Rừng hấp dẫn và quyến rũ tôi, cho dù mẹ tôi có cảnh báo bao nguy hiểm và chỉ cho phép tôi được đi gần nhà để kiếm củi và rau lợn thôi. Tôi đã có bạn bản với những chuyến đi bẫy gà rừng, hái sa nhân, hái măng mạy loi, gặp chồn cáo, trăn núi... Tôi đã học được cách nhóm lửa trong hang sâu, cách kiếm nước uống từ những thân cây nứa cụt ngọn hay từ những gốc chuối rừng... Tôi cũng đã học được cách tìm phương hướng khi trời tắt nắng bằng cách sờ vào các gốc cây, cách phân biệt lá độc, lá lành, nấm ngon và nấm chết người. Chúng tôi đã có bao nhiêu bữa tiệc giữa rừng xanh với sắn đá, rau lam và gà rừng đắp đất nướng...
Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ gặp được hổ, báo và gấu, dù tôi và cả bọn đã táo tợn tìm đến chỗ ông Xôm đánh nhau với gấu dữ ngày nào. Có lẽ bọn thú dữ đã bỏ đi rất xa, muốn tìm chúng phải vào rừng thật sâu.
Con suối Nậm La là nơi bọn tôi thường xuống tắm sau mỗi lần đi rừng về. Có biết bao trò vui ở suối ấy. Tôi đã biết làm chủ con suối, biết lặn xuống những hốc đá sâu để bắt cá, biết đoạn nào nhiều rêu đá hay đàn cá chép thường vật đẻ ở đâu...
Tôi có một kỷ niệm nhớ đời ở suối Nậm La.
Sau những ngày mưa dầm dề, rồi một con lũ lớn xồng xộc đến. Nước ở đâu dồn về suối Nậm La nhiều thế. Con suối thoắt đã thành mênh mông như một con sông. Dòng nước đỏ khé trôi đi rầm rầm như đàn trâu điên. Trên mặt nước, cơ man nào là những cây gỗ, những bè tre nứa và củi khô lẫn trong rều rác và cả những xác súc vật chết. Những cây gỗ và bè tre nứa này là của những người dân đi chặt trong núi, kéo về buộc bên bờ suối để chuẩn bị đưa về dựng nhà. Lũ về nhanh trong đêm nên họ không kịp chuyển lên cao. Đây là dịp vớ "bẫm” của chúng tôi. Mỗi chuyến đi rừng chúng tôi phải kiếm cả buổi mới được một gánh củi, rồi còn è cổ gánh về. Còn lúc này thì cứ bơi ra, chọn những cây gỗ, những bè tre nứa mình ưng ý mà dìu lấy, lừa lựa dìu xuôi theo dòng nước lũ để đưa dần vào gần bờ là ổn.
Sau khi dìu được kha khá gỗ và củi rồi, tôi tiếp tục bơi ra định băng ngang dòng lũ sang tới bờ đối diện để thử sức mình. Đang bơi giữa dòng, tự nhiên như có sức mạnh huyền bí nào đó hút tôi xuống giữa lòng sâu. Càng cố ngoi lên càng bị kéo xuống... Tôi đã sặc sụa trong nước, ngực phổi căng cứng vì đã ngáp đầy nước. Tôi hoảng loạn vì bất ngờ nhận ra mình có thể bị chết. Tôi vùng vẫy trong tuyệt vọng rồi đờ đẫn và thoáng hiện hình ảnh ông Xôm nghiến hàm răng vào mạch máu nơi cổ con gấu dữ. Trong nỗ lực cuối cùng, tôi lấy hết sức bình sinh để quẫy đạp ngoi lên. Và tôi quơ phải một đầu cây gậy. Hai tay vội tôi ôm chặt lấy, hai chân đạp thật lực. Cây gậy như bàn tay một vị thần kéo tôi ra khỏi xoáy nước...
Tôi không nhớ sau đó mọi chuyện diễn ra như thế nào. Chỉ biết là rất lâu sau, tôi đã trong quần áo khô và ấm, nằm thở và tỉnh táo lại trên bãi cỏ bên dòng lũ hung dữ.
Hoá ra không có thần thánh nào cả. Thần thánh là thằng Hơn. Nó đứng trên bờ và vẫn quan sát tôi. Khi nó thấy tôi đột nhiên mất hút giữa xoáy nước hút xuống thì nhận ra vấn đề nên vội quơ lấy một cây gậy lao ra giữa dòng và kịp cứu tôi thoát chết. Cả bọn đưa tôi lên, thay nhau dốc ngược tôi trên lưng và chạy để tôi ộc hết nước ra rồi ủ ấm để tôi hồi sức lại...
Tỉnh táo hẳn rồi, tôi không đánh mất tính cách duy lý, hỏi:
- Tao suýt chết. Tao đã sai gì nhỉ?
Thằng Hơn nhìn tôi hồi lâu:
- Mày chưa biết cách nhìn những xoáy nước ở suối lũ. Nếu biết thì mày phải tránh, không tránh được thì phải lặn nhanh xuống mà thoát ra. Nó như một cái hố trên đường đi. Không biết cách tránh thì sẽ ngã.
Thằng Hơn nói đầy đủ, khúc triết, khác hẳn với cái cách nó nói với chúng bạn và tôi trước đây. Vì ngạc nhiên mà tôi nhớ mãi.
Sau khi suối Nậm La trong xanh trở lại, tôi với cô bé Cà Thị Hoa ở bản, học cùng lớp bốn, tôi thường ghé nhà cô bé chơi, được cử đi dự trại hè thiếu niên toàn tỉnh ở Mộc Châu. Khi rời trại hè về thì nhà tôi cùng các gia đình đi sơ tán đã trở lại thị xã và bắt đầu một thời kỳ yên bình.
Bây giờ thằng Hơn đã là một ông già lú lẫn ở bản. Không hiểu sao mà về già nó lại thành lú lẫn. Nó không biết nhiều đêm ở thành phố có một người tỉnh giấc hồi nhớ tuổi thơ và hay nghĩ đến nó. Cuộc đời giống như dòng suối lũ, giống như con đường, có những xoáy nước, có những cái hố, nếu không biết cách nhìn ra để tránh hoặc sa vào rồi mà không biết cách thoát nhanh ra thì dễ chết lắm. Mày đã dạy tao điều ấy, Hơn ạ!
(Còn tiếp kỳ sau)
