Thích
Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Tổ chức Hợp tác quốc tế về người di cư, với khoảng 6 triệu kiều bào sinh sống ở nước ngoài, trung bình 3 năm trở lại đây, Việt Nam đón 17 - 18 tỷ USD kiều hối/năm. Những năm qua, Việt Nam thường xuyên duy trì vị trí top 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất thế giới và trong top 3 của khu vực châu Á - Thái Bình Dương(1).
Theo ông Bùi Văn Doanh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES), cùng với dòng vốn FDI thì dòng kiều hối là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Kiều hối tăng đều qua các năm đã tạo điều kiện kích cầu tiêu dùng và đầu tư, đặc biệt là gia tăng dự trữ ngoại hối quốc gia và ổn định tỷ giá. Đây còn là nguồn vốn lớn bổ sung vào đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân trong nước.
TP.HCM là địa phương thu hút lượng kiều hối lớn nhất cả nước, khoảng 9,6 tỷ USD trong năm 2024 và thường xuyên chiếm 40 - 53% tổng lượng kiều hối cả nước. Trong đó, khu vực châu Á tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn với 53,8%. Theo thống kê, dòng kiều hối đổ về thông qua các công ty kiều hối chiếm hơn 74% và phần còn lại (gần 25%) đi qua các tổ chức tín dụng(2).
Lượng kiều hối chuyển về tiếp tục tăng mạnh nhờ những nỗ lực và cơ chế cởi mở của thành phố. Cụ thể, trong năm 2025, TP.HCM đã triển khai Đề án “Thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn lực kiều hối đến năm 2030”. Theo đó, thành phố đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét cho phép người nước ngoài có gốc Việt Nam không cư trú ở Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng được mở tài khoản, được lựa chọn giữ tiền gửi bằng ngoại tệ hoặc bằng tiền Việt Nam và được chuyển gốc và lãi bằng ngoại tệ đã chọn.
Đồng thời được hỗ trợ bởi cơ chế chính sách về tiền tệ, tín dụng và ngoại hối. Cụ thể, tỷ giá và thị trường ngoại hối ổn định, lạm phát kiềm giữ theo mục tiêu và định hướng, môi trường đầu tư thuận lợi gắn với việc sử dụng hiệu quả nguồn lực kiều hối được phát huy.
Bên cạnh đó, phải kể đến cách thức tuyên truyền chủ động và tích cực thông qua các diễn đàn, hội chợ, triển lãm, hội thảo… tại nước ngoài của các công ty kiều hối và ngân hàng thương mại. Nhờ đó, lượng kiều hối chuyển về qua hệ thống các tổ chức kinh tế (các công ty kiều hối) quý II/2025 tăng mạnh, tăng 19,4% và qua hệ thống ngân hàng tăng 10,4%.
Ngoài ra, dịch vụ chi trả kiều hối của các ngân hàng thương mại và công ty kiều hối ngày càng thuận tiện cũng là động lực trực tiếp thúc đẩy sự tăng trưởng của dòng kiều hối. Với nền tảng này, TP.HCM kỳ vọng cả năm 2025 có thể thu hút trên 10 tỷ USD kiều hối.
Dự báo những tháng cuối năm 2025, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam sẽ tiếp tục bứt tốc nhờ các hoạt động xúc tiến, đàm phán và ký kết thỏa thuận hợp tác lao động với nhiều thị trường quan trọng như Israel, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Nga… được triển khai mạnh mẽ. Đây đều là những quốc gia có nhu cầu tuyển dụng lớn, mức thu nhập hấp dẫn và triển vọng tiếp nhận lao động Việt Nam trong dài hạn.
Song song với việc củng cố các thị trường truyền thống, Việt Nam cũng đang mở rộng sang nhiều nước châu Âu, hướng vào các nhóm ngành nghề mới có tính ổn định, kỹ năng cao và mức lương tốt, tạo nền tảng để dòng kiều hối duy trì đà tăng trưởng bền vững.
Dòng kiều hối "ưa thích" kênh bất động sản. (Ảnh minh họa)
Thống kê cho thấy khoảng 15 - 20% kiều hối tại Việt Nam được đầu tư trực tiếp vào bất động sản. Luật Đất đai 2024 và Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi đều có những quy định nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất như mở rộng quyền sử dụng đất với công dân Việt Nam, kể cả người Việt Nam định cư sống ở nước ngoài. Người Việt định cư ở nước ngoài còn quốc tịch Việt Nam sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi về đầu tư, kinh doanh bất động sản như công dân trong nước.
Chị Nguyễn Thắm, Trưởng phòng Kinh doanh Đất Xanh Miền Bắc cho biết, mỗi dịp cuối năm và trước Tết Nguyên đán, lượng kiều hối gửi về mua bất động sản cao hơn bình quân chung của các tháng trong năm. Với cơ chế cởi mở hơn, khoảng 1 - 2 năm trở lại đây, khách hàng của chị có căn cước công dân có thể tự đứng ra giao dịch bất động sản thay vì phải thông qua người thân như trước đây.
Mặc dù chính sách về sở hữu và đầu tư bất động sản cho người Việt Nam ở nước ngoài đã thông thoáng hơn trước, tuy nhiên, thực tế thực thi vẫn phát sinh không ít vướng mắc.
