Nước đỏ
Buổi sáng, Cò Bé thấy nước con mương nhỏ đầu ngõ dâng cao. Nước đỏ hồng hào. Rau muống rau ngổ rau rút cỏ bợ mướt mát run rẩy trong nước đỏ màu mỡ. Mấy chú rô don len lỏi tinh nghịch ngó nghiêng những ngọn rau muống bụ bẫm những nhánh rau rút giòn tan đám cỏ bợ núng nính lao xao. Mấy chú ếch xanh đang huyên thuyên, thấy động, giương mắt thô lố, rồi bất chợt nhảy tõm xuống lòng mương. Mặt nước đỏ ngầu xao động sóng sánh.
Sớm nay nước sông Hồng từ thượng nguồn đổ về gặp triều cường dâng cao lênh láng, tràn ngập các cánh đồng cửa sông. Nước đỏ ngầu sa hồng, chan chứa trứng tôm trứng cá trứng cua trứng cáy trứng ếch trứng nhái trứng cào cào châu chấu, chuồn chuồn niềng niễng bồng bềnh dung dăng dung dẻ ríu ran trôi nổi như những đám mây đỏ. Theo dòng nước đỏ sa hồng, biết bao ấu trùng của biết bao loài thủy sinh lưỡng cư nhìn thấy và không nhìn thấy, nhảy múa nhào lộn, tung tăng bơi lội nổi nênh.
Theo dòng nước đỏ sa hồng biết bao trứng nước vỡ lòng non dại khai sinh chào đời. Theo dòng nước đỏ, tất cả len lỏi luồn lách thấm thía đầm đìa vào mọi ngõ ngách đồng bãi ruộng vườn sông ngòi ao chuôm mương máng bờ tre gốc chuối. Cò Bé lội xuống mương nước đầu ngõ, nước đỏ ngầu đặc quánh sóng sánh bám đỏ bắp chân. Sa hồng rười rượi nồng nàn miên man vô vàn loài thủy sinh ríu ran hân hoan nhảy múa tung tăng nhào lộn quanh chân.
Nước sông
Suốt ngày bọn trẻ ở ngoài đồng. Khi thì chăn trâu, cắt cỏ, chăn vịt, khi thả diều, bẫy chim, khi đơm lờ, cất vó, câu cá, ngâm rọ, úp nơm. Nếu không đến trường, lũ trẻ giống như cào cào châu chấu suốt ngày nhảy nhót tung tăng bay lượn ngoài đồng.
Bọn trẻ quê chẳng đứa nào thích học. Chúng chỉ thích đắp đập be bờ ngụp lặn mò cua bắt ốc, bùn đất lấm lem.
Ở ngoài đồng, bọn trẻ gặp gì ăn nấy. Bắt được cá tôm thì nướng cá tôm ăn. Nhặt được trứng vịt thì nướng trứng vịt. Mò được ngao hến thì nướng ngao hến. Bắt được chim cò thì nướng chim cò. Nhiều khi đang bơi, tôm cá nhảy lên mặt, thế là cho vào miệng nhai nhồm nhàm ăn sống nuốt tươi. Nhiều khi đói quá, lên gò đống đào được củ khoai củ sắn nào lau chùi vào cỏ cho hết đất là nhai rau ráu.
Cái gì ở ngoài đồng ăn được bọn trẻ đều ăn hết. Cứ đốt lửa lên là tất cả châu đầu xuýt xoa nhai gặm cấu xé nghiến ngấu. Khi con cá khi con vịt khi con chim con cò khi con cua con cáy. Tất cả đều nồng nặc bùn đất đen nhẻm.
Ăn xong, mặt đứa nào cũng đen đúa than bùn. Rồi cả lũ nhảy ào xuống sông bơi ngụp rửa mặt và vốc nước uống ừng ực no nê. Nước phù sa đỏ ngầu nồng nồng, tanh tanh béo ngậy. Tất cả uống say sưa căng bụng.
Đó là nước sông Hồng từ thượng nguồn đổ về cửa Trà Lý tràn vào đồng trước khi ra biển. Nước đỏ chả biết có béo tốt mỡ màu gì không mà trẻ làng đứa nào cũng hồng hào săn chắc mạnh khỏe dẻo dai không bệnh tật.
Ngày nhỏ ai cũng vốc nước sông lên uống. Quanh năm nước đỏ ngầu như pha máu. Chẳng ai nghĩ nước phù sa sông Hồng có sạch không?
Không dám tắm sông
Trưa nào, khi cả lũ kéo nhau ra sông tắm thì cái Mái kều bao giờ cũng là đứa trần truồng lao xuống nước đầu tiên. Thế mà hôm nay nó lại mặc nguyên quần áo ngồi thu lu trên bờ. Cả lũ hò hét thế nào nó cũng không xuống. Một lúc sau thì nó bỏ về.
Cò Mắm nói cái Mái kều không dám tắm vì sợ chết đuối. Rồi nó kể: Cái Mái nói với nó, chiều qua do thèm thịt gà quá, hai chị em cái Mái đã bắt một con gà trống của mẹ định bóp cổ cho chết nhưng sợ mẹ biết, chúng chỉ tọng muối vào đầy họng con gà rồi thả ra.
Gà trống thoát chết chạy về sân nhưng muối mặn tắc cổ, nó dúi dụi rúc vào bờ dậu kêu ắc ắc thảm thiết. Mẹ sợ gà cúm lây ra cả đàn vội bắt và cắt tiết làm thịt. Khi làm lông gà, mẹ nó phát hiện ra cổ con gà đầy muối. Mẹ nó nghĩ ngay đến nhà hàng xóm lâu nay có ý ghen ghét đã hãm hại con gà. Thế là mẹ nó bỏ gà đấy, ra ngõ đứng chống tay vào nách quay mặt sang hàng xóm chửi liên hồi.
Mẹ nó chửi liên tục từ khi trời còn sáng đến khi trời tối hẳn mới thôi. Sáng hôm sau dậy sớm, mẹ nó lại ra ngõ chửi tiếp. Giọng mẹ nó như lệnh vỡ, lại chua ngoa đanh đá, ai nghe cũng sợ. Mẹ nó cho hàng xóm "ăn" đủ thứ. Mẹ nó nguyền rủa đứa hại gà của bà ra đường chết đường, ra chợ chết chợ, ra sông chết đuối.
Hai chị em cái Mái thấy mẹ chửi ròng rã khản hết cả họng như thế rất ân hận. Vì mẹ nó giận dữ quá mà bữa cơm tối dù có thịt gà rang nhưng hai chị em ăn cũng chả thấy ngon. Đêm ấy mãi nó mới ngủ được vì sợ mẹ phát ốm do chửi nhiều quá.
Nghe mẹ nguyền rủa đứa hại gà của mẹ đi đâu chết đấy, nó rất sợ. Vì thế mà trưa nay nó không dám tắm sông./.
