Quảng Nam: Cảnh báo từ cụm công nghiệp hơn 13 năm "nằm im trên giấy"

Dự án Cụm công nghiệp (CCN) Tam Mỹ Tây, xã Tam Mỹ Tây (H. Núi Thành) được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt quyết định thành lập vào năm 2011 trên diện tích 20ha.

Tận thu cả triệu mét khối xong "biến mất"

Đến năm 2014, dự án CCN này được thông qua quy hoạch chi tiết với tổng kinh phí đầu tư hơn 66 tỷ đồng, do UBND H. Núi Thành làm chủ đầu tư, dự kiến hoàn thành vào năm 2018. Đơn vị trúng thầu thi công là Công ty TNHH đầu tư và công nghệ Nam Thắng (trụ sở tại P. An Hải Đông, Q. Sơn Trà, TP. Đà Nẵng).

Theo quy hoạch, CCN Tam Mỹ Tây sau khi đưa vào hoạt động sẽ ưu tiên cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ với các loại hình công nghiệp như chế biến nông, lâm, thủy sản; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ; công nghiệp dệt, may; công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng cao cấp và các nhóm ngành khác… góp phần phát triển kinh tế, xã hội, tạo việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương.

Để triển khai thi công dự án, UBND tỉnh Quảng Nam có chủ trương giao cho Công ty TNHH đầu tư Xuân Vượng (Công ty Xuân Vượng, trụ sở tại Q. Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội) tại quyết định số 1208 san lấp mặt bằng dự án và được phép tận thu nguồn đất đồi dự án từ năm 2016.

Theo đó, trữ lượng khai thác hơn 1,4 triệu m3 trong vòng 49 tháng. Tuy nhiên, sau khi Công ty Xuân Vượng ồ ạt tận thu cả triệu mét khối đất bán cho một số dự án khác thì từ năm 2019 bất ngờ dừng san lấp và dự án đành bỏ hoang đến nay.

Theo ghi nhận của PV Reatimes, hiện dự án CCN Tam Mỹ Tây là một bãi đất hoang tàn nằm sát con đường liên xã. Tại đây, nguyên một quả đồi rộng lớn đã bị đào bới, đục khoét nham nhở. Ước tính cả triệu mét khối đất bị lấy đi để lại một khu vực đồi chủ yếu là những tảng đá lớn nằm trơ trọi. Những nơi bị xói lở trở thành hố nước sâu, xung quanh một số loại rác thải vứt bừa bãi, cỏ dại mọc um tùm. Nhìn chung, mặt bằng dự án hết sức lởm chởm, khó lòng xây dựng một công trình nhà máy đồ sộ nào tại đây.

Trước thực trạng của CCN Tam Mỹ Tây hiện nay, người dân địa phương cũng hết sức ngao ngán và bức xúc trước sự lãng phí tài nguyên, thiếu trách nhiệm của doanh nghiệp thi công. Ông Phan Văn Nỹ (trú xã Tam Mỹ Tây), cho biết khu vực xây dựng CCN Tam Mỹ Tây trước đây là nơi trồng cây keo lá tràm của nhiều hộ dân. Trong đó, gia đình ông có khoảng 2ha đất trồng keo đã thu hồi và được bồi thường khi dự án có chủ trương xây dựng.

"Ban đầu, khi nghe có dự án CCN về xây dựng ở địa phương, người dân ai cũng vui mừng, phấn khởi. Bởi chúng tôi nghĩ, khi hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn con em địa phương, nhưng kỳ vọng này đã không trở thành hiện thực. Sau khi đơn vị san lấp ồ ạt san ủi đồi núi, lấy đất đem đi bán thì doanh nghiệp bất ngờ dừng lại rồi "biến mất". Đến giờ khu đất này trở thành một bãi đất hoang, không thấy doanh nghiệp nào vào đầu tư, xây dựng nhà máy cả", ông Nỹ nói.

Ông Phan Đình Dung, Chủ tịch UBND xã Tam Mỹ Tây, cho biết hiện nay dự án CCN Tam Mỹ Tây trên địa bàn xã vẫn chưa "tái khởi động". Theo ông Dung, khi dự án CCN triển khai, chính quyền và người dân ở đây rất mừng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, do khó khăn về kinh phí nên phải dừng dự án. H.Núi Thành đang làm các thủ tục để đầu tư, đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp vào đây sản xuất.

