Thích
Ngày 30/10, sau phiên họp chính sách kéo dài 2 ngày, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã quyết định giảm lãi suất tham chiếu thêm 25 điểm cơ bản (0,25%), xuống vùng 3,75 - 4%. Động thái này ngay lập tức tạo ra những làn sóng tác động đến thị trường tài chính toàn cầu. Việt Nam được dự báo cũng sẽ chịu những tác động nhất định, đặc biệt trong điều hành chính sách tiền tệ và biến động của các kênh đầu tư chủ chốt.
Để làm rõ hơn những ảnh hưởng từ động thái hạ lãi suất của FED đối với điều hành vĩ mô và các kênh đầu tư tại Việt Nam, Reatimes đã có cuộc trao đổi với TS. Huỳnh Thanh Điền, chuyên gia kinh tế, giảng viên Đại học Nguyễn Tất Thành.
Việt Nam "dễ thở" với bài toán tỷ giá
-Thưa ông, việc FED quyết định hạ 0,25% lãi suất, đưa về vùng 3,75 - 4%, cho thấy tín hiệu gì về sức khỏe của nền kinh tế Mỹ và định hướng chính sách của quốc gia này trong thời gian tới?
TS. Huỳnh Thanh Điền: Động thái này hoàn toàn nằm trong dự báo. Chúng ta cần nhìn nhận đây là một chính sách mang tính bổ trợ cho mục tiêu "kéo sản xuất về Mỹ" của Tổng thống Trump.
Khi thực hiện chính sách áp thuế đối ứng, ông Trump đã liên tục giục FED cắt giảm lãi suất. Lý do rất rõ ràng là nếu sản xuất quay về Mỹ nhưng chi phí vốn (lãi suất) quá cao, doanh nghiệp sẽ không thể tồn tại và người tiêu dùng không đủ sức mua. Do đó, tăng thuế quan phải đi đôi với giảm lãi suất để kích thích tiêu dùng nội địa và hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất.
Đây đã là lần cắt giảm thứ hai trong năm, và tôi tin rằng FED sẽ còn tiếp tục hạ lãi suất trong thời gian tới để hỗ trợ cho mục tiêu chính sách này.
- Động thái này của FED tác động ngay lập tức và rõ rệt nhất lên tỷ giá USD/VND như thế nào? Liệu áp lực lên tỷ giá có được "cởi trói" hay không, thưa ông?
TS. Huỳnh Thanh Điền: Khi FED hạ lãi suất, đồng USD suy yếu là điều tất yếu, kéo theo sự dịch chuyển của dòng vốn đầu tư gián tiếp (FII) về các khu vực năng động hơn như Châu Á - Thái Bình Dương và chủ yếu chảy vào kênh cổ phiếu và trái phiếu.
Đối với Việt Nam, đây là một tin cực kỳ tích cực. Phải nói rằng, tỷ giá là "bài toán nhức đầu nhất" của chúng ta trong mấy tháng đầu năm, khi VND đã mất giá gần 4% so với USD.
Trong bối cảnh áp lực tỷ giá lớn, lẽ ra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải tăng lãi suất để cân bằng. Tuy nhiên, do Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao 8% trong năm nay, mà muốn hỗ trợ mục tiêu này thì phải giảm lãi suất. Nhưng nếu giảm lãi suất trong bối cảnh USD mạnh, tỷ giá sẽ tiếp tục neo cao.
Để giải quyết thế khó này, thời gian qua, NHNN đã phải liên tục bán ngoại tệ để can thiệp. Tuy nhiên, dự trữ ngoại tệ có hạn, trong khi nhu cầu ngoại tệ cuối năm lại tăng cao. Vì vậy, động thái hạ lãi suất của FED đã đến đúng lúc, giúp áp lực tỷ giá được "cởi trói" đáng kể.
