Doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, tâm thế nhà đầu tư vẫn “chậm mà chắc”
Thời gian qua, Chính phủ, các Bộ, ngành đã thể hiện quyết tâm của mình trong việc tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Chưa bao giờ, các chính sách tháo gỡ về pháp lý và dòng vốn cho doanh nghiệp bất động sản được ban hành quyết liệt và dồn dập như hiện nay.
Sau thời gian dài hỗ trợ, nhiều địa phương cũng ghi nhận những kết quả tích cực trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án bất động sản. Chỉ tính riêng tại Hà Nội và TP.HCM, gần 500 dự án đã được chỉ đạo và có hướng giải quyết.
Tuy nhiên, đánh giá một cách tổng quan, việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án bất động sản vẫn còn nhiều hạn chế. Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), nguyên nhân dẫn đến thực tế này là do các khó khăn, vướng mắc đã tồn tại từ lâu, cộng thêm sức khỏe của cộng đồng doanh nghiệp bất động sản đang dần suy yếu. Đặc biệt là tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm dẫn đến đùn đẩy, né tránh, giải quyết chậm, không dám đề xuất, không dám quyết định của một số cán bộ tại một số địa phương…
Để đánh giá rõ hơn mức độ tác động của các cơ chế, chính sách đối với thị trường nói chung và các doanh nghiệp bất động sản nói riêng, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam đã có cuộc khảo sát với hơn 500 doanh nghiệp thuộc lĩnh vực này. Trong đó, có 11% doanh nghiệp phát triển dự án, 60% doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ và 29% doanh nghiệp hoạt động đa lĩnh vực.
Kết quả khảo sát cho thấy, về nguồn cung, có tới 43% doanh nghiệp được khảo sát cho biết các cơ chế, chính sách mới được ban hành từ đầu năm 2023 đã có tác động tích cực, rất tích cực tới nguồn cung bất động sản. 57% doanh nghiệp đánh giá các cơ chế, chính sách này mới chỉ ghi nhận tác động ở mức độ bình thường.
Về tâm lý nhà đầu tư, dữ liệu khảo sát cho thấy, chỉ có 21% doanh nghiệp được khảo sát đánh giá các cơ chế, chính sách mới được ban hành từ đầu năm 2023 đến nay thực sự có tác động tích cực, rất tích cực tới tâm lý nhà đầu tư. Các doanh nghiệp còn lại đều cho rằng, sau một thời gian quan sát và theo dõi, chưa thấy được nhiều sự chuyển biến thực sự và rõ rệt của thị trường nên khách hàng/nhà đầu tư sau khi ổn định tâm lý vẫn xác định “chậm mà chắc”, vô cùng “thận trọng” trước các quyết định của mình.
Về tiếp cận vốn, có hơn 70% doanh nghiệp đánh giá, các cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn về nguồn vốn chưa thực sự tác động tích cực tới doanh nghiệp. 30% còn lại ghi nhận tác động tích cực của những chính sách này đối với doanh nghiệp, đặc biệt là giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động phát hành trái phiếu. Đơn cử như sau khi Nghị định số 08/NĐ-CP ra đời cùng một số động thái từ phía Ngân hàng Nhà nước, huy động vốn từ trái phiếu doanh nghiệp đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi trở lại.
Nếu khó khăn tiếp tục duy trì, 25% doanh nghiệp chỉ có thể “gắng gượng” hết quý III/2023
Trước thực tế, các chính sách hỗ trợ từ phía Chính phủ chưa có nhiều “thẩm thấu” vào thị trường nên những khó khăn của doanh nghiệp vẫn chưa được tháo gỡ.
Theo khảo sát của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực bất động sản hiện vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể, 50% doanh nghiệp cho biết họ gặp khó khăn lớn nhất về giao dịch, tiếp đến là khó khăn về pháp lý đất đai và vốn, thị trường trái phiếu, tín dụng với lần lượt 21%, 22% doanh nghiệp được khảo sát lựa chọn.
Với riêng các sàn giao dịch bất động sản là hội viên của VARS, có tới 20% sàn đang đối diện nguy cơ giải thể, phá sản; 40% sàn đang phải nỗ lực chống đỡ để duy trì, chỉ còn hoạt động với một vài nhân sự nòng cốt. Phần còn lại có khả năng chống đỡ, nhưng sức chống chịu không cao.
“Số lượng doanh nghiệp bất động sản quay trở lại hoạt động, tuyển dụng ghi nhận tăng ở một số địa phương có thị trường bất động sản phục hồi tốt nhưng không nhiều. Nếu tình hình khó khăn trên thị trường bất động sản tiếp tục duy trì, có tới 25% doanh nghiệp sẽ chỉ gắng gượng đến hết quý III/2023 và đến cuối năm 2023, số lượng doanh nghiệp có nguy cơ phá sản sẽ tăng cao”, VARS cho biết.
Bên cạnh khảo sát các doanh nghiệp về mức độ tác động của cơ chế, chính sách đến thị trường, doanh nghiệp bất động sản; tình hình sức khoẻ của các doanh nghiệp; VARS còn khảo sát đánh giá của doanh nghiệp về động thái của chính quyền địa phương trong khâu thực thi các cơ chế, chính sách.
Theo đó, kết quả ghi nhận có 50% doanh nghiệp được khảo sát cho biết, cơ quan quản lý tại địa phương đã bắt đầu tổ chức thực hiện các cơ chế, chính sách để tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản; 14% cho biết các hoạt động này đã mang lại kết quả cụ thể, các dự án căn bản đã xác định được hướng giải quyết. Trong đó, điển hình phải kể đến các địa phương như TP.HCM, Bình Thuận, Đà Nẵng, Hà Nội…
Đánh giá về hoạt động điều hành, hỗ trợ doanh nghiệp của chính quyền địa phương nơi doanh nghiệp đăng ký kinh doanh/phân phối/phát triển dự án, 2/3 doanh nghiệp cho biết, chính quyền địa phương nơi doanh nghiệp hoạt động kinh doanh đã có động thái tuyên truyền, hướng dẫn, tổ chức thực hiện chính sách. Tuy nhiên, chỉ có gần 15% doanh nghiệp đánh giá việc thực hiện các chính sách hỗ trợ tiếp cận đất đai, bao gồm công tác giải phóng mặt bằng, quyền sử dụng đất... đạt mức độ hiệu quả, rất hiệu quả. 28% đánh giá việc thực hiện các chương trình tiếp cận vốn vay ưu đãi, các chương trình hỗ trợ xúc tiến, kết nối là không hiệu quả, rất không hiệu quả.
Một số địa phương có hoạt động điều hành, hỗ trợ doanh nghiệp được đánh giá cao là Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Hải Dương, Đà Nẵng, Nghệ An.../.
