Sáng 25/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống lãng phí chủ trì Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo nhằm rà soát công việc và bổ sung, kiện toàn Ban Chỉ đạo, triển khai nhiệm vụ phòng, chống lãng phí thời gian tới, đặc biệt là xử lý các dự án tồn đọng nhằm giải phóng nguồn lực cho phát triển.
Thủ tướng yêu cầu chống lãng phí gắn liền với tinh gọn bộ máy, tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi công vụ (Ảnh; Chinhphu.vn).
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng đánh giá công tác phòng, chống lãng phí thời gian qua đã đạt những kết quả bước đầu đáng khích lệ, góp phần tháo gỡ nhiều vướng mắc, thúc đẩy nền kinh tế. Hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách pháp luật chung đang tiếp tục được tập trung hoàn thiện, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực của đất nước.
Đáng chú ý, Chính phủ đã kịp thời xử lý những khó khăn vướng mắc liên quan đến các dự án điện năng lượng tái tạo bằng việc ban hành Nghị quyết số 233/NQ-CP. Nếu được khai thác, sử dụng hiệu quả, các dự án này sẽ giải phóng một nguồn lực lên tới hàng chục tỷ USD.
Về vấn đề đất đai, Chính phủ cũng đã báo cáo Quốc hội để ban hành Nghị quyết số 170/2024/QH15, tạo cơ sở pháp lý giúp tháo gỡ hàng loạt dự án tồn đọng theo Kết luận số 77-KL/TW của Bộ Chính trị. Riêng tại Đà Nẵng, hơn 1.300 dự án sẽ được giải quyết theo tinh thần của Kết luận này. Bên cạnh đó, hàng loạt vấn đề tồn đọng khác cũng đang được tập trung xử lý, từ việc hoàn thành chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng thương mại yếu kém, giải quyết 12 dự án thua lỗ kéo dài của ngành công thương, đến thúc đẩy tiến độ chuỗi dự án điện khí Lô B – Ô Môn, đặc biệt là hoàn thành đường dây 500 kV mạch 3 trong vòng 6 tháng.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra rằng tình trạng lãng phí vẫn tồn tại trên nhiều lĩnh vực, từ tài nguyên, đất đai, công sản đến thời gian, công sức, hoạt động mua sắm công,... Điển hình là hàng loạt cơ sở nhà, đất công bị bỏ hoang, sử dụng không hiệu quả hoặc sai mục đích, vừa gây thất thoát nguồn lực, vừa ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân.
Theo Thủ tướng, nguyên nhân dẫn đến các tồn tại, hạn chế nêu trên có cả nguyên nhân khách quan lẫn nguyên nhân chủ quan nhưng nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, từ nhận thức tới hành động, trong rà soát quy định pháp luật, tổ chức thực hiện và đánh giá việc thực hiện, rút kinh nghiệm, khen thưởng kỷ luật, vai trò của người đứng đầu có nơi có lúc chưa được phát huy… Điều này đòi hỏi phải thắng thắn nhìn nhận khách quan và có giải pháp phù hợp, khắc phục dứt điểm trong thời gian tới.
Trước thực trạng này, người đứng đầu Chính phủ khẳng định, phòng, chống lãng phí là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, của toàn dân, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; không có giới hạn về không gian và thời gian; làm liên tục, không ngừng nghỉ, từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài; phải gắn kết với cải cách bộ máy, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ công chức, viên chức; kết hợp chặt chẽ với cải cách hành chính và cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm phiền hà, chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp, tăng cường phân cấp, phân quyền; phòng, chống lãng phí phải gắn với thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát, thực hiện 3 đột phá chiến lược, đẩy mạnh khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; gắn kết chặt chẽ với tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, huy động nguồn lực.
Đặc biệt, việc thực hiện phải có lộ trình hợp lý, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, tránh tâm lý cầu toàn hoặc nóng vội. Nguyên tắc quan trọng là mỗi cấp, mỗi ngành phải chủ động xử lý trong phạm vi thẩm quyền của mình, nếu vượt thẩm quyền thì kịp thời báo cáo cấp trên để có hướng giải quyết phù hợp.
Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh quá trình xây dựng và hoàn thiện dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí để trình Quốc hội, đồng thời đề xuất sửa đổi các luật liên quan như ngân sách, đầu tư công, đấu thầu, hợp tác công tư, quy hoạch,.... Các quy định của Luật phải xây dựng được văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành "tự giác", "tự nguyện" ở mọi lúc, mọi nơi, "cơm ăn, nước uống hàng ngày".
Người đứng đầu Chính phủ đưa ra nhiều quan điểm chỉ đạo đối với việc tháo gỡ các dự án tồn đọng kéo dài (Ảnh: Chinhphu.vn)
Về công tác rà soát, xử lý các dự án lãng phí, kéo dài và đề xuất cơ chế, chính sách xử lý phù hợp, kịp thời, hiệu quả. Ngay từ cuối năm 2024, Thủ tướng đã ban hành Công điện số 112/CĐ-TTg nhằm tập trung giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng, chậm tiến độ, tránh thất thoát nguồn lực. Gần đây, Công điện số 13/CĐ-TTg tiếp tục được ban hành để đôn đốc triển khai, hoàn thành và đưa các dự án này vào sử dụng một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Chính phủ còn nhiều nơi chậm báo cáo gửi Chính phủ, Thủ tướng. Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh: "Việc chậm trễ trong báo cáo của nhiều bộ, ngành, địa phương không chỉ thể hiện sự thiếu trách nhiệm trong thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ xử lý các dự án tồn đọng, kéo dài, làm gia tăng tình trạng lãng phí nguồn lực".
Do đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải nghiêm túc rút kinh nghiệm và chấn chỉnh ngay việc thực hiện các chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
"Các trường hợp không thực hiện nghiêm túc, không báo cáo đúng hạn sẽ bị xem xét trách nhiệm, xử lý nghiêm theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (sắp tới đây sẽ là Bộ Tài chính) cùng với Văn phòng Chính phủ có trách nhiệm giám sát chặt chẽ, tổng hợp báo cáo định kỳ, kịp thời đề xuất biện pháp xử lý đối với các đơn vị chậm trễ, không nghiêm túc thực hiện", Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng cho rằng, với các trường hợp đặc biệt, đặc thù thì phải có cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù, có không gian đổi mới sáng tạo cho người chịu trách nhiệm ra quyết định để xử lý, giải quyết ngay các vấn đề thực tiễn đặt ra, bảo đảm kịp thời, hiệu quả cao nhất, tránh công việc kéo dài, gây lãng phí.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần đẩy nhanh việc ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) vào công tác quản lý, giám sát.
Phải đồng bộ hóa hạ tầng số, liên thông hệ thống dữ liệu giữa các cơ quan để tránh tình trạng mỗi đơn vị vận hành một hệ thống riêng lẻ, dẫn đến phân mảnh dữ liệu, gây khó khăn trong quản lý và khai thác thông tin.
Thủ tướng chỉ đạo các bộ, cơ quan, địa phương phát huy tinh thần trách nhiệm, đổi mới, dám nghĩ dám làm, tự giác, tự lực, tự cường để phòng, chống lãng phí hiệu quả; mỗi bộ, ngành địa phương phải là những hạt nhân tiên phong khơi dậy mọi tiềm năng đưa đất nước vững bước tiến lên trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.