Chuyển cơ quan Công an, đề nghị điều tra dấu hiệu trốn thuế

Liên quan đến CCN Tam Mỹ Tây, tháng 2/2024, Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã công bố kết luận thanh tra việc quản lý sử dụng đất, tài nguyên khoáng sản và triển khai thực hiện dự án. Theo kết luận, đến nay CCN Tam Mỹ Tây chưa đạt được mục đích đề ra, chưa hoàn thiện mặt bằng, khu vực khai thác khoáng sản đất san lấp dư thừa nham nhở, nhiều đồi đá cao chưa được san gạt, nhiều vị trí lồi lõm, không hình thành mặt bằng phục vụ cho CCN.

Đặc biệt, Công ty Xuân Vượng không kê khai, có dấu hiệu của hành vi trốn thuế Tài nguyên – Môi trường, phí bảo vệ môi trường với tổng số tiền 1,24 tỷ đồng và còn nợ các khoản thuế Tài nguyên – Môi trường, phí bảo vệ môi trường, phạt chậm nộp đối với số đã kê khai hơn 1,2 tỷ đồng.

Cụ thể, công ty này khai thác khoảng 1 triệu m3 đất san lấp nhưng chỉ kê khai thuế tài nguyên môi trường và phí bảo vệ môi trường 600.000m3. Ngoài ra, so với hợp đồng thi công hạng mục san nền, khối lượng một số thành phần công việc như bóc đất hữu cơ, vận chuyển đất bằng ô tô tự đổ, đào đất san nền bằng máy đào… không đảm bảo cần phải giảm trừ khi quyết toán là hơn 693 triệu đồng (Công ty TNHH đầu tư và công nghệ Nam Thắng nhận thầu thi công).

Thanh tra tỉnh xác định tính chất vụ việc sai phạm của Công ty Xuân Vượng có dấu hiệu của hành vi trốn thuế, phí nên kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo về chuyển thông tin sang Cơ quan CSĐT Công an tỉnh xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với sai phạm có dấu hiệu trốn thuế và phí bảo vệ môi trường của công ty này. Tổ chức kiểm điểm các đơn vị, cá nhân có liên quan trong việc chậm quyết toán hoàn thành dự án CCN Tam Mỹ Tây, hạng mục san nền và việc chưa thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác, thu hồi, vận chuyển đất san lấp, thực hiện các nghĩa vụ có liên quan của Công ty Xuân Vượng.

Đồng thời, đề nghị UBND H.Núi Thành khẩn trương tiến hành lập thủ tục quyết toán hoàn thành dự án CCN, hạng mục san nền; có phương án đề xuất, trình cấp có thẩm quyền xem xét để hoàn thiện khối lượng san nền, cải tạo mặt bằng, đầu tư kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh để đưa CCN Tam Mỹ Tây vào hoạt động…

UBND H.Núi Thành cho biết, UBND tỉnh Quảng Nam cấp phép cho Công ty Xuân Vượng tận thu gần 1,5 triệu m3 đất tại dự án CCN Tam Mỹ Tây nhưng doanh nghiệp này mới chỉ lấy được khoảng 1 triệu m3. Việc tận thu được thực hiện từ năm 2016 đến năm 2019 dừng thi công do vướng phải đá. Hiện tỉnh cũng đã thu hồi giấy phép tận thu của công ty trên.

Trao đổi với PV Reatimes, một lãnh đạo H. Núi Thành cho hay đối với CCN Tam Mỹ Tây do trước đây không đủ kinh phí nên huyện đã gửi văn bản đề nghị Sở Công Thương tỉnh kêu gọi theo dạng thu hút đầu tư. Theo đó, Nhà nước cho doanh nghiệp thuê đất thô, còn doanh nghiệp đầu tư hạ tầng xong thì cho các đơn vị khác thuê lại để hoạt động. Tuy nhiên, theo ý kiến từ Bộ Công Thương, những dự án nào mà Nhà nước đã đầu tư lỡ dở thì không chuyển cho doanh nghiệp được, bởi pháp luật chưa có quy định.

