Thích
Lãi suất ngân hàng tăng mạnh, nhiều nơi tiến sát mức 7%
Thời gian gần đây, mặt bằng lãi suất huy động đang "nóng" trở lại khi các ngân hàng ồ ạt điều chỉnh tăng để đáp ứng nhu cầu vốn trong những tháng cuối năm. Diễn biến này khiến lãi suất trên thị trường liên tục nhích lên.
Chỉ tính từ đầu tháng 11 đến nay, đã có tới 22 ngân hàng tăng lãi suất, với mức tăng phổ biến trong khoảng 0,1 - 0,5 điểm %. Động thái này xuất hiện tại các ngân hàng thương mại như MBBank, HDBank, PVCombank, Sacombank, BVBank, GPBank, LPBank, Nam A Bank, VIB, OCB, VietinBank… đến nhiều ngân hàng số như Cake by VPBank, MBV hay Vikki Bank. Việc một loạt tổ chức tín dụng cùng gia tăng lãi suất trong thời gian ngắn cho thấy áp lực huy động vốn đang hiện hữu, đồng thời phản ánh nhu cầu bổ sung nguồn lực cho hoạt động tín dụng, đảm bảo thanh khoản và đáp ứng yêu cầu tăng trưởng cuối năm.
Song song với đà tăng chung, nhiều ngân hàng cũng đẩy lãi suất ở nhóm kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức trần 4,75% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Trong đó có thể kể đến một số cái tên như MBV, Nam A Bank, VIB, OCB, Bac A Bank... Có thể thấy, các ngân hàng đang nỗ lực thu hút dòng tiền gửi ngắn hạn - nguồn vốn có thể bổ sung nhanh cho thanh khoản trong bối cảnh nhu cầu vốn tăng mạnh vào cuối năm. Việc "chạm trần" lãi suất ở nhóm kỳ hạn ngắn không chỉ phản ánh áp lực huy động vốn, mà còn cho thấy sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong hệ thống ngân hàng.
Không chỉ các kỳ hạn ngắn, cuộc đua lãi suất còn lan sang nhóm kỳ hạn dài khi nhiều ngân hàng cũng đẩy mức lãi suất lên tới 6,7 - 6,8%/năm. Đơn cử, Viet A Bank hiện áp dụng mức lãi suất 6,6%/năm cho kỳ hạn 13 tháng, 6,7%/năm cho 15 tháng và lên tới 6,8%/năm cho kỳ hạn 18 tháng. Bac A Bank cũng nâng lãi suất các kỳ hạn dài lên 6,6 - 6,7%/năm với yêu cầu khoản gửi từ 1 tỷ đồng trở lên.
Lãi suất tiền gửi cao nhất tại các ngân hàng dao động từ 6 - 9%/năm, tuy nhiên các mức ưu đãi này chỉ áp dụng cho khách hàng có số dư cực lớn. Chẳng hạn, PVcomBank đưa ra mức 9%/năm cho kỳ hạn 12 - 13 tháng nhưng yêu cầu khách hàng phải duy trì số dư tối thiểu tới 2.000 tỷ đồng. HDBank cũng áp dụng mức 8,1%/năm cho kỳ hạn 13 tháng và 7,7%/năm cho kỳ hạn 12 tháng, với điều kiện số dư tối thiểu từ 500 tỷ đồng. Tương tự, Vikki Bank áp dụng mức 7,5%/năm từ kỳ hạn 13 tháng trở lên cho khoản tiền gửi từ 999 tỷ đồng. IVB và ACB cũng đưa ra các gói lãi suất trên 6%/năm nhưng đi kèm yêu cầu số dư hàng trăm đến hàng nghìn tỷ đồng.
Ngoài nhóm ưu đãi cho khách hàng siêu lớn, một số ngân hàng như LPBank hay Viet A Bank bổ sung thêm các sản phẩm mới để hút vốn trung - dài hạn. LPBank áp dụng mức 6,5%/năm cho khoản gửi từ 300 tỷ đồng, trong khi Viet A Bank triển khai sản phẩm Tiết kiệm Đắc Tài với lãi suất dao động từ 6% đến 6,8%/năm tùy kỳ hạn, yêu cầu mức gửi tối thiểu 100 triệu đồng và giao dịch trực tiếp tại quầy.
