TP là đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt của Việt Nam xin được Trung ương hỗ trợ 10.000 tỷ chỉnh trang đô thị

Mới đây, Ủy ban Nhân dân (UBND) TP. HCM đã có văn bản đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) hỗ trợ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2026-2030, nhằm triển khai đề án chỉnh trang khu vực nhà trên và ven sông, kênh, rạch của thành phố trong giai đoạn 2025-2030.

UBND TP. HCM ghi nhận hiện nay trên địa bàn TP vẫn còn hàng chục nghìn căn nhà tồn tại dọc theo các tuyến sông, kênh, rạch, trong đó phần lớn nằm trong các lưu vực chịu áp lực thoát nước lớn nhất của đô thị.

Theo UBND thành phố, sự tồn tại kéo dài của các cụm dân cư này dẫn đến nguy cơ mất an toàn phòng cháy, cứu nạn, gia tăng sạt lở, cản trở dòng chảy, làm nặng thêm tình trạng ngập úng và ô nhiễm môi trường. Đây cũng là một trong những yếu tố làm giảm chất lượng sống và tạo gánh nặng cho hệ thống thoát nước hiện hữu.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP. HCM nhiệm kỳ 2025-2030 đặt mục tiêu đến cuối năm 2030 phải hoàn thành di dời khoảng 50% số nhà trên và ven kênh rạch, tương đương 20.000 căn.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, thành phố đã thông qua hai đề án chỉnh trang đô thị: Một đề án quy mô toàn thành phố giai đoạn 2025-2030 và một đề án riêng cho khu vực quận 8 cũ, gồm ba phường Chánh Hưng, Bình Đông và Phú Định.

Các đề án đặt trọng tâm vào nạo vét, khơi thông dòng chảy, xây dựng hệ thống đường và kè ven kênh, kiểm soát sạt lở, cải thiện môi trường không khí - nước, mở rộng không gian công cộng và phát triển mảng xanh. Tổng kinh phí để triển khai hai đề án khoảng 105.000 tỷ đồng.

Theo UBND TP. HCM, chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chiếm phần lớn tổng vốn và đang là rào cản lớn đối với khả năng cân đối ngân sách của thành phố trong bối cảnh nguồn lực hạn chế. Do đó, việc huy động thêm các nguồn vốn trung ương là cần thiết để bảo đảm tiến độ di dời.

Trước đó vào tháng 6/2025, tại cuộc làm việc giữa Ban Thường vụ Thành ủy TP. HCM với lãnh đạo Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh yêu cầu phải "đầu tư mạnh mẽ hơn, nhanh hơn để xóa nhà tạm trên và ven sông, kênh rạch". Đây được xem là chỉ đạo quan trọng, tạo cơ sở để TP. HCM thúc đẩy việc tìm kiếm thêm nguồn lực triển khai.

Từ bối cảnh này, TP đề nghị Bộ NN&MT xem xét phân bổ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Trung ương dành cho ứng phó biến đổi khí hậu và xử lý ô nhiễm môi trường.

Khoản hỗ trợ này, theo UBND TP. HCM, sẽ giúp TP nâng tốc độ thực hiện các dự án di dời, chỉnh trang và sớm đạt các mục tiêu đã đề ra.

Với mục tiêu xây dựng một TP văn minh, hiện đại, TP. HCM đã xây dựng Đề án Chỉnh trang đô thị và khu vực nhà ở trên và ven sông, kênh, rạch giai đoạn 2025-2030 với mục tiêu cơ bản di dời và bố trí tái định cư cho toàn bộ người dân sống trên và ven các tuyến sông, kênh, rạch; hướng tới việc khơi thông dòng chảy, cải thiện vệ sinh môi trường, đầu tư hạ tầng và phát triển không gian công cộng, khai thác hiệu quả quỹ đất...

Một trong số những dự án trọng điểm trong việc cải tạo và chỉnh trang đô thị là Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm. Dự án này có phạm vi ảnh hưởng rộng với hơn 2.000 hộ dân bị ảnh hưởng. Theo đó, lòng rạch Xuyên Tâm sẽ được nạo vét sâu 3,5m, rộng 20 - 30m cùng hệ thống thu gom nước thải, nước mưa đồng bộ.

Ghi nhận vào tháng 11/2025, công tác bàn giao mặt bằng trên địa bàn Gò Vấp cũ hiện đã hoàn tất 87% trong tổng số 138 trường hợp đã bàn giao.

Hiện tại khu vực Bình Thạnh cũ có gần 2.100 trường hợp cần giải tỏa, trong đó có 1.250 trường hợp phải giải tỏa toàn bộ.

Ngành chức năng hiện đã ban hành quyết định bồi thường cho gần 1.800 trường hợp, đồng thời chi trả cho 1.300 trường hợp nhưng hiện mới có 225 trường hợp đã bàn giao mặt bằng.

Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm được đánh giá là công trình trọng điểm, đóng vai trò rất lớn trong mục tiêu giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, thoát nước chống ngập cho khu vực; đồng thời góp phần kết nối giao thông cục bộ với nhiều tuyến đường cũng như hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật đồng bộ dọc tuyến.