Hóa giải điểm yếu "cốt tử" trong nguồn nhân lực của doanh nghiệp bất động sản

Nguồn nhân lực: "Điểm nghẽn" của thị trường bất động sản

Nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, được xem là "mắt xích" then chốt đảm bảo sự phát triển đột phá và bền vững của mọi doanh nghiệp. Trong lĩnh vực bất động sản, sự thành bại của doanh nghiệp mang dấu ấn vô cùng quan trọng của người lãnh đạo. Tuy nhiên, thị trường địa ốc Việt Nam lại đang đối mặt với một thách thức lớn: Đội ngũ lãnh đạo đang thiếu nhiều yếu tố để trở thành "kẻ mạnh" trên thương trường.

Các nhà lãnh đạo bất động sản hiện nay thường còn yếu hoặc thiếu các kỹ năng quản trị điều hành, quản trị chiến lược và hoạch định - những yếu tố quyết định việc phát triển đường dài của doanh nghiệp. Thậm chí, các khía cạnh như marketing, phát triển sản phẩm và định vị thương hiệu thường không được tập trung đầu tư phát triển tương xứng.

Tại Tọa đàm Đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành bất động sản trong kỷ nguyên số, ông Bùi Văn Doanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES) cho hay, xét tổng thể, nguồn nhân lực Việt Nam, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực bất động sản đang ở mức rất tốt. Chỉ trong vòng 20 - 30 năm, Việt Nam đã xây dựng được nền tảng bất động sản tương đối hoàn chỉnh với những dự án khu đô thị, chung cư và biệt thự cao cấp, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn đạt chuẩn quốc tế, thậm chí được vinh danh trên các diễn đàn toàn cầu.

"Điều đó chứng minh một thực tế rằng gốc rễ của mọi thành tựu nằm ở con người. Nếu không có nguồn nhân lực chất lượng cao, chúng ta sẽ không thể làm được những sản phẩm như vậy", ông Doanh nói.

Song, vị chuyên gia cũng thẳng thắn nhận định, bên cạnh những doanh nghiệp đã làm tốt thì phần lớn còn lại của thị trường mới chỉ dừng lại ở phần ngọn. Điểm lại quá trình phát triển, Viện trưởng VIRES cho biết, giai đoạn đầu tiên có thể gọi là "giai đoạn sơ khai". Khi ấy, chỉ cần làm bất động sản là thắng, thậm chí nhiều người không có chút kiến thức chuyên môn nào về lĩnh vực này vẫn thành công.

"Thời điểm đó, cơ hội rộng mở, thị trường dễ tính, nên hầu như ai bước vào cũng có thể thành công và vì thế, nhà nhà, người người đổ xô làm bất động sản", ông Doanh cho biết.

Bước sang giai đoạn thứ hai - giai đoạn cạnh tranh mạnh mẽ hơn, nhiều vấn đề mới đã xuất hiện, từ đó làm bộc lộ những điểm yếu của thị trường hoặc của nguồn nhân lực.

"Trong bối cảnh này, kinh nghiệm tích lũy ở giai đoạn trước chưa chắc đã đủ để giải quyết các vấn đề khi yêu cầu của thị trường ngày càng cao", ông Bùi Văn Doanh nhận định.

TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế chia sẻ, ông tiếp xúc khá nhiều với những người hoạt động trong giới bất động sản, trong đó phần lớn lãnh đạo của các đơn vị phát triển dự án và sàn môi giới đều chưa được đào tạo một cách bài bản để hoạt động trong lĩnh vực này.

"Ở Việt Nam có một vài trường đại học đào tạo về bất động sản, nhưng tỷ lệ rất lớn những người hoạt động trong lĩnh vực này đến với nghề theo kiểu "nghề chọn người" nhiều hơn là được trang bị kiến thức để làm bất động sản", TS. Ánh nhìn nhận.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội môi giới Bất động sản Việt Nam cho biết, thực tế hiện nay cho thấy, xuất phát điểm của lực lượng nhân sự trong ngành bất động sản rất đa dạng, đến từ các lĩnh vực đào tạo khác nhau.

Có nhiều người trình độ cao tham gia vào thị trường bất động sản, nhưng không phải ai cũng thành công. Trong giai đoạn thị trường phát triển nóng, có thể ai làm bất động sản cũng thắng; nhưng khi thị trường biến động, nhiều người loay hoay không biết xử lý ra sao.

Đây là thực tế đã diễn ra trong các giai đoạn 2011 - 2014, rồi 2022 - 2024 vừa qua. Không ít sàn giao dịch quy mô lớn, doanh nghiệp môi giới tầm cỡ phải dừng hoạt động. Nhiều quản lý đơn vị môi giới "lấn sân" sang đầu tư, ôm hàng, dẫn tới rủi ro dây chuyền. 

