Việc triển khai các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 - 2025 vẫn còn một số hạn chế, tồn tại; việc thực hiện chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tăng thêm chưa đảm bảo theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở thành phố đã đề ra.
Đó là kết luận được đưa ra tại phiên thảo luận, thông qua Nghị quyết về kết quả giám sát triển khai các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 - 2025 của Kỳ họp thứ 13, Hội đồng Nhân dân TP.HCM khóa X, diễn ra sáng 8/12.
Hội đồng Nhân dân Thành phố đánh giá kết quả giám sát cho thấy công tác tổ chức triển khai, thực hiện các dự án nhà ở xã hội giai đoạn 2016-2025 còn nhiều bất cập, thiếu sót trong thực hiện các thủ tục pháp lý về phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, giao đất, cho thuê đất, miễn tiền sử dụng đất; việc bàn giao quỹ đất và thực hiện nghĩa vụ 20% nhà ở xã hội.
Ngoài ra, cũng xảy ra bất cập trong việc quản lý, xác định nguồn thu từ việc chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, khu đô thị thực hiện nghĩa vụ nộp tiền tương đương với giá trị quỹ đất 20% vào Ngân sách Nhà nước; trình tự thủ tục xét duyệt mua bán nhà ở xã hội; việc xét duyệt đối tượng, thẩm định giá thuê, giá thuê mua, giá bán nhà ở xã hội; các chính sách thu hút, cơ chế hỗ trợ ưu đãi đối với chủ đầu tư và đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội, cơ chế phối hợp, kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn.
Về thực hiện chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tăng thêm, theo kết quả giám sát, giai đoạn 2016 - 2020, Thành phố Hồ Chí Minh có 20 dự án nhà ở xã hội hoàn thành và đưa vào sử dụng (gồm 18 dự án nhà ở xã hội độc lập, 1 dự án nhà lưu trú công nhân, 1 dự án nhà ở xã hội sử dụng quỹ đất 20% trong dự án nhà ở thương mại, khu đô thị), đạt 66,78% chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tăng thêm và 23% chỉ tiêu phát triển nhà lưu trú công nhân tăng thêm.
Qua giám sát, cho thấy khả năng hoàn thành chỉ tiêu phát triển thêm khoảng 2,5 triệu m2 sàn xây dựng (tương đương khoảng 35.000 căn hộ) trong giai đoạn 2021 - 2025 là rất thấp, khó khả thi.
Tính đến quý III/2023, chỉ có 1 dự án nhà ở xã hội hoàn thành, với diện tích sàn xây dựng 4.300m2, đạt 1,31 % so với chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tăng thêm là 2,5 triệu m2 sàn theo Nghị quyết số 30/NQ-Hội đồng Nhân dân ngày 08/7/2022 của Hội đồng Nhân dân Thành phố.
Theo đánh giá của Hội đồng Nhân dân Thành phố, ngay cả mục tiêu phấn đấu của Ủy ban Nhân dân Thành phố hoàn thành đưa vào sử dụng khoảng 12.000 căn nhà ở xã hội, tương đương 1,15 triệu m2 sàn (đạt tỷ lệ 46% so với chỉ tiêu đề ra của giai đoạn 2021 - 2025) cũng rất khó khả thi, hoàn thành theo dự kiến, chưa đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tại Nghị quyết số 30/NQ-HĐND của Hội đồng Nhân dân Thành phố và Quyết định số 338/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Theo báo cáo của Ủy ban Nhân dân Thành phố, giai đoạn 2016 - 2020, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố đã cấp 3.208 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho người mua nhà ở xã hội thuộc 6/20 dự án nhà ở xã hội đã xây dựng hoàn thành, đạt tỷ lệ 21,45% trên tổng số 14.954 căn hộ; còn 1.309 căn hộ đang giải quyết cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất khi có đề nghị của chủ đầu tư và người mua nhà.
Giai đoạn 2021 - 2025, chưa có dự án được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho người mua nhà ở xã hội.
Nhằm thúc đẩy việc triển khai các dự án nhà ở xã hội, thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở TP.HCM giai đoạn 2021 - 2030, Hội đồng Nhân dân Thành phố yêu cầu Ủy ban Nhân dân Thành phố thực hiện một số nội dung nhiệm vụ cụ thể trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh đến yêu cầu rà soát kỹ danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để làm cơ sở phát triển nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật nhà ở; tập trung đẩy nhanh việc thực hiện kế hoạch phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025 với chỉ tiêu dự kiến phát triển thêm khoảng 2,5 triệu m2 sàn xây dựng (tương đương khoảng 35.000 căn hộ).
Hội đồng Nhân dân Thành phố cũng yêu cầu Ủy ban Nhân dân Thành phố rà soát, đánh giá cụ thể về pháp lý, tiến độ và khả năng thực hiện của các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn, tiến độ và khả năng thực hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn Thành phố, từ đó xác định cụ thể các dự án nhà ở xã hội trọng tâm cần phát triển trong giai đoạn 2021 - 2025 và 2026 - 2030, có phân kỳ hàng năm để theo dõi sát tiến độ triển khai dự án.
Về quản lý đất đai, đến hết quý III/2024, Ủy ban Nhân dân Thành phố phải hoàn thành việc thực hiện rà soát, thống kê toàn bộ dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có bố trí 20% quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội hoặc chuyển giao quỹ nhà ở tương đương 20% quỹ đất để sử dụng làm nhà ở xã hội hoặc nộp tiền tương đương 20% quỹ đất vào ngân sách nhà nước theo quy định.
Đồng thời, yêu cầu Ủy ban Nhân dân Thành phố đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, cần sớm ban hành Quy trình thủ tục rút gọn thời gian thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân; có cơ chế theo dõi, kiểm soát việc thực hiện đúng quy định về trình tự thủ tục, thời hạn giải quyết của các cơ quan chức năng đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội./.
