Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, qua thảo luận tại kỳ họp vừa qua thì đại biểu Quốc hội cơ bản đánh giá cao quá trình nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý và có góp thêm một số nội dung chủ yếu là để nâng cao chất lượng của dự án luật.
Chủ tịch Quốc hội đánh giá, đến nay nhiều nội dung đã được tiếp thu và nêu rõ 5 nhóm vấn đề:
Một là, về phân loại, phân nhóm công trình quốc phòng, một khu quân sự tại Điều 5, Điều 6 đã có tiếp thu, rà soát, chỉnh lý lại cách thể hiện một số nội dung theo hướng là phân loại công trình quốc phòng và quân sự là theo chức năng, nhiệm vụ; còn mục đích sử dụng, phân nhóm là theo tính chất quan trọng và yêu cầu quản lý; và có quan hệ gắn kết giữa loại và nhóm; đồng thời cũng làm cơ sở cho xây dựng chế độ chính sách có các đối tượng có liên quan.
Hai là, về công trình lưỡng dụng ở Điều 7. Tại Khoản 6 thì cũng đã có quy định khá cụ thể về quản lý, bảo vệ công trình ứng dụng khi sử dụng cho mục đích dân sự và quân sự quốc phòng hoặc sử dụng cho cả 2 mà không phân loại theo hình thức sở hữu của công trình.
Ba là, về chuyển đổi mục đích sử dụng công trình quốc phòng vào Khu quân sự tại Điều 12 thì cũng dự án Luật đã rà soát chỉnh lý về thẩm quyền.
Bốn là, Điều 17 về xác định phạm vi bảo vệ của công trình quốc phòng và Khu quân sự thì dự án Luật đã rà soát, chỉnh lý, bổ sung nội dung tại khoản 1 Điều 17 về phạm vi khu vực cấm để thống nhất với các điều khoản khác, phù hợp với thực tiễn và tạo cơ sở pháp lý khi thiết lập, bố trí trang thiết bị quân sự và kỹ thuật quân sự trên không.
Năm là, về chế độ bảo vệ đối với khu vực cấm, khu vực bảo vệ vành đai an toàn, công trình quốc phòng, quân sự; vành đai an toàn, kho đạn dược; hành lang an toàn kỹ thuật về hệ thống ăng ten quân sự.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục cho ý kiến về nội dung lớn tiếp thu, chỉnh lý trong dự án Luật này, lưu ý nội dung nào cần phải tiếp tục biên tập, làm rõ, làm kỹ hơn. Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng gợi mở thêm một số vấn đề khác cần quan tâm.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thống nhất đối với 6 nội dung đã tiếp thu gọn lại còn 01 phương án. Đối với những nội dung có hai phương án, trong đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội chọn phương án 1 như trong báo cáo giải trình do Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề xuất. Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát lập luận kỹ hơn, xin ý kiến Chính phủ bằng văn bản, sau khi có ý kiến đồng thuận của Chính phủ sẽ trình một phương án để trình Quốc hội tiếp tục nghiên cứu, thảo luận.
Đối với 5 nội dung: (1) Về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài; (2) Về bổ sung quy định dự phòng, Quốc hội sửa đổi, bổ sung các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo trình tự, thủ tục rút gọn; (3) Về điều kiện về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng liên quan; (4) Về các trường hợp cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần và hằng năm; (5) Về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, Chủ tịch Quốc hội cho biết vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn từ phía cơ quan thẩm tra; đề nghị cơ quan thẩm tra tiếp tục phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, các cơ quan của Quốc hội nghiên cứu làm rõ. Những nội dung này có thể nghiên cứu thiết kế thành 2 phương án nhưng nêu rõ từng phương án như thế nào.
Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu cơ quan thẩm tra tiếp tục tiếp thu nghiêm túc, giải trình đầy đủ các ý kiến góp ý của các cơ quan liên quan để hoàn thiện dự thảo luật, trong đó có ý kiến góp ý của Ban Kinh tế Trung ương về việc khắc phục tình trạng đất lãng phí, đất suy thoái, về những hành vi bị nghiêm cấm, quyền chung của người sử dụng đất, điều tra đánh giá đất đai, bảo vệ cải tạo phục hồi đất…
Trình bày Báo cáo tóm tắt về một số nội dung lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và phương án thông qua dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, trên cơ sở ý kiến 49 ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH) phát biểu, 16 ý kiến tranh luận tại Hội trường và 17 ý kiến góp ý bằng văn bản, TTUBKT đã chủ trì, phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Thường trực Ủy ban Pháp luật, Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục nghiên cứu tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.