Tại hội thảo "Tạo cơ hội để kiều bào an cư ở quê nhà" do Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM phối hợp tổ chức mới đây, các chuyên gia cho biết, những rào cản về thủ tục, giấy tờ, thanh toán và tiếp cận dịch vụ tài chính đang khiến không ít kiều bào lúng túng, thậm chí nản lòng khi cân nhắc cơ hội đầu tư và an cư tại Việt Nam.
Cụ thể, các thủ tục như xác nhận nguồn gốc, cấp hộ chiếu, thanh toán… thiếu thống nhất, gây kéo dài thời gian. Bên cạnh đó, theo ông Lâm Quang Quý, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Kiều bào TP.HCM, thủ tục xác nhận quốc tịch hay nguồn gốc Việt Nam luôn yêu cầu giấy tờ chứng minh, trong khi do lịch sử di cư kéo dài khiến nhiều kiều bào không còn giữ đủ hồ sơ. "Vì vậy có thể nói, yêu cầu xác minh trong trường hợp này là bất khả thi", ông Quý nói.
Ngoài ra, nhiều hồ sơ được yêu cầu bổ sung giấy tờ vào thời điểm cận hạn, khiến kiều bào tốn thời gian, chi phí và thiếu an tâm. Những trục trặc tưởng chừng nhỏ nhặt như xác minh lưu trú, dịch thuật công chứng, đối chiếu thông tin nhưng lại tạo ra nhiều khó khăn cho kiều bào, đặc biệt với những người chỉ có thể về Việt Nam trong thời gian ngắn.
“Cùng với đó, vẫn có trường hợp kiều bào có xác nhận quốc tịch Việt Nam nhưng vẫn khó khăn trong việc làm căn cước, có trường hợp cầm hộ chiếu Việt Nam nhưng vẫn gặp trục trặc khi mở tài khoản ngân hàng", ông Lâm Quang Quý cho biết thêm.
Đây cũng là vấn đề được TS. Hoàng Thế (kiều bào tại Nhật Bản) quan tâm, đặc biệt là khâu thanh toán khi mua bất động sản. Theo quy định hiện nay, những kiều bào chưa có căn cước công dân vẫn được mở tài khoản thanh toán và thực hiện một số giao dịch trực tiếp nhưng chưa được giao dịch online do các quy định về định danh điện tử, sinh trắc học, đối chiếu với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia…
Trong trường hợp vẫn vướng mắc về thủ tục, nhiều kiều bào lựa chọn phương án chuyển tiền về để người thân đứng ra giao dịch bất động sản thay, tuy nhiên không phải lúc nào cũng thuận lợi. Chia sẻ với Reatimes, ông Hải Anh - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Bất động sản Indochine, cho biết, có trường hợp khách sinh sống ở Mỹ muốn đầu tư với phương án dùng đòn bẩy tài chính nhưng bố mẹ không đủ điều kiện để vay ngân hàng.
Cần gỡ vướng mắc thủ tục để khơi thông dòng kiều hối vào bất động sản. (Ảnh minh họa)
Theo ông Bùi Văn Doanh, Viện trưởng VIRES, việc tháo gỡ những rào cản thủ tục hiện nay không chỉ nhằm hỗ trợ nhu cầu an cư và đầu tư của kiều bào, mà còn mang ý nghĩa kinh tế lớn. Dòng vốn kiều hối đổ vào bất động sản giúp tăng thanh khoản thị trường, bổ sung nguồn lực phát triển đô thị, tạo hiệu ứng lan tỏa sang du lịch, dịch vụ, thương mại.
“Cộng đồng người Việt định cư ở nước ngoài không chỉ mang dòng kiều hối về nước, mà còn mang tri thức, kinh nghiệm, tình cảm, lòng tự hào dân tộc và cả niềm tin đối với sự phát triển của đất nước. Nhưng nếu thủ tục còn nặng nề, có thể họ sẽ cân nhắc chuyển hướng đầu tư sang các nước lân cận có quy trình thông thoáng, cởi mở hơn”, ông Doanh nhận định.
Như vậy, để tháo gỡ điểm nghẽn, cần cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản - nhất quán - minh bạch, đặc biệt ở các khâu xác nhận nguồn gốc, cấp hộ chiếu, cấp căn cước công dân và mở tài khoản ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước cũng được đề nghị sớm cho phép kiều bào sử dụng dịch vụ ngân hàng số đầy đủ để tiếp cận dịch vụ tài chính số thuận tiện hơn.
Theo ông Bùi Văn Doanh, đây cũng là thời điểm cần “chuyển lời mời gọi kiều bào thành những hành động cụ thể”, bởi vai trò của cộng đồng hơn 6 triệu người Việt trên toàn cầu mang nhiều ý nghĩa đóng góp cho sự phát triển của thị trường bất động sản nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung trong dài hạn.
(1) https://www.vietnamplus.vn/thu-hut-kieu-hoi-diem-sang-noi-bat-cua-kinh-te-viet-nam-post1007975.vnp
(2) https://baophapluat.vn/khoang-20-21-kieu-hoi-chuyen-ve-tp-hcm-duoc-dau-tu-vao-bat-dong-san.html
