Thích
Nợ xấu là gì? Tại sao lại bị nợ xấu?
Trước khi tìm hiểu các phương pháp kiểm tra nợ xấu bằng căn cước công dân, chúng ta cần nắm vững những kiến thức nền tảng về thuật ngữ này để hiểu rõ tình trạng tài chính của bản thân.
Thế nào là nợ xấu?
Hiểu một cách đơn giản, Nợ xấu (tiếng Anh là Non-Performing Loan – NPL) là những khoản tiền vay "khó đòi", mà người đi vay không thể hoàn thành nghĩa vụ thanh toán (gồm cả gốc, lãi và phí phạt) sau 90 ngày kể từ ngày đáo hạn cam kết. Một khi dính vào nhóm nợ này, tên của bạn sẽ bị lưu trữ trên hệ thống của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC).
Căn cứ theo khoản 8 Điều 3 Thông tư 11/2021/TT-NHNN, các khoản nợ được chính thức coi là nợ xấu (nợ xấu nội bảng) khi rơi vào nhóm 3, 4 và 5. Dưới đây là bảng phân loại chi tiết 5 nhóm nợ mà các tổ chức tín dụng đang áp dụng:
| Nhóm nợ | Tên gọi | Thời gian quá hạn | Đặc điểm nhận diện & Tác động |
| Nhóm 1 | Nợ đủ tiêu chuẩn | Dưới 10 ngày | Khoản vay vẫn được đánh giá tốt, có khả năng thu hồi đủ gốc lãi đúng hạn. |
| Nhóm 2 | Nợ cần chú ý | Từ 10 - 90 ngày | Khoản nợ vẫn có khả năng thu hồi nhưng đã phải cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu. |
| Nhóm 3 | Nợ dưới tiêu chuẩn | Từ 91 - 180 ngày | (Bắt đầu tính là Nợ Xấu). Đã gia hạn nợ lần 1 nhưng vẫn trễ, tài chính người vay suy giảm nghiêm trọng. |
| Nhóm 4 | Nợ nghi ngờ | Từ 181 - 360 ngày | Đã cơ cấu lại nợ lần 2 vẫn quá hạn, hoặc vi phạm hợp đồng phải thu hồi trước hạn. |
| Nhóm 5 | Nợ có khả năng mất vốn | Trên 360 ngày | Nhóm có mức nguy hiểm cao nhất do khó có khả năng thu hồi lại. |
Một khi lịch sử tín dụng của bạn xuất hiện nợ xấu (đặc biệt là nhóm 5), cánh cửa tiếp cận nguồn vốn ngân hàng gần như đóng lại hoàn toàn. Bạn sẽ không thể mở thẻ tín dụng, bị từ chối hồ sơ vay vốn, thậm chí uy tín cá nhân và cơ hội việc làm, kinh doanh cũng bị ảnh hưởng tiêu cực.
Tìm hiểu thế nào là nợ xấu? Ảnh: HDBank
Nguyên nhân gây ra nợ xấu
Nợ xấu không tự nhiên sinh ra, nó là hệ quả của sự đứt gãy trong quy trình quản lý tài chính từ cả hai phía. Hiểu rõ nguồn gốc vấn đề sẽ giúp bạn phòng tránh rủi ro hiệu quả hơn.
Về phía Ngân hàng & Tổ chức tín dụng: Dù quy trình chặt chẽ, rủi ro vẫn có thể phát sinh từ chính đơn vị cho vay:
- Thẩm định chưa sát thực tế: Việc thiếu thông tin kiểm chứng về năng lực tài chính hoặc đánh giá sai mục đích vay vốn khiến ngân hàng đưa ra hạn mức tín dụng không phù hợp.
- Chạy đua tăng trưởng: Áp lực doanh số đôi khi khiến một số đơn vị nới lỏng "bộ lọc" rủi ro, chấp nhận duyệt vay cho những hồ sơ chưa thực sự đủ chuẩn.
- Lỗ hổng trong giám sát: Hệ thống cảnh báo sớm hoạt động kém hiệu quả, không phát hiện kịp thời dấu hiệu mất khả năng thanh toán của khách hàng để can thiệp.
Về phía Khách hàng (Người đi vay): Đây là nguyên nhân phổ biến và trực tiếp nhất:
- Quản lý tài chính cá nhân yếu kém: Không nắm rõ các điều khoản lãi suất, phí phạt hoặc chi tiêu vượt quá khả năng chi trả (mua sắm, tiêu dùng vô tội vạ) dẫn đến thâm hụt nguồn tiền trả nợ.