Theo đó, đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung tại dự thảo Luật (khoản 43 Điều 3, khoản 2 Điều 14, khoản 1 Điều 19, khoản 2 Điều 25, khoản 2 Điều 27, Điều 45, Điều 48, điểm c khoản 3 Điều 70, điểm a khoản 4 Điều 75, khoản 9 Điều 79, điểm c khoản 2 Điều 86, khoản 1 và khoản 4 Điều 100, khoản 3 Điều 136, Điều 139, điểm b khoản 3 Điều 159, khoản 3 Điều 172, điểm a khoản 1 Điều 187, khoản 4 Điều 201…).
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, nội dung giải trình chi tiết các ý kiến của ĐBQH được trình bày tại dự thảo Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật đã gửi thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Về các nội dung đề nghị ĐBQH tập trung thảo luận tại báo cáo số 678/BC-UBTVQH15, theo đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tập trung thảo luận đối với 04 nội dung có 01 phương án và 22 nội dung có 02 phương án. Tổng hợp ý kiến ĐBQH cho thấy, có 04/26 nội dung ý kiến ĐBQH tương đối tập trung; 15/26 nội dung có ít ý kiến ĐBQH tham gia, chưa rõ xu hướng ý kiến, ý kiến tham gia còn phân tán, chưa thống nhất; 07/26 nội dung không có ý kiến ĐBQH tham gia.
Về phương án chính sách thể hiện tại dự thảo Luật, có 06/26 nội dung đã tiếp thu gọn còn 01 phương án (Mục II.1); 14/26 nội dung còn có 02 phương án; 01/26 nội dung cần có thông tin làm rõ (Mục II.3); 05/26 nội dung Đảng đoàn Quốc hội đã báo cáo cấp có thẩm quyền (Mục II.4).
Về các nội dung thu gọn còn 01 phương án, xin ý kiến UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, tiếp thu ý kiến đa số trong UBTVQH về các nội dung lớn của dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 và trên cơ sở ý kiến ĐBQH, ý kiến các cơ quan, dự thảo Luật đã chỉnh sửa, thu gọn 01 phương án đối với 6 nội dung:
(1) Quy định tại khoản 7 Điều 45 theo hướng cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa khi nhận chuyển nhượng đất trồng lúa quá hạn mức quy định tại khoản 1 Điều 177.
(2) Không quy định tại Luật (Điều 65 và Điều 66) về các loại đất cụ thể cần xác định chỉ tiêu tại quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp huyện mà địa phương xác định chỉ tiêu các loại đất đã được phân bổ tại quy hoạch sử dụng đất cấp trên và theo nhu cầu của từng cấp tại quy hoạch sử dụng đất cấp tình và cấp huyện. Giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
(3) Quy định tại khoản 3 Điều 139 về xem xét công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất đến trước ngày 01/7/2014.
4) Quy định tại khoản 3 Điều 154 về tiền thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm được ổn định cho chu kỳ 05 năm tính từ thời điểm Nhà nước quyết định cho thuê đất, tiền thuê đất cho chu kỳ tiếp theo được tính căn cứ bảng giá đất năm đầu tiên của chu kỳ tiếp theo, trường hợp tiền thuê đất tăng so với chu kỳ trước thì tiền thuê đất phải nộp được điều chỉnh theo tỷ lệ do Chính phủ quy định nhưng không quá tổng chỉ số CPI của giai đoạn 5 năm trước đó.
(5) Quy định tại Điều 191 những nội dung mang tính nguyên tắc về hoạt động lấn biển phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật, trong đó có nguyên tắc về nhà đầu tư có dự án đầu tư có hoạt động lấn biển đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư thì được giao khu vực biển để thực hiện hoạt động lấn biển cùng với giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư. Giao Chính phủ quy định về dự án đầu tư có hoạt động lấn biển, các hình thức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có hoạt động lấn biển, chi phí lấn biển...
(6) Chỉnh sửa Điều 14, Điều 49 và Điều 254, quy định theo hướng Quốc hội, UBTVQH chỉ xem xét, quyết định trong trường hợp việc giải quyết việc chưa thống nhất về địa giới đơn vị hành chính dẫn đến việc nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, trên cơ sở ý kiến ĐBQH và các cơ quan, TTUBKT báo cáo UBTVQH xem xét, cho ý kiến về 14 nội dung còn 02 phương án.
Về nội dung cần có thông tin làm rõ: Về đối tượng được sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế (khoản 1 Điều 202).
