Nguồn vốn - "Mạch máu" của tăng trưởng kinh tế
Với mục tiêu tăng trưởng kinh tế đầy tham vọng là 8% trở lên cho năm 2025 và hai con số trong 5 năm tiếp theo, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến rất khó lường, căng thẳng địa chính trị và nguy cơ xung đột thương mại tác động trực tiếp tới nước ta, nền kinh tế Việt Nam sẽ đối diện với những thách thức không hề nhỏ.
Ngay ngày đầu tháng 3, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có Chỉ thị 05 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên. Chỉ thị không chỉ thể hiện quyết tâm cao độ, mà còn đưa ra những giải pháp trọng tâm, đột phá hướng đến giải phóng nguồn lực của nền kinh tế, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt và thu hút mọi nguồn lực xã hội.
Đặc biệt, việc đảm bảo nguồn vốn - "mạch máu" của nền kinh tế - được đặt lên hàng đầu. Với nhu cầu vốn ước tính lên tới 4 triệu tỷ đồng (160 tỷ USD) cho mục tiêu năm 2025 và thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình vào năm 2045, Việt Nam đang bước vào một cuộc "chạy nước rút" đầy cam go, nhưng cũng đầy hứa hẹn.
TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế - Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, không thể phủ nhận mục tiêu đạt mức tăng trưởng GDP hai con số là một thách thức lớn. Trong lịch sử, chỉ một số ít quốc gia và vùng lãnh thổ đạt được thành tựu này, điển hình như Trung Quốc với hơn 20 năm tăng trưởng hai con số, hay Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan (Trung Quốc) cũng từng trải qua giai đoạn tương tự.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, tăng trưởng đột phá trong ngắn hạn (5 - 10 năm) thường gắn liền với việc khai thác tài nguyên thiên nhiên như dầu mỏ, khí đốt... hoặc các yếu tố ngoại cảnh đặc biệt (như di dời hoạt động của các tập đoàn lớn). Như trường hợp của Ireland, họ cũng có một thời kỳ tăng trưởng nhanh, mạnh và thậm chí có năm tăng trưởng 25% do một số tập đoàn Mỹ dịch chuyển nguồn thu về Ireland để tránh thuế, đẩy GDP tăng vọt.
TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế - Ban Kinh tế Trung ương.
Đồng thời, Ireland đã đưa ra mức thuế doanh nghiệp thấp để thu hút các công ty nước ngoài kể từ những năm 1950. Chiến lược này đã mang lại lượng doanh nghiệp nước ngoài đổ về làm tăng trưởng GDP một cách nhanh chóng.
Như vậy, có thể thấy rằng để tăng trưởng hai con số một cách bền vững dựa trên năng lực nội tại, trong điều kiện phát triển một cách bình thường là rất khó khăn và không nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ có thể đạt được.
"Tính đến nay, những nền kinh tế đạt được điều này chủ yếu đến từ Đông Á như Hàn Quốc, Singapore hay Đài Loan, Hồng Kông (Trung Quốc) được ví như các con rồng châu Á với giai đoạn phát triển thần tốc từ 1960 - 1990 và các cường quốc như Nhật Bản, Trung Quốc. Những quốc gia được đánh giá có tiềm năng trở thành các con hổ, con rồng châu Á tiếp theo bao gồm Thái Lan, Malaysia hay Indonesia thì đến nay vẫn chưa thể 'hóa rồng'", TS. Nguyễn Tú Anh cho hay.
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số, chuyên gia nhấn mạnh, Việt Nam cần một trợ lực thật mạnh mẽ và sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
TS. Nguyễn Tú Anh phân tích: "Để tăng trưởng hai con số, cần có một luồng vốn đầu tư dồi dào và ổn định liên tục trong nhiều năm. Hiện nay, tăng trưởng nền kinh tế của Việt Nam vẫn phụ thuộc rất nhiều vào vốn nên nếu không có một nguồn vốn đầu tư đều đặn và đủ lớn thì sẽ không thể liên tục có tăng trưởng trên hai con số.
