Lời tòa soạn:
Việc hàng loạt cựu quan chức có liên quan trực tiếp tới các vi phạm trong quản lý đất đai thời gian qua bị đưa ra xét xử đã cho thấy, đất đai là lĩnh vực có sức “cám dỗ” không nhỏ đối với một bộ phận quan chức.
Một số quan điểm cho rằng, những vụ vi phạm đất đai đã được phát hiện, xử lý công khai thời gian vừa qua chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”. Điều đó càng cho thấy rằng, việc tăng cường quản lý Nhà nước trong lĩnh vực đất đai và phát huy vai trò giám sát của người dân trong việc phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm có vai trò, ý nghĩa quan trọng trong đấu tranh, đẩy lùi tiêu cực tham nhũng trong lĩnh vực này.
Xung quanh câu chuyện quản lý đất đai nói chung nhìn từ vụ việc tỉnh Thanh Hóa giao hơn 20.000m2 đất sạch không qua đấu giá cho doanh nghiệp, phóng viên Reatimes đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa - Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội để làm rõ thêm vấn đề này.
PV: Thời gian qua, cả nước sôi sục với những vụ án vi phạm nghiêm trọng, trong đó, đa số đều liên quan đến đất đai. Việc hàng loạt cán bộ bị xử lý, thậm chí khởi tố thời gian qua cho thấy, đất đai dường như trở thành "miếng mồi ngon" để tiêu cực, tham nhũng có điều kiện tồn tại. Vậy đâu là nguyên nhân, thưa ông?
Đại biểu Phạm Văn Hòa: Thực tiễn cho thấy, thông qua ý kiến người dân và qua quá trình thực hiện trong thực tiễn của từng địa phương, đơn vị, thì việc chấp hành Luật Đất đai vẫn còn nhiều bất cập. Đó là những bất cập trong đền bù, giải phóng mặt bằng, cấp quyền sử dụng đất, đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất...
Bên cạnh đó, tình trạng một bộ phận không nhỏ quan chức lợi dụng việc chính sách của Nhà nước về đất đai còn nhiều khe hở, cấu kết với doanh nghiệp, thâu tóm những miếng đất “vàng” không thông qua đấu giá, hoặc đấu giá theo kiểu... hình thức. Có vụ việc nhìn từ bên ngoài thì người ta tưởng là những dự án có sử dụng đất được đấu giá công khai, minh bạch, nhưng bên trong thì họ cấu kết, ngấm ngầm để thâu tóm. Sau khi thâu tóm được đất có giá trị cao, họ bán với giá cao gấp trăm lần để trục lợi, chia chác, gây bức xúc trong dư luận.
Có lẽ vì vậy, trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước, Chính phủ cũng nhìn thấy những hạn chế nói trên, nên đã có quy định, chế tài chặt chẽ, xử lý nghiêm nhiều vụ việc vi phạm liên quan tới đất đai, nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế, lợi ích nhóm trong lĩnh vực đất đai nói riêng.
Thực tế cũng chứng minh rằng, việc xử lý nghiêm và công khai các cán bộ có liên quan tới vi phạm trong lĩnh vực đất đai cũng là bài học để cán bộ có ý định vi phạm tự điều chỉnh hành vi của mình để không vướng vào lao lý như trước đây.
PV: Cũng liên quan tới vấn đề quản lý đất đai, mới đây tỉnh Thanh Hóa giao cho Công ty Nguyễn Kim hơn 20.000m2 đất sạch ở vị trí đắc địa của TP. Thanh Hóa, nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất. Một số ý kiến bày tỏ quan điểm về khả năng thất thoát ngân sách từ dự án nói trên. Quan điểm của ông về việc này ra sao?
Đại biểu Phạm Văn Hòa: Tôi cho rằng, việc tỉnh Thanh Hóa giao đất cho doanh nghiệp như vậy là chưa đúng quy định. Nếu dự án không thực hiện đấu giá theo quy định thì khả năng thất thoát ngân sách là có cơ sở. Bởi lẽ, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong đấu giá sẽ làm tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước thay vì giao đất cho doanh nghiệp không thông qua đấu giá, không đúng quy định.
Trong vụ việc này, cử tri, dư luận đặt dấu hỏi, liệu có tiêu cực hay "đi đêm" giữa doanh nghiệp và một số cán bộ hay không, khi công ty được giao đất “vàng” không qua đấu giá?
Bên cạnh đó, khi giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp mà họ vẫn chậm thực hiện dự án thì cơ quan thẩm quyền có trách nhiệm phải thu hồi, đấu giá rộng rãi công khai, nộp ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật. Không nên giao dự án cho doanh nghiệp không có năng lực thực hiện dự án.
PV: Theo ông, ai phải có trách nhiệm trả lời câu hỏi cho việc tỉnh Thanh Hóa giao hơn 20.000m2 đất không thông qua đấu giá cho doanh nghiệp?
Đại biểu Phạm Văn Hòa: Tôi nghĩ rằng, trước mắt Thanh tra Chính phủ cần có ý kiến với tỉnh Thanh Hóa để địa phương báo cáo vụ việc mà dư luận cho rằng, có sự khuất tất trong việc giao đất không qua đấu giá cho Công ty Nguyễn Kim. Căn cứ vào báo cáo này, Thanh tra Chính phủ xem xét việc có thanh tra hay không?
Việc thanh tra nếu có cũng phải thực sự công tâm, khách quan và không chịu áp lực bởi tổ chức, cá nhân nào có liên quan.
PV: Theo ông, giải pháp nào để hạn chế tiêu cực trong vấn đề đất đai nói chung, đấu giá quyền sử dụng đất nói riêng, nhìn từ vụ việc nêu trên?
Đại biểu Phạm Văn Hòa: Giải pháp để hạn chế tiêu cực trong quản lý đất đai nói chung đã được thể hiện cụ thể thông qua các văn bản luật bằng việc đưa ra các chế tài xử lý vi phạm.
Riêng trong lĩnh vực đấu giá đất nói riêng, cần phải công khai, minh bạch, lấy ý kiến của người dân về quy hoạch dự án để dân biết và giám sát.
Việc công khai, minh bạch trong đấu giá quyền sử dụng đất nói riêng, quản lý đất đai nói chung sẽ hạn chế được tiêu cực, đặc biệt là sự cấu kết giữa một bộ phận không nhỏ cơ quan có thẩm quyền và doanh nghiệp trong việc thâu tóm đất đai, bỏ túi cá nhân.
PV: Cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Ngày 17/4/2015, UBND tỉnh Thanh Hóa có quyết định số 1400/QĐ-UBND về việc cho Công ty Nguyễn Kim thuê đất tại thửa đất số 96, tờ bản đồ số 103 (đo vẽ năm 2011), thuộc Khu đô thị Nam TP. Thanh Hóa, diện tích hơn 22,5 nghìn mét vuông...
Điều đáng nói là, trước khi giao đất cho Công ty Nguyễn Kim, khu đất hơn 22.000m2 tại thời điểm UBND tỉnh Thanh Hóa chấp thuận chủ trương đầu tư là đất sạch, đã đầu tư công trình hạ tầng kỹ thuật đồng bộ theo mặt bằng quy hoạch đã được TP. Thanh Hóa phê duyệt, nhưng không thông qua đấu giá.
Việc cơ quan tham mưu cho UBND tỉnh Thanh Hóa đồng ý cho Công ty Nguyễn Kim thuê đất không thông qua đấu giá, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa cho rằng, điều này là “không đúng quy định” .
