Tại tọa đàm “Kích cầu du lịch Đà Nẵng: Vai trò của sản phẩm, dịch vụ ban đêm”, bàn về cách thức phát triển du lịch, ông Dương Phú Nam, Tổng Giám đốc Sun World đã có những chia sẻ về hiện trạng của ngành công nghiệp không khói tại Việt Nam. Theo vị Tổng Giám đốc này, du lịch Việt Nam đã có sự phát triển tốt về tốc độ tăng trưởng, số lượng khách nhưng điều đáng tiếc là so với các nước láng giềng, Việt Nam chưa khai thác hiệu quả nhu cầu của du khách.
Reatimes xin trích lại những chia sẻ của ông Dương Phú Nam tại toạ đàm.
"Trong phát triển du lịch, một trong những yếu tố mà chúng ta cần nhắc tới, đó là yếu tố vui. Năm 2019, Việt Nam lọt top 10 thế giới về tốc độ tăng trưởng du lịch trên toàn cầu. Việc trở thành một trong 10 đất nước có tốc độ tăng trưởng và phát triển du lịch nhanh nhất thế giới là điều đáng mừng. Nhưng để cẩn trọng hơn, chúng ta không thể ngủ quên trên chiến thắng. Một điều mà chúng ta cần thực sự cân nhắc: Liệu con số tăng trưởng này đã tốt chưa? Về lượng rõ ràng đã tốt, nhưng về chất thì sao?
Tổng kết của World Bank năm 2019 đã đánh giá về việc Việt Nam làm du lịch ra sao trong 10 năm vừa qua. Từ đó, World Bank đã kiến nghị Việt Nam nên phát triển hệ sinh thái du lịch bền vững, trong đó có kinh tế đêm.
Nhìn vào thực trạng du lịch Việt Nam, điều chúng ta, những người làm chính sách, làm du lịch và đặc biệt là công ty lữ hành, truyền thông báo chí thực sự cần cân nhắc, đó là năm 2011, chi tiêu bình quân của du khách quốc tế đến Việt Nam đạt mức là 106 USD. Nhưng đến nay, con số đó lại lùi xuống mốc 96 USD.
Du lịch Việt Nam đã có sự phát triển tốt về tốc độ tăng trưởng, số lượng khách nhưng điều đáng tiếc là so với các nước láng giềng, Việt Nam chưa khai thác hiệu quả nhu cầu của du khách
Điều ai cũng vui mừng khôn xiết là nhà nhà có việc làm do lượng khách du lịch tăng lên. Khách quốc tế tăng trên 18 triệu lượt và khách nội địa đạt 85 triệu lượt. Đó là những con số biết nói và đáng vui mừng. Nhưng tại sao chúng ta lại không thể tăng được về chất? So sánh với các nước lân cận, du lịch của họ gấp đôi Việt Nam về chất. Ví dụ, chi tiêu của du khách khi đến Thái Lan là 163 USD. Con số này tại Bangkok hay Phuket đã đạt hơn 200 USD, còn Singapore là 272 USD. Đó là điều chúng ta phải trăn trở, làm sao để phát triển du lịch phải đi đôi giữa lượng và chất.
Mặc dù tốc độ tăng trưởng tốt như vậy nhưng chúng ta chưa thể chủ quan. Theo khảo sát của Global Destination Cities Index 2019 by Mastercard thì Bangkok hiện đang đứng số 1 trong Top 20 thành phố hấp dẫn du khách nhất thế giới, và đương nhiên họ cũng là một trong những thành phố đứng thứ 3 trên thế giới về thu hút chi tiêu bình quân của du khách. Trong 20 thành phố này có 10 thành phố thuộc châu Á và 6 thành phố thuộc Asean. Trong 6 thành phố thuộc Asean thì có 3 thành phố thuộc Thái Lan. Khi nào Việt Nam lọt vào top này, chúng ta hãy vui mừng.
Tháng 11/2019, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, Việt Nam cần nghiên cứu mô hình kinh tế đêm và tham khảo mô hình mẫu của Trung Quốc. Nhưng tôi tự hỏi, liệu mô hình của Trung Quốc đã thực sự phù hợp hay không, vì nếu xét về hạ tầng, về số dân và điều kiện, cách làm kinh tế đêm của Trung Quốc khác hẳn với Việt Nam, có chăng là sự tương đồng về mặt văn hóa.