Chính sách tiền tệ có dư địa nới lỏng
- Từ diễn biến tỷ giá, NHNN Việt Nam sẽ có thêm dư địa để tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ, hay sẽ ưu tiên giữ ổn định mặt bằng lãi suất điều hành hiện tại để hỗ trợ mục tiêu vĩ mô khác?
TS. Huỳnh Thanh Điền: Khi áp lực tỷ giá lớn mà dự trữ ngoại hối không còn dồi dào để bán ra can thiệp, NHNN chỉ còn một lựa chọn bắt buộc là phải tăng lãi suất (để giữ giá trị VND). Điều này đi ngược hoàn toàn với mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng.
Chính vì vậy, khi FED hạ lãi suất, đồng USD "nguội" bớt, NHNN sẽ có thêm dư địa quý giá. Thay vì phải lo "chữa cháy" tỷ giá, NHNN có thể tính đến việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ, ví dụ như giảm thêm lãi suất điều hành, để hỗ trợ nền kinh tế. Đây là một lợi thế rất lớn cho việc điều hành từ nay đến cuối năm.
- Lãi suất USD giảm làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng. Ông dự báo gì về diễn biến giá vàng thế giới và giá vàng trong nước, đặc biệt là khả năng thu hẹp chênh lệch giá?
TS. Huỳnh Thanh Điền: Về lý thuyết, vàng và USD luôn biến động ngược chiều. Khi USD yếu đi, chi phí cơ hội để nắm giữ vàng giảm, khiến giá vàng thế giới tăng.
Tuy nhiên, thị trường vàng Việt Nam lại có một câu chuyện riêng và có thể sẽ diễn biến ngược lại. Thực tế là giá vàng SJC trong nước đang cao hơn đáng kể so với giá thế giới. Và gần đây, NHNN đã cho phép thêm nhiều đầu mối nhập khẩu vàng, phá vỡ thế độc quyền vàng miếng.
Do đó, tôi dự báo áp lực nguồn cung tăng lên sẽ khiến giá vàng trong nước có xu hướng giảm để thu hẹp khoảng cách chênh lệch và tiệm cận dần về mức giá của thế giới, bất chấp giá vàng thế giới có thể đang tăng.
- Còn với thị trường bất động sản luôn "khát" dòng vốn rẻ, động thái của FED có phải là một cú hích gián tiếp tích cực, giúp các ngân hàng thương mại mạnh dạn hơn trong việc giảm lãi suất cho vay mua nhà, thưa ông?
TS. Huỳnh Thanh Điền: Về nguyên tắc, bất động sản là kênh cực kỳ nhạy cảm với lãi suất. Cứ nới lỏng tiền tệ, giảm lãi suất là bất động sản bật tăng. Vì vậy, trong ngắn hạn, thị trường bất động sản có thể sẽ tiếp tục sôi động nhờ mặt bằng lãi suất có xu hướng giảm.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, thị trường bất động sản Việt Nam đang ở mặt bằng giá rất cao và có nhiều dấu hiệu đầu cơ.
Dù NHNN có dư địa để duy trì lãi suất thấp nhờ động thái của FED, song tôi cho là NHNN sẽ không để dòng tiền "chảy ồ ạt" vào bất động sản một cách thiếu kiểm soát. Thay vào đó, NHNN sẽ dùng các công cụ khác, mà chúng ta hay gọi là "room tín dụng" hoặc các hệ số rủi ro, để điều tiết một cách chọn lọc. Tức là, tín dụng cho các giao dịch mang tính đầu cơ sẽ bị siết chặt, nhưng người vay mua nhà lần đầu, có nhu cầu ở thực, vẫn sẽ được hưởng lãi suất thấp.
Thực tế hiện nay cũng cho thấy, Chính phủ và NHNN đang liên tục tìm kiếm giải pháp để ổn định thị trường bất động sản, kìm hãm đà tăng giá, hướng đến mục tiêu phát triển thị trường an toàn, lành mạnh, bền vững. Do đó, cú hích từ FED là tích cực, nhưng thị trường có sôi động hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
- Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc trao đổi!
