Thích
TP.HCM giao VinSpeed đầu tư tuyến metro Bến Thành – Cần Giờ
UBND TP.HCM vừa ban hành quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư đối với dự án tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ, giao CTCP Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed làm nhà đầu tư.
Tuyến đường sắt Bến Thành - Cần Giờ là một trong những dự án hạ tầng mang tính chiến lược, góp phần hiện thực hóa Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 1711/QĐ-TTg, đồng thời phù hợp với Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 tại Quyết định số 1125/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Dự án này không đơn thuần là một công trình giao thông, mà còn là "đòn bẩy" phát triển kinh tế, xã hội, tăng cường khả năng kết nối vùng, đặc biệt là giữa đô thị trung tâm với khu vực ven biển phía Nam - nơi được xác định là không gian phát triển mới của Thành phố trong dài hạn.
Ga trung tâm ngay Bến Thành
Dự án có chiều dài tuyến chính khoảng 54,062 km, được đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn đường đôi, khổ đường 1.435 mm và áp dụng công nghệ điện khí hóa hiện đại. Với tốc độ thiết kế tối đa lên đến 350 km/h, tải trọng trục đạt 17 tấn/trục, dự kiến tuyến đường sắt này sẽ khai thác tương đương với nhiều tuyến đường sắt cao tốc khác trên thế giới.
Trong giai đoạn 1, dự án sẽ xây dựng 2 nhà ga chính là ga Bến Thành và ga Cần Giờ. Ở giai đoạn 2, khi nhu cầu vận tải tăng cao, hệ thống sẽ bổ sung thêm 4 nhà ga gồm: Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè và Bình Khánh. Ngoài ra, một depot cùng Trung tâm điều hành vận hành (OCC) cũng được dự kiến đặt tại xã Cần Giờ để phục vụ công tác quản lý, khai thác và bảo trì toàn tuyến.
Hạ tầng bứt phá, đất đai và không gian đô thị mở rộng
Một trong những nội dung quan trọng của dự án là nhu cầu sử dụng đất với tổng diện tích khoảng 328,26 ha (bao gồm cả hành lang an toàn đường sắt). Cụ thể, dự án sẽ sử dụng khoảng 6,46 ha đất ở, 44,08 ha đất nông nghiệp, 41,88 ha đất sản xuất, kinh doanh, 72,31 ha dành cho đất giao thông, kênh rạch, mương thoát nước và khoảng 38,65 ha các loại đất khác.
Đáng chú ý, diện tích đất rừng phòng hộ bị ảnh hưởng trực tiếp chỉ khoảng 6,57 ha. Trong khi đó, khoảng 118,31 ha thuộc vùng rừng phòng hộ nằm trong hành lang an toàn và diện tích sử dụng tạm phục vụ thi công sẽ được phục hồi sau khi hoàn tất dự án. Nhà đầu tư có trách nhiệm trồng rừng thay thế tại chỗ theo phương án được cấp có thẩm quyền phê duyệt, nhằm bảo đảm cân bằng sinh thái và gìn giữ môi trường rừng Cần Giờ khu dự trữ sinh quyển quan trọng của thế giới.
Vị trí và hướng tuyến đường sắt tốc độ cao Bến Thành - Cần Giờ. Ảnh: ĐTM
Việc phát triển tuyến đường sắt không chỉ giúp giảm áp lực lên các tuyến đường bộ đang quá tải, mà còn mở ra quỹ đất mới dọc hành lang tuyến, tạo tiền đề hình thành các khu đô thị vệ tinh, trung tâm dịch vụ, logistics và du lịch sinh thái gắn với Cần Giờ.
Về năng lực khai thác, toàn tuyến dự kiến bố trí 6 đoàn tàu vận hành thường xuyên và 1 đoàn tàu dự phòng, với tổng cộng 56 toa xe. Đây là con số phù hợp với nhu cầu vận tải hành khách và tiềm năng phát triển du lịch, thương mại giữa trung tâm TP.HCM và khu vực ven biển trong tương lai.
Với tổng vốn đầu tư của dự án phần lớn được huy động từ các tổ chức tín dụng và các nguồn hợp pháp khác, với con số hơn 87.065 tỷ đồng, chiếm khoảng 85% tổng mức đầu tư. Phần chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư sẽ do Nhà nước đảm bảo, đồng thời Nhà nước trực tiếp thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, bàn giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư triển khai xây dựng.
Theo kế hoạch, công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng sẽ bắt đầu từ quý IV/2025. Sau khi được giao đất, thời gian thi công xây dựng cơ bản kéo dài khoảng 30 tháng, phấn đấu đưa công trình vào khai thác vận hành trong năm 2028 đối với giai đoạn 1.
Cơ chế đặc thù và yêu cầu nghiêm ngặt với nhà đầu tư
Để thu hút nguồn lực tham gia vào dự án hạ tầng trọng điểm này, TP.HCM dành cho nhà đầu tư hàng loạt cơ chế ưu đãi. Cụ thể, phần đất phục vụ xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt sẽ được giao không thu tiền sử dụng đất, được miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai và đường sắt. Trong trường hợp thành phố chưa bố trí kịp nguồn kinh phí cho công tác bồi thường trong năm 2026, nhà đầu tư sẽ phải tạm ứng trước và được hoàn trả theo quy định. Đồng thời, toàn bộ tiến độ thực hiện dự án phải được lập chi tiết, bám sát tiến độ giải phóng mặt bằng, nhằm đảm bảo mốc vận hành năm 2028 như cam kết.
Đặc biệt, tuyến đường sắt đi qua một số khu vực nhạy cảm về sinh thái và di sản như khu vực bảo vệ II của Di tích lịch sử quốc gia Căn cứ Rừng Sác (xã Long Hòa). Vì vậy, Vinspeed sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn về văn hóa, môi trường, quốc phòng để có phương án thi công phù hợp, hạn chế tối đa tác động tiêu cực, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị di sản.
Trong quá trình vận hành, hệ thống đường sắt cũng được yêu cầu áp dụng các biện pháp kỹ thuật nhằm giảm độ rung, tiếng ồn, bảo vệ hệ động, thực vật cả trên cạn lẫn dưới nước, cũng như duy trì hành lang an toàn cho khu rừng phòng hộ ven biển.
Có thể nói, với quy mô lớn, công nghệ hiện đại và cơ chế đặc thù đi kèm, tuyến đường sắt Bến Thành - Cần Giờ không chỉ giải bài toán kết nối giao thông mà còn mở ra một chương mới cho tiến trình phát triển bền vững của TP.HCM và toàn bộ vùng Đông Nam Bộ. Khi hoàn thành, dự án này được kỳ vọng trở thành biểu tượng mới cho tư duy quy hoạch dài hạn và tầm nhìn chiến lược của đô thị lớn nhất cả nước trong giai đoạn tới./.