Nhưng, Việt Nam cần thực sự nhìn ngay cạnh hàng xóm là Thái Lan và Malaysia. Căn cứ vào thống kê đầu dân số đang đón khách du lịch, con số của Thái Lan là 1,8 dân đón 1 khách du lịch. Đây là yếu tố chúng ta cần cân nhắc về hiệu quả quảng bá. Hay như Singapore, một đất nước rất nhỏ nhưng 1 dân đón 3 khách, tại Maylaysia là 1 dân đón 1 khách. Trong khi, con số này tại Việt Nam là 4 người dân đón 1 khách du lịch. Đó là những con số chúng ta cần suy nghĩ, về cách truyền thông, quảng bá và hiệu quả đón khách dựa trên tỷ lệ người dân cũng như số tiền chi tiêu trung bình. Chúng ta có đang thực sự khai thác được mỏ vàng ngành du lịch hay không?
Yếu tố tiếp theo là cung - cầu. Ở đâu có cầu thì ở đó ắt có cung. Nếu xét bình diện trên toàn lãnh thổ quốc gia, chúng ta chưa làm được việc này. Đó là cầu rất lớn, nhưng đến tối là ta bắt khách đi ngủ, điều này vô cùng lãng phí. Rất nhiều bài báo đã nói rằng, kinh tế ban đêm là mỏ vàng mà chúng ta đang lãng phí.
Việt Nam chưa thực sự khai thác được thế mạnh, tiềm năng của 'mỏ vàng' du lịch khi còn bỏ ngỏ kinh tế đêm
Không có cung thì cầu chắc chắn sẽ rời đi. Nguồn cầu ở đây là khách du lịch - họ sẽ tìm một điểm đến thay thế khác. Rõ ràng, chúng ta có thể thấy Thái Lan đón khoảng 40 triệu khách du lịch, 70% trong số này quay lại. Chắc chắn ở đây có sự góp phần rất lớn của kinh tế đêm.
Việt Nam có 18 triệu khách nhưng câu hỏi đặt ra là bao nhiêu khách quay lại? Chưa có đáp án cho câu hỏi này vì con số tăng trưởng mà Tổng cục Du lịch đưa ra là 10 - 40% và không rõ ràng. Nhưng Tổng cục Thống kê lại đưa ra con số sụt giảm.
Nếu chúng ta chưa có dữ liệu đầu vào nghiên cứu thật sâu sắc và rõ ràng cho câu hỏi đó thì bao giờ Việt Nam có thể phát triển kinh tế đêm, hay thu hút du khách quay lại? Khách du lịch sẽ đến một nước nào đó như Thái Lan hay Malaysia, những nước lọt vào Top 20 thế giới tăng trưởng chỉ 3,8% đến 4%. Sau này, chúng ta sẽ không phải lúc nào cũng duy trì được mức tăng trưởng 18% hay 20%. Nếu du lịch Việt Nam dừng lại và không tăng trưởng thì chúng ta cần mất tới 4 năm nữa để theo đuổi kịp Thái Lan.
Bên cạnh đó, chúng tôi luôn dặn dò nhau, đưa ra định hướng làm kinh tế là phải thâm canh. Chúng ta có một lượng khách rất lớn, nhưng nếu không khai thác hiệu quả lượng khách này thì họ không tiêu tiền.
Theo chỉ số nghiên cứu, chi tiêu của khách du lịch là 30% ban ngày, 70% ban đêm. Như vậy, ta đang mất 70% doanh thu. Các nước khác kiếm 100 USD trên một khách rất đơn giản, rất dễ, như vào tiệm massage đã mất tiền. Chúng ta phải để ý đến câu chuyện thâm canh, giống như việc thuê mặt bằng để kinh doanh một món rất đắt tiền nhưng chỉ bán ăn sáng thôi còn trưa và tối để bỏ ngỏ.
Tôi cũng muốn nói đến câu chuyện hiện trạng. Kinh tế về đêm ở nước ta mới chỉ là giai đoạn bắt đầu. Nếu chúng ta làm được có 4 yếu tố hưởng lợi. Đầu tiên là người dân. Một trong các giải pháp là chúng ta cần tuyên truyền để dân hiểu. Thứ hai mới là doanh nghiệp. Thứ ba là Nhà nước. Thứ tư là khách hàng.
Bốn chủ thể này của nền kinh tế nếu chúng ta làm tốt, sẽ có mối quan hệ cực kỳ bền vững. Khách hàng hài lòng thì tiêu tiền nhiều hơn, tiêu tiền nhiều hơn thì nhân dân được hưởng, doanh nghiệp được hưởng khi mở các mô hình này ra hút khách. Khi ta làm kinh tế minh bạch thì Nhà nước thu thuế. Rõ ràng khi ta làm tốt câu chuyện này thì bốn chủ thể đều được lợi"./.