"Dự án này trước đây do huyện làm chủ đầu tư thì nay vẫn sẽ tiếp tục làm. Tuy nhiên, trước đó, huyện đã có công văn xin chủ trương từ UBND tỉnh chấm dứt giai đoạn từ năm 2016 đến nay (giai đoạn cũ) để tiếp tục làm chủ đầu tư giai đoạn mới. Huyện sẽ bỏ kinh phí ra xây dựng kết cấu hạ tầng CCN, sau đó kêu gọi các nhà đầu tư vào hoạt động, sản xuất", vị lãnh đạo này nói.

Quảng Nam kiến nghị gỡ vướng việc thiếu đất đầu tư khu công nghiệp

Tỉnh Quảng Nam vừa có báo cáo về việc đề xuất tháo gỡ vướng mắc liên quan đến việc chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn.

Theo đó, hiện trên địa bàn tỉnh có một số nhà đầu tư có năng lực đang nghiên cứu, lập thủ tục đề xuất các Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN mới theo quy hoạch tỉnh. Tuy nhiên, trong quá trình lập hồ sơ, thủ tục đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án KCN mới có vướng mắc về việc sử dụng chỉ tiêu sử dụng đất KCN của tỉnh đã được phân bổ đến năm 2025.

UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, theo phương án phát triển công nghiệp trong quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 thì toàn tỉnh có 30 KCN với tổng diện tích là 10.165,8ha. Trong đó, hiện nay 14 KCN đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và chủ trương đầu tư của cấp có thẩm quyền với tổng diện tích là 3.310,67ha.

Đến nay, đã hoàn thành công tác BT, GPMB và được nhà nước giao đất, cho thuê đất với tổng diện tích 1.690 ha; phần diện tích còn lại đã và đang thực hiện BT, GPMB dự kiến tiếp tục giao, cho thuê đất từ nay đến năm 2025 thêm được khoảng 795ha. Tổng cộng đến cuối năm 2025 diện tích đất giao, cho thuê tại 14 KCN được khoảng 2.484,2 ha/3.310,67 ha (75%).

So với chỉ tiêu sử dụng đất khu công nghiệp được Thủ tướng Chính phủ phân bổ cho tỉnh Quảng Nam đến năm 2025 tại QĐ số 326 ngày 9/3/2022 và điều chỉnh tại QĐ số 227 ngày 12/3/2024 là 2.725 ha thì khả năng sử dụng đất KCN của tỉnh theo thực tế thực hiện BT, GPMB, giao đất, cho thuê đất đến năm 2025 khoảng 2.484,2ha, phần chỉ tiêu sử dụng đất KCN còn lại khoảng 240 ha có thể bố trí sử dụng cho các KCN mở mới đến năm 2025.

Tuy nhiên, nếu căn cứ vào chỉ tiêu sử dụng đất KCN đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phân bổ cho tỉnh Quảng Nam (2.725ha), yêu cầu phải bố trí đủ cho các KCN hiện nay đã có văn bản chủ trương đầu tư, sau đó mới xem xét, giải quyết thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư cho các KCN mới thì trong những năm đến, tỉnh Quảng Nam không thể đầu tư thêm các KCN mới theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Cụ thể, 14 khu công nghiệp thì chỉ tiêu sử dụng đất KCN được phân bổ đến năm 2025 đã thiếu 585,67ha (3.310,67ha – 2.725ha). Việc này ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Do đó, tỉnh Quảng Nam đề nghị Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành liên quan xem xét thống nhất chủ trương để tỉnh chủ động sử dụng chỉ tiêu đất KCN đã được phê duyệt phân bổ đến năm 2025 để cân đối, ưu tiên bố trí kế hoạch sử dụng đất cho các KCN đã được thành lập và phần còn lại bố trí cho các KCN đề xuất đầu tư mới, đảm bảo phù hợp với khả năng thực tế thực hiện BT, GPMB giao đất, cho thuê đất.

Đồng thời, cho phép tỉnh Quảng Nam căn cứ sự phù hợp của quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được phê duyệt và sự đáp ứng về tiêu chí năng lực của nhà đầu tư theo quy định của pháp luật để lựa chọn và hướng dẫn nhà đầu tư lập hồ sơ, thủ tục trình cấp có thẩm quyền thẩm định, chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN mới, phù hợp với Kế hoạch sử dụng đất đến năm 2025 được tỉnh chủ động bố trí cho các KCN trên địa bàn.