Từ những nhận định của các chuyên gia có thể thấy, việc đào tạo nhân sự lãnh đạo quản lý một cách chuyên nghiệp, có hệ thống là yêu cầu cấp thiết để đội ngũ này có thể dẫn dắt doanh nghiệp phát triển bền vững, vượt qua những diễn biến khó lường của thị trường bất động sản.

Lý thuyết và thực tiễn song hành, lấy pháp lý làm gốc

Để khắc phục "điểm yếu" về chất lượng nhân lực trong ngành bất động sản, các chuyên gia đã đưa ra nhiều khuyến nghị cụ thể về khung chương trình và phương pháp đào tạo. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh việc kết hợp chặt chẽ giữa lý luận, thực tiễn và yếu tố pháp lý. Việc đầu tư vào tri thức một cách bài bản sẽ là nền tảng để kiến tạo thế hệ lãnh đạo mới bản lĩnh, vững vàng trước biến động của thị trường.

Theo PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật kinh tế - Trường Đại học Luật Hà Nội, để đào tạo nguồn lực chất lượng cao, các chương trình cần chú trọng hai yếu tố cốt lõi: Nội dung đào tạo phải đúng và thiết thực; đội ngũ giảng dạy phải vừa có kinh nghiệm thực chiến vừa có nền tảng lý luận vững chắc. Lý luận sẽ giúp lý giải thực tiễn và rút ra nguyên lý để ứng dụng bền vững. Do đó, sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn trong đào tạo nhân lực bất động sản là vô cùng quan trọng.

"Với 36 năm nghiên cứu trong lĩnh vực này, tôi cho rằng trong bất động sản, pháp lý phải được đặt lên hàng đầu. Cần trang bị kiến thức pháp luật cho các giám đốc dự án, chủ doanh nghiệp để họ tự bảo vệ mình", PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến cho hay.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam nhấn mạnh, năng lực thực chiến thật sự của người lãnh đạo chỉ được thể hiện rõ nhất trong bối cảnh khó khăn của thị trường. Chỉ khi được trang bị bài bản cả về lý luận và kỹ năng ứng biến, người làm nghề mới có đủ bản lĩnh để đứng vững và thích ứng trong mọi hoàn cảnh.

Ông khẳng định: "Các kiến thức về marketing, quản trị hay tài chính không phải là những khuôn mẫu cố định. Mỗi giai đoạn phát triển của thị trường đều có những đặc thù riêng, đòi hỏi nội dung đào tạo phải được cập nhật liên tục. Đặc biệt, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang tác động mạnh mẽ đến hành vi thị trường, công tác đào tạo cần đổi mới theo hướng chuyên sâu, linh hoạt, gắn liền với thực tiễn công nghệ và dữ liệu".

TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế cũng chỉ ra ba vấn đề cần chú trọng khi xây dựng chương trình đào tạo cho đội ngũ bất động sản.

Thứ nhất, cần xác định rõ các trụ cột kiến thức về sản phẩm, tài chính và tổ chức - vận hành. Đây là ba yếu tố mà bất kỳ học viên nào cũng cần được trang bị trong quá trình học tập. Bên cạnh đó, các chương trình cũng nên phân nhóm đối tượng phù hợp, mở rộng thêm nhóm nhân sự tiềm năng có định hướng trở thành lãnh đạo. Việc chuẩn bị hành trang kiến thức ngay từ sớm sẽ giúp họ tự tin đảm nhiệm vai trò quản lý trong tương lai.

Thứ hai, cần bổ sung các chuyên đề (module) về xử lý khủng hoảng trong chương trình đào tạo dành cho cấp lãnh đạo. Thực tế cho thấy, khi khủng hoảng xảy ra, không ít người đứng đầu doanh nghiệp còn lúng túng trong cách ứng xử và ra quyết định. Vì vậy, rất cần những nội dung mang tính thực tiễn, sát với đặc thù từng cấp quản lý, giúp đội ngũ lãnh đạo rèn luyện khả năng thích ứng, bản lĩnh và vững vàng trước biến động của thị trường.

Thứ ba, các đơn vị triển khai khóa học cần thiết kế chương trình đào tạo sát với thực tế. Đối với giảng viên, cần những người có khả năng truyền tải tốt, bên cạnh những người có kinh nghiệm. Ngoài ra, chương trình đào tạo cũng cần mời những người làm thực tế trên thị trường, có tính thực chiến cao để giảng dạy. Có như vậy, chương trình đào tạo mới thực sự đem lại giá trị lớn cho các học viên.

Có thể thấy rằng, để bất động sản thực sự phát huy vai trò, đóng góp bền vững cho nền kinh tế thì yếu tố con người vẫn là then chốt. Một nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, am hiểu chuyên môn, có khả năng ứng biến trong khủng hoảng, làm chủ công nghệ và có đạo đức nghề nghiệp chính là nền móng cho một thị trường bất động sản chuyên nghiệp và hiện đại.