Chia sẻ tại chương trình Cà phê Doanh nhân HUBA: Dự báo kinh tế năm 2026 diễn ra ngày ngày 29/11 vừa qua, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ nhận định, lãi suất huy động có xu hướng nhích lên thời gian gần đây trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước tiếp tục giữ lãi suất điều hành ổn định khoảng 4,5% để thúc đẩy tăng trưởng.
Theo TS. Cấn Văn Lực, sự gia tăng này ngoài yếu tố mùa vụ, còn đến từ việc dòng tiền nhàn rỗi không còn dồi dào như giai đoạn trước. Khi các kênh đầu tư khác như chứng khoán, tiền số, bất động sản, hay các hoạt động khởi nghiệp… trở nên hấp dẫn trở lại, nhà đầu tư có xu hướng phân bổ vốn sang nơi có khả năng sinh lời cao hơn. Điều này khiến lượng tiền gửi chảy vào ngân hàng giảm tương đối, buộc các tổ chức tín dụng phải nâng lãi suất để giữ chân khách hàng.
Ở chiều ngược lại, nhu cầu vốn của nền kinh tế đang tăng mạnh. Chỉ trong 10 tháng, dư nợ tín dụng đã tăng gần 15% và hệ thống ngân hàng đang hướng đến mức tăng trưởng tín dụng cả năm từ 16 - 17%. Để đáp ứng lượng vốn cần thiết cho hoạt động sản xuất - kinh doanh cũng như nhu cầu vay tiêu dùng và vay mua nhà cuối năm, các ngân hàng buộc phải "đẩy" huy động lên cao hơn để cân đối nguồn.
"Khi dòng tiền ra nhiều mà dòng tiền vào không tăng tương xứng, việc lãi suất huy động nhích lên là diễn biến tự nhiên của thị trường. Đây vừa là áp lực, vừa là tín hiệu cho thấy nền kinh tế đang mở rộng nhu cầu vốn, trong khi hệ thống ngân hàng phải chủ động cạnh tranh thu hút nguồn lực, đặc biệt là các nguồn vốn ổn định, trung và dài hạn", TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh.
Thị trường bất động sản đối mặt với những rủi ro
Diễn biến lãi suất huy động tăng trở lại không chỉ gia tăng áp lực chi phí vốn đối với các ngân hàng, mà còn tác động trực tiếp tới thị trường bất động sản - lĩnh vực vốn phụ thuộc lớn vào tín dụng. Dòng vốn tín dụng được ví như "mạch máu nuôi dưỡng" nhịp vận hành và khả năng phát triển của toàn ngành, ảnh hưởng đồng thời cả phía cung lẫn cầu, từ đó chi phối chu kỳ tăng trưởng hay suy giảm của thị trường. Vì vậy, bất kỳ biến động nào về lãi suất cũng đều để lại dấu ấn rõ nét, ảnh hưởng trực tiếp tới tâm lý, chiến lược đầu tư và khả năng hấp thụ của thị trường.
Ông Bùi Văn Doanh, Viện trưởng Viện nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES) chỉ ra rằng, một trong những rủi ro rõ ràng nhất trong bối cảnh lãi suất huy động tăng hiện nay là người vay chịu tác động từ lãi suất thả nổi. Khi ngân hàng nâng lãi huy động, lãi cho vay gần như khó tránh khỏi xu hướng tăng theo. Điều này đồng nghĩa với việc những khoản vay mua nhà sẽ đối mặt với áp lực trả nợ gia tăng đáng kể trong kỳ điều chỉnh tiếp theo.
Rủi ro này đặc biệt nghiêm trọng đối với những nhà đầu tư tay ngang tham gia thị trường theo tâm lý "FOMO", sử dụng đòn bẩy cao nhưng vốn tự có thấp, chưa chuẩn bị kịch bản ứng phó khi lãi suất đảo chiều. Chỉ cần lãi suất tăng thêm 2 - 3%/năm, áp lực tài chính sẽ tăng đột ngột, khiến người vay rơi vào tình trạng mất cân đối tài chính. Và khi áp lực trả nợ vượt quá khả năng xoay sở, hệ quả dễ đoán là nhóm này buộc phải "thoát hàng", thậm chí bán tháo tài sản để giải phóng khỏi sức ép tài chính.