Ngoài ra, 05 nội dung trong số các nội dung lớn của dự thảo Luật đề nghị ĐBQH tập trung thảo luận tại kỳ họp thứ 6 đã được Đảng đoàn Quốc hội đã báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền: (1) Về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài; (2) Về bổ sung quy định dự phòng, Quốc hội sửa đổi, bổ sung các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo trình tự, thủ tục rút gọn; (3) Về điều kiện về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng liên quan; (4) Về các trường hợp cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần và hằng năm; (5) Về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
Về phương án thông qua dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, trên cơ sở ý kiến ĐBQH thảo luận tại Hội trường ngày 03/11/2023, các quy định tại dự thảo Luật đã được tiếp tục hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, ý kiến ĐBQH về nhiều nội dung chính sách lớn có nhiều ý kiến hoặc cách thiết kế chính sách khác nhau còn chưa tập trung, khó xác định xu hướng, chưa thống nhất về nhiều vấn đề phức tạp. Một số chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu.
Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Kinh tế đã chủ trì, phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Thường trực Ủy ban Pháp luật, Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục nghiên cứu tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật. Đến ngày 14/11/2023, các ý kiến đại biểu Quốc hội đã được tiếp thu, giải trình cơ bản một bước.
Tổng hợp ý kiến thảo luận tại hội trường cho thấy, có 5/22 ý kiến đề nghị thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ 6; trong khi đó, 6/22 ý kiến nhận định rõ tính chất cần thiết sớm thông qua dự thảo luật nhưng phải bảo đảm chất lượng, 11/22 ý kiến đề nghị rà soát kỹ lưỡng, dành thêm thời gian tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật một cách thấu đáo nhất, cân nhắc cẩn trọng việc thông qua dự án luật khi còn quá nhiều ý kiến khác trong trong dự thảo luật, vì vậy đề nghị chưa thông qua dự án luật tại kỳ họp này.
Cơ quan tiếp thu, giải trình cho rằng, việc thông qua dự thảo luật được kỳ vọng sẽ tạo cơ sở pháp lý để phát huy có hiệu quả hơn nguồn lực đất đai, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thực tiễn. Mặc dù vậy, quá trình rà soát, hoàn thiện các phương án chính sách quan trọng, tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia và toàn bộ dự thảo luật còn cần thêm thời gian để bảo đảm chất lượng tốt nhất có thể.
Với vai trò hết sức quan trọng của Luật Đất đai, chất lượng của dự án luật là vấn đề phải được đặt lên hàng đầu, tránh trường hợp luật sau khi ban hành nếu có bất cập sẽ gây nhiều tác động và hệ lụy đối với các hoạt động kinh tế - xã hội và đời sống của người dân. Các dự thảo nghị định và văn bản hướng dẫn cũng cần thêm thời gian để hoàn thiện đồng bộ, bảo đảm có hiệu lực cùng lúc với luật, nhất là một số nội dung mới về giá đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, g iao đất, cho thuê đất... cần có quy định chi tiết để chính sách của luật đi vào cuộc sống.
Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, báo cáo Quốc hội xem xét, chưa thông qua dự thảo Luật tại kỳ họp 6 (dự kiến vào ngày 29/11/2023) để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, đảm bảo chất lượng trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, các cơ quan hữu quan và Chính phủ đồng tình, nhất trí trình Quốc hội chuyển sang kỳ họp gần nhất, chưa thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ 6.
Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 đã được các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ phối hợp chặt chẽ, nhiều vấn đề cụ thể đã được quy định chi tiết, cơ bản đạt được sự đồng thuận giữa cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra. Chất lượng dự án Luật đã được nâng lên một bước rõ rệt, tuy nhiên vẫn còn nhiều nội dung còn có phương án khác nhau.
Chính vì vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị lần này trình dự luật cần thu hẹp tối đa các vấn đề để còn một phương án. Về các nội dung còn khác nhau, ông đề nghị Ủy ban Kinh tế, cơ quan soạn thảo, các cơ quan tập trung lập luận các ưu điểm, nhược điểm để làm sáng tỏ các quan điểm, đề xuất lựa chọn phương án tốt nhất.
Trước đó như Reatimes đã đưa, vào ngày 3/11/2023, Quốc hội tiếp tục thảo luận về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội đã phát biểu hết sức thẳng thắn, đánh giá cao sự tiếp thu của ban soạn thảo, đồng thời chỉ rõ nhiều điểm cần tiếp tục làm rõ và đề nghị xem xét thận trọng khi thông qua dự thảo luật.
