TP. HCM sẽ trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế của khu vực

Ngày 24/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. HCM. Một trong số nội dung của dự thảo là đề xuất thành lập Khu thương mại tự do TP. HCM nhằm mở rộng không gian thể chế, thu hút dòng vốn chất lượng cao và tạo động lực tăng trưởng mới cho thành phố sau khi hợp nhất với Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, nâng quy mô lên hơn 6.772 km2 và dân số 13,6 triệu người.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc sửa đổi Nghị quyết 98 nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, đảm bảo cơ chế đặc thù, vượt trội và phù hợp với yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số, TP. HCM cần huy động thêm khoảng 1,8 triệu tỷ đồng trong 5 năm tới, qua đó đòi hỏi các giải pháp đột phá ngoài luật. Một trong những giải pháp đó là thiết lập Khu thương mại tự do, tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ về vị trí, cơ chế quản lý, chính sách đất đai, ưu đãi đầu tư, cải cách thủ tục hành chính và cơ chế hải quan đặc thù. Mô hình này được xây dựng tương tự các khu thương mại tự do tại Hải Phòng và Đà Nẵng, hướng đến thu hút đầu tư chất lượng cao, phát triển dịch vụ hiện đại và thúc đẩy đổi mới sáng tạo để đưa TP. HCM trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại tầm khu vực.

Theo dự thảo, UBND TP. HCM được phân cấp quyết định thành lập, mở rộng và điều chỉnh ranh giới khu thương mại tự do; HĐND thành phố quy định trình tự, thủ tục thực hiện. Các dự án đầu tư trong khu có thể được giao đất hoặc cho thuê đất không qua đấu giá, trừ dự án nhà ở thương mại, nhằm rút ngắn thời gian triển khai và tạo thuận lợi thu hút nhà đầu tư chiến lược. Chính phủ cũng đề xuất áp dụng mức ưu đãi thuế lớn hơn các khu kinh tế hiện nay, bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 20 năm, miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo, cùng chính sách giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học và lao động chất lượng cao.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung cơ chế cho phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD). TP. HCM được phép giữ lại toàn bộ nguồn thu từ khai thác quỹ đất quanh các tuyến TOD để ưu tiên đầu tư các dự án đường sắt đô thị. Tại những khu vực như nhà ga, depot và các vị trí dọc tuyến Vành đai 3 được xác định phát triển theo mô hình TOD, UBND TP. HCM có thể quyết định đầu tư kết hợp giữa xây dựng hạ tầng giao thông với nhà ở, thương mại - dịch vụ hoặc công trình công cộng.

Thẩm tra sơ bộ, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với sự cần thiết sửa đổi Nghị quyết 98 và bổ sung nội dung thành lập Khu thương mại tự do. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra lưu ý các chính sách đột phá phải đi kèm năng lực quản lý và cơ chế kiểm soát rủi ro, đồng thời đảm bảo tính liên thông với trung tâm tài chính quốc tế của TP. HCM và các khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Hải Phòng. Việc lựa chọn nhà đầu tư chiến lược cần có tiêu chí rõ ràng, tránh dàn trải và chỉ tập trung vào các lĩnh vực then chốt. Đồng thời, các quy định liên quan đến ngoại tệ, tổ chức tín dụng, thu hồi đất và quyền, trách nhiệm của nhà đầu tư cũng phải được hoàn thiện để đảm bảo minh bạch và hiệu quả.

Kết thúc phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét dự thảo theo thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 10. Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu đầy đủ ý kiến của cơ quan thẩm tra và Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện hồ sơ, đảm bảo tính khả thi khi đưa vào thực hiện.