Nguồn vốn này sẽ thúc đẩy sản xuất hàng hóa với lượng lớn, nhưng để tiêu thụ hết, Việt Nam phải mở rộng thị trường xuất khẩu, duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu ở mức cao. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực cạnh tranh, thông qua đổi mới công nghệ và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Quá trình này cần thời gian, nhưng cơ hội có thể mở ra nếu Việt Nam thu hút được nguồn vốn đầu tư lớn từ nước ngoài vào các ngành công nghệ, thúc đẩy chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp trong nước.
Ngoài ra, năng suất lao động cũng phải tăng trưởng mạnh mẽ hơn mức hiện tại. Để làm được điều này, cần nâng cao kỹ năng cho người lao động, đồng thời có thể cần đến sự gia tăng lực lượng lao động".
Phân tích kỹ hơn về những động lực tăng trưởng năm 2025, TS. Nguyễn Tú Anh cho biết, thứ nhất, với các hoạt động đầu tư công được thúc đẩy mạnh, cùng với chính sách tiền tệ và tài khóa được điều hành theo hướng nới lỏng một cách thận trọng trong năm nay, có thể sẽ làm cho lượng cung vốn, cung tiền được đẩy mạnh ra ngoài, qua đó thúc đẩy tổng cầu của nền kinh tế.
Thứ hai, Việt Nam vẫn đang được xem là một điểm đến hứa hẹn của các nhà đầu tư nước ngoài. Ngay trong 2 tháng đầu năm 2025, đầu tư FDI vào Việt Nam đã tăng trưởng khá mạnh.
Thứ ba, sau khi Chính phủ thực hiện tinh gọn bộ máy thì nguồn lực này cũng có thể là một khoản vốn lớn đổ vào trong nền kinh tế, tạo nguồn cung vốn cho các định chế tài chính hoặc cho các hoạt động khởi nghiệp phát triển trong năm 2025 và các năm tiếp theo. Bên cạnh đó, ngành du lịch có sự hồi phục tích cực, đặc biệt là du lịch nước ngoài hứa hẹn sẽ phát triển trong năm 2025.
"Đặc biệt, từ quý IV/2024, có thể thấy sự cải thiện của thị trường bất động sản. Một trong những yếu tố quan trọng là khung pháp lý cho thị trường bất động sản đã được hoàn thiện từ việc 3 Luật: Đất Đai, Nhà ở và Kinh doanh bất động sản có hiệu lực", TS. Nguyễn Tú Anh cho biết thêm.
"Cú hích" từ nâng hạng thị trường chứng khoán
Năm 2025 được kỳ vọng sẽ đánh dấu một bước chuyển mình mạnh mẽ cho thị trường chứng khoán Việt Nam, với những cơ hội lớn từ việc nâng hạng thị trường và các chính sách đột phá để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, kỳ vọng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi vào năm 2025 đóng vai trò quan trọng trong việc xoay chuyển xu hướng dòng vốn. Các chuyên gia nhận định, bước tiến này sẽ không chỉ kích hoạt dòng vốn ngoại quay trở lại mà còn gia tăng niềm tin vào tiềm năng dài hạn của thị trường Việt Nam.
Theo dự báo của World Bank, nếu Việt Nam được nâng hạng vào năm 2025, có thể thu hút đến 25 tỷ USD vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư quốc tế đến năm 2030, thông qua cả dòng vốn thụ động và chủ động. Đối với các quỹ đầu tư thụ động như ETF (vốn đang đầu tư vào các thị trường mới nổi), việc Việt Nam được nâng hạng sẽ tự động phân bổ một phần vốn vào thị trường này.
Còn theo báo cáo từ Chứng khoán SHS, nếu Việt Nam chính thức được nâng hạng, thị trường có thể thu hút khoảng 9 tỷ USD dòng vốn ngoại. Trong đó, khoảng 800 triệu USD từ các quỹ ETF theo FTSE Russell, 2 tỷ USD từ các quỹ thụ động khác và 4 - 6 tỷ USD từ các quỹ chủ động. Dòng vốn này dự kiến tập trung vào các cổ phiếu có vốn hóa lớn, thanh khoản cao và room ngoại còn rộng.