- Biến cố thu nhập: Mất việc làm, kinh doanh thua lỗ đột ngột khiến dòng tiền bị cắt đứt.
- Rủi ro từ bên thứ ba: Nhiều người bỗng nhiên thành "con nợ" do bị đánh cắp thông tin cá nhân (CCCD/CMND) để vay tiền, hoặc đứng ra bảo lãnh cho người khác nhưng người đó trốn nợ.
Cách kiểm tra nợ xấu bằng CMND qua trang web của Ngân hàng Nhà nước
Đây là kênh chính thống nhất, dữ liệu được cập nhật trực tiếp từ hệ thống CIC. Cách kiểm tra nợ xấu bằng cccd này đảm bảo độ chính xác 100% và bảo mật thông tin tuyệt đối.
Bước 1: Đầu tiên, bạn truy cập vào website chính thức của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam tại địa chỉ cic.gov.vn.
Truy cập website của CIC và điền thông tin Đăng ký/Đăng nhập. Ảnh: Thế giới di động
Bước 2: Tại giao diện chính của trang chủ, bạn hãy quan sát góc trên bên phải màn hình và nhấp chọn nút "Đăng ký". Trong trường hợp bạn đã từng tạo tài khoản trên hệ thống này để tra cứu trước đây, hãy chọn mục Đăng nhập.
Bước 3: Sau khi điền đầy đủ và kiểm tra lại hồ sơ, một mã xác thực OTP sẽ được hệ thống gửi về số điện thoại mà bạn đã đăng ký ở bước trên. Trong khoảng thời gian từ 1 đến 3 ngày, đội ngũ nhân viên của CIC sẽ tiến hành đối soát thủ công các thông tin hình ảnh bạn cung cấp để đảm bảo tính bảo mật tuyệt đối cho dữ liệu tín dụng quốc gia.
Bước 4: Ngay khi nhận được thông báo phê duyệt tài khoản thành công qua SMS hoặc Email, bạn hãy quay lại website và tiến hành đăng nhập. Cuối cùng, bạn chỉ cần chọn mục "Khai thác báo cáo" trên thanh công cụ; lúc này toàn bộ lịch sử điểm tín dụng và tình trạng nợ của bạn sẽ được hiển thị chi tiết.
Tra cứu nợ xấu tại mục “Khai thác báo cáo”. Ảnh: Thế giới di động
Kiểm tra nợ xấu qua app CIC Credit Connect
Nếu bạn muốn sự tiện lợi, linh hoạt và không muốn phụ thuộc vào máy tính bàn, sử dụng ứng dụng trên điện thoại thông minh là lựa chọn tối ưu. Dưới đây là quy trình chi tiết giúp bạn thực hiện kiểm tra nợ xấu qua app CIC Credit Connect (hay còn gọi là iCIC) một cách nhanh chóng và chính xác.
Bước 1: Hãy truy cập vào App Store/Google Play và nhập từ khóa tìm kiếm "CIC Credit Connect" hoặc "iCIC". Bạn lưu ý kiểm tra kỹ tên nhà phát triển là "Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam" trước khi tải để tránh cài đặt nhầm các ứng dụng giả mạo.
Giao diện của app CIC trong kho ứng dụng. Ảnh: Thế giới di động
Bước 2: Sau khi quá trình cài đặt hoàn tất, bạn mở ứng dụng và chọn tính năng đăng ký tài khoản mới. Điểm khác biệt và ưu việt nhất khi bạn chọn cách này là quy trình định danh điện tử (eKYC). Ứng dụng sẽ yêu cầu bạn chụp ảnh trực tiếp hai mặt của thẻ CCCD/CMND và thực hiện quét khuôn mặt (Face ID) theo hướng dẫn trên màn hình.
Bước 3: Sau khi gửi thông tin đăng ký, hồ sơ của bạn sẽ được chuyển đến hệ thống của CIC để phê duyệt. Tương tự như nền tảng web, quá trình này thường mất từ 1 đến 3 ngày làm việc để nhân viên đối chiếu dữ liệu. Khi nhận được tin nhắn SMS hoặc Email thông báo tài khoản đã được kích hoạt thành công, bạn hãy quay lại ứng dụng và tiến hành đăng nhập.
