Sở hữu 'kho báu' lớn thứ 2 thế giới, một nhà máy sản xuất tại Việt Nam vẫn có nguy cơ ngừng hoạt động

Theo Báo Lao Động, trong kế hoạch sản xuất từ nay đến cuối năm 2025 của Công ty Nhôm Lâm Đồng – TKV, đơn vị cần bổ sung khoảng 11ha đất để tiếp tục khai thác quặng bô-xít cho Nhà máy Alumin Lâm Đồng.

Được biết, Nhà máy Alumin Lâm Đồng đang đối mặt nguy cơ phải giảm công suất hoặc tạm dừng hoạt động vì thiếu quỹ đất khai thác quặng bô-xít làm nguyên liệu đầu vào. Tình trạng thiếu đất khai thác đã diễn ra từ 2024 và đến nay vẫn là vấn đề nền tảng làm suy giảm nguồn nguyên liệu cho sản xuất alumin, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch sản xuất và việc làm của gần 1.400 công nhân.

Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, Công ty chỉ còn lại quỹ đất 1,3ha nên có nguy cơ thiếu đất khai thác quặng phục vụ sản xuất.

Nguyên nhân chính của tình trạng này được các báo cáo là công tác giải phóng mặt bằng, thu hồi đất phục vụ khai thác bô-xít gặp nhiều vướng mắc: một số diện tích đang bị lấn chiếm hoặc canh tác trái phép; thủ tục bồi thường, áp định giá và hướng dẫn áp dụng Luật Đất đai mới chưa được hoàn thiện khiến việc lập phương án bồi thường, chi trả và bàn giao mặt bằng bị đình trệ. Kết quả là quỹ đất có thể tiếp cận khai thác bị thu hẹp nghiêm trọng.

Cuối tháng 6/2025, UBND huyện Bảo Lâm (cũ) đã ban hành 2 quyết định thu hồi đất và giao cho Công ty 50,82ha phục vụ khai thác quặng. Trong đó, thu hồi đất của Công Vĩnh Tiến do Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B'ri quản lý là 36,27ha và thu hồi của Công ty giống Vĩnh Lộc 14,5ha.

Tuy nhiên, trong quá trình giao đất, gặp phải sự phản đối của các hộ dân trong khu vực giao đất. Đến ngày 8/11, chỉ 3 hộ dân tự nguyện giải tỏa cây trồng và bàn giao 1,7ha đất cho Công ty Nhôm Lâm Đồng. Hàng chục lô đất còn lại vẫn chưa thể giải quyết khiến thực trạng thiếu đất khai thác càng kéo dài.

Trước nguy cơ này, chính quyền địa phương và doanh nghiệp đã tích cực tìm giải pháp. Tỉnh Lâm Đồng và nhà máy đã báo cáo, đề xuất phương án thu hồi, bàn giao thêm diện tích từ các đơn vị, đồng thời kiến nghị hướng dẫn áp dụng các quy định đất đai mới để đẩy nhanh thủ tục bồi thường, tái định canh và bố trí đất tái định cư. Ở cấp Trung ương, các Bộ, Ngành và đại biểu Quốc hội cũng được mời vào cuộc để tháo gỡ vướng mắc chuyên môn, kỹ thuật và pháp lý nhằm bảo đảm nguồn nguyên liệu cho nhà máy.

Theo công bố năm 2023 của Cục Khảo sát địa chất Mỹ, trữ lượng bô xít của thế giới đạt khoảng 31 tỷ tấn. Trong đó, trữ lượng bô xít ở Việt Nam đạt khoảng 5,8 tỷ tấn, đứng thứ 2 thế giới.

Nếu không được bổ sung thêm quỹ đất Nhà máy alumin phải giảm tải hoặc dừng hoạt động là điều khó tránh khỏi. Điều này ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2025 của đơn vị cũng như công ăn việc làm của gần 1.400 người lao động Công ty này.