Báo cáo của SHS đã xác định danh mục các cổ phiếu tiềm năng có thể lọt vào rổ FTSE Russell. Một số cổ phiếu được dự báo sẽ hưởng lợi lớn bao gồm MSN (Masan Group), HPG (Hòa Phát), VHM (Vinhomes), VIC (Vingroup), VCB (Vietcombank), BID (BIDV), CTG (VietinBank)...
Ông Phan Lê Thành Long, Chuyên gia chứng khoán, Giám đốc điều hành AFA Group.
Ông Phan Lê Thành Long, Chuyên gia chứng khoán, Giám đốc điều hành AFA Group, ví von thị trường chứng khoán Việt Nam như một "thanh niên đang mặc chiếc áo thiếu niên", ám chỉ quy mô và tiềm năng phát triển vượt xa so với "chiếc áo" thị trường cận biên hiện tại. Cùng với đó, thị trường Việt Nam đã đáp ứng 7/9 tiêu chí để nâng hạng lên thị trường mới nổi sơ cấp, cho thấy sự nỗ lực và tiến bộ đáng kể.
"Việc nâng hạng được kỳ vọng sẽ mang lại dòng vốn ngoại khổng lồ, đồng thời sẽ thay đổi diện mạo thị trường chứng khoán Việt Nam, tạo tâm lý tích cực và vững chãi hơn cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, để thực sự thu hút dòng vốn này, thị trường cần nâng cao sức cạnh tranh, tạo ra những "sản phẩm tốt" thu hút nhà đầu tư. Gần đây, Đảng và Nhà nước đã nhấn mạnh vai trò của kinh tế tư nhân, đây là một tín hiệu tích cực, tạo kỳ vọng cho thị trường", ông Phan Lê Thành Long cho hay.
Chuyên gia này cũng lưu ý, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam còn khá hạn chế, điều này có thể cản trở dòng vốn ngoại phân bổ vào một số ngành khi đã đạt tỷ lệ tối đa. Bên cạnh đó, nếu dòng tiền được đầu tư hiệu quả, đúng lĩnh vực, sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và ngược lại, có thể dẫn đến bất ổn và lạm phát, như giai đoạn 2009.
Ông Phan Lê Thành Long dự báo, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ đón nhận làn sóng IPO trong thời gian tới, khi điều kiện thị trường thuận lợi hơn. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần có nhiều "hàng hóa tốt", đưa doanh nghiệp chất lượng lên sàn, đồng thời đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và mở room sở hữu vốn cho nhà đầu tư nước ngoài.
Từ đó tạo điều kiện cho việc nâng hạng thị trường chứng khoán trong tháng 9 tới. Nếu thành công, sẽ giúp Việt Nam thu hút thêm nguồn vốn từ các quỹ đầu tư lớn trên thế giới, tạo động lực tăng trưởng dài hạn.
Còn ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán Maybank cho biết, triển vọng nâng hạng thị trường đang đến rất gần và đây được đánh giá là một sự kiện quan trọng không chỉ đối với thị trường chứng khoán mà còn có ý nghĩa với một quốc gia.
Dự kiến sẽ có nhiều nhóm ngành được hưởng lợi. Trong đó, có nhóm công nghệ, nhất là về AI - trí tuệ nhân tạo và chất bán dẫn. Ngoài công nghệ, còn một số ngành như năng năng lượng mới, năng lượng tái tạo, năng lượng xanh, năng lượng sạch. Bên cạnh đó, tài chính - ngân hàng nói chung và ngân hàng nói riêng sẽ vẫn là một ngành vô cùng quan trọng bởi đây là lĩnh vực xương sống, là nền tảng của nền kinh tế và chiếm tới 35% vốn hóa trên HOSE. Chính vì vậy, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, nhóm ngành này cũng vô cùng quan trọng. Ngoài ra, việc nâng hạng nên bổ sung thêm những "hàng hóa" chất lượng giúp gia tăng sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán.
"Việc nâng hạng thị trường được kỳ vọng sẽ là cú hích quan trọng, giúp đảo ngược dòng vốn đầu tư nước ngoài, thu hút thêm nguồn lực mới cho thị trường chứng khoán, tạo động lực tăng trưởng kinh tế Việt Nam", ông Phan Dũng Khánh nhận định./.