Bước 4: Tại giao diện màn hình chính sau khi đăng nhập, bạn chọn mục "Kiểm tra CIC" và vào mục “Báo cáo tín dụng thể nhân). Ngay lập tức, bản báo cáo tóm tắt về điểm tín dụng, xếp hạng khách hàng và lịch sử nợ xấu của bạn sẽ được hiển thị chi tiết, giúp bạn dễ dàng đánh giá khả năng vay vốn của mình trong tương lai.
Tra cứu nợ xấu bằng app CIC. Ảnh: Thế giới di động
Kiểm tra nợ xấu bằng căn cước công dân/chứng minh thư qua ngân hàng
Nếu bạn không rành công nghệ hoặc muốn có sự tư vấn trực tiếp từ chuyên viên tài chính, kiểm tra nợ xấu bằng căn cước công dân trực tiếp tại ngân hàng là phương án truyền thống nhưng hiệu quả.
Quy trình thực hiện:
- Mang bản gốc CCCD/CMND đến chi nhánh ngân hàng bất kỳ (nơi bạn định vay vốn hoặc mở thẻ).
- Gặp giao dịch viên và yêu cầu hỗ trợ kiểm tra lịch sử tín dụng để làm hồ sơ vay.
- Nhân viên ngân hàng sẽ sử dụng hệ thống nội bộ kết nối với CIC để tra cứu giúp bạn.
Lưu ý: Thông thường, ngân hàng chỉ thực hiện tra cứu khi bạn có nhu cầu nộp hồ sơ vay vốn hoặc mở thẻ tín dụng thực sự.
Người dân có thể kiểm tra nợ xấu bằng CMND tại ngân hàng. Ảnh: VietMoney
Giải đáp một số thắc mắc về vấn đề kiểm tra nợ xấu bằng CMND
Kiểm tra nợ xấu có mất phí không?
Trên hệ thống CIC (Web/App): Theo quy định hiện hành, mỗi công dân được miễn phí khai thác báo cáo tín dụng 01 lần/năm. Từ lần thứ 2 trở đi trong năm, bạn có thể phải trả một khoản phí nhỏ (khoảng vài chục nghìn đồng) cho CIC.
Tại ngân hàng: Thông thường là miễn phí vì đây là bước thẩm định hồ sơ của ngân hàng.
Có thể kiểm tra nợ xấu của người khác được không?
Dữ liệu tín dụng là thông tin cá nhân được pháp luật bảo vệ nghiêm ngặt. Bạn chỉ có thể kiểm tra cho chính mình. Để kiểm tra cho người khác (vợ/chồng/người thân), bạn cần có sự ủy quyền hợp pháp hoặc chính người đó phải thực hiện thao tác xác thực khuôn mặt (eKYC) trên ứng dụng.
Nợ xấu có gây ảnh hưởng đến quá trình xin visa không?
Về cơ bản, nợ xấu không ảnh hưởng trực tiếp đến việc xin Visa đi du lịch hay công tác, vì Đại sứ quán thường không có quyền truy cập vào hệ thống CIC của Việt Nam để kiểm tra lịch sử tín dụng của bạn.
Tuy nhiên, nó có thể ảnh hưởng gián tiếp trong trường hợp:
- Bạn bị Tòa án cấm xuất cảnh do liên quan đến các vụ kiện tụng dân sự về nợ nần chưa giải quyết.
- Nợ xấu làm giảm uy tín hồ sơ chứng minh tài chính (nếu bạn cần vay ngân hàng để chứng minh tài chính xin Visa).
Nợ xấu có thể ảnh hưởng gián tiếp đến việc xin visa. Ảnh: Báo Chính phủ
Thời gian xóa nợ xấu là bao lâu?
Thời gian xóa nợ xấu được quy định như sau:
- Đối với nợ nhóm 2 (Nợ cần chú ý): Lịch sử nợ xấu sẽ được lưu giữ trong 12 tháng kể từ ngày bạn tất toán toàn bộ gốc và lãi.
- Đối với nợ nhóm 3, 4, 5 (Nợ xấu nặng): Lịch sử nợ xấu sẽ được lưu giữ trên hệ thống CIC trong 05 năm kể từ ngày bạn thanh toán hết nợ.
Sau thời gian này, nếu bạn không phát sinh thêm nợ xấu mới, lịch sử tín dụng của bạn sẽ trở lại bình thường và đủ điều kiện vay vốn.
Chủ động kiểm tra nợ xấu bằng CMND là hành động cần thiết để quản lý tài chính cá nhân. Hy vọng với 3 cách kiểm tra nợ xấu bằng CCCD mà Wiki BĐS vừa chia sẻ, bạn có thể tự mình tra cứu dễ dàng và an toàn.