Đối với các doanh nghiệp bất động sản, Viện trưởng VIRES cho rằng tác động của việc lãi vay tăng lên thậm chí còn rõ nét và trực diện hơn. Khi chi phí vốn tăng, giá bán của dự án cũng buộc phải đội lên, trong khi sức hấp thụ thị trường vẫn yếu ở nhiều phân khúc, đặc biệt là nhà ở thương mại, bất động sản nghỉ dưỡng và các dự án cao cấp. Điều này tạo ra sức ép hai chiều, đó là chi phí tài chính phình to nhưng khả năng thu hồi dòng tiền lại không cải thiện tương ứng.
Trong bối cảnh đó, những doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính cao, hoặc đang triển khai các dự án dở dang, trở thành nhóm chịu rủi ro lớn nhất. Chỉ cần lãi suất tăng thêm 0,5 - 1 điểm %, dòng tiền của họ có thể lập tức mất cân đối. Lý do là phần lớn doanh nghiệp bất động sản thường có chu kỳ vốn dài, phụ thuộc mạnh vào tín dụng ngân hàng, trong khi dòng tiền bán hàng thu về theo từng đợt. Một cú nhích nhỏ của lãi suất cũng có thể vượt quá ngưỡng chịu đựng của nhiều doanh nghiệp có tiềm lực tài chính chưa thực sự vững vàng.
"Hệ quả của sự mất cân đối này có thể rất nghiêm trọng. Tiến độ thi công bị kéo dài, các cam kết với khách hàng chậm được thực hiện, dẫn đến thanh khoản suy giảm và áp lực trả nợ tăng dồn theo thời gian. Khi kỳ vọng của người mua bị ảnh hưởng, niềm tin thị trường suy yếu, tạo ra 'hiệu ứng domino' làm suy giảm uy tín doanh nghiệp, cản trở khả năng huy động vốn cho các dự án tiếp theo và đe dọa nền tảng phát triển bền vững của toàn bộ doanh nghiệp", ông Bùi Văn Doanh cảnh báo.
Việc lãi suất tăng trở lại đang đặt thị trường bất động sản trước nhiều thách thức. Theo Viện trưởng VIRES, chi phí vay mua nhà của khách hàng tăng cao khiến khả năng chi trả bị ảnh hưởng, từ đó làm giảm nhu cầu thực và sức hấp thụ của thị trường. Cùng lúc, chi phí vốn của các doanh nghiệp bất động sản cũng đội lên, đặc biệt với những dự án triển khai bằng vốn vay hoặc sử dụng đòn bẩy tài chính cao.
Trong bối cảnh này, tâm lý 'phòng thủ' của người mua và nhà đầu tư quay trở lại, trở nên thận trọng hơn trong các quyết định đầu tư. Hiệu ứng này nếu lan rộng có nguy cơ tạo ra vòng xoáy trầm lắng trên toàn thị trường, khiến thanh khoản giảm, niềm tin của người mua lẫn nhà đầu tư suy yếu.
Trong bối cảnh đó, ông Bùi Văn Doanh khuyến nghị các chủ thể trên thị trường cần chủ động phòng ngừa rủi ro. Người mua nhà nên cân nhắc chọn lãi suất cố định hoặc hỗn hợp để giảm biến động, kiểm soát mức vay ở ngưỡng an toàn và tránh các quyết định mang tính FOMO.
Đối với doanh nghiệp bất động sản, nên thực hiện rà soát toàn bộ danh mục dự án, tập trung nguồn lực vào những dự án có thanh khoản tốt, tạm dừng hoặc giãn tiến độ các dự án ít trọng điểm hơn để tránh dàn trải dòng tiền.
Việc tái cấu trúc nợ, thương lượng kéo dài thời hạn vay hoặc điều chỉnh dòng tiền trả nợ theo tiến độ bán hàng trở nên cấp thiết, nhằm giảm áp lực tài chính trước mắt. Song song, doanh nghiệp cũng nên mở rộng kênh huy động vốn thay thế như trái phiếu có tài sản bảo đảm, hợp tác đầu tư, M&A hoặc huy động vốn từ khách hàng trên cơ sở minh bạch tiến độ.
"Nếu những biện pháp này được triển khai đồng bộ, thị trường bất động sản sẽ được "giảm sốc", hạn chế tác động tiêu cực của mặt bằng lãi suất mới và duy trì được quỹ đạo phục hồi bền vững hơn trong thời gian tới", ông Bùi Văn Doanh nhận định.
