còn loại hình nào thì tùy thuộc vào chủ trương chính sách, cơ bản là tốt.
“Nếu sang nhà ở xã hội thì thành phố có ngay một quỹ đất để kết hợp giải quyết nhà cho những người thuộc diện được hưởng chính sách. Nếu chuyển sang nhà ở thương mại thì sẽ bán và thu về một nguồn vốn lớn. Tuy nhiên, việc bán căn hộ, nhà ở riêng lẻ thì nên đưa ra đấu thầu để lựa chọn một đơn vị đấu giá, từ đó thực hiện việc đấu giá từng căn hộ, từng nhà ở riêng lẻ. Qua đó, giúp cho thị trường bất động sản thêm minh bạch. Ngược lại, cần lưu ý nếu thành phố bán cả dự án thành một lô thì không thu được nhiều nguồn ngân sách. Điều này cũng có nhiều hạn chế như việc người dân không tiếp cận được, chỉ có các doanh nghiệp thu gom mới có thể tham gia rồi bán lại cho dân với giá cao”, Luật sư Phượng nhận định thêm.
