Thích
Từ một huyện đảo nằm biệt lập giữa đại dương, Phú Quý chính thức bước sang một giai đoạn phát triển mới khi trở thành đặc khu biển, trực thuộc tỉnh Lâm Đồng mới sau quá trình hợp nhất ba địa phương Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông.
Không chỉ mang ý nghĩa điều chỉnh về mặt hành chính - lãnh thổ, sự kiện này còn mở ra vai trò chiến lược mới cho Phú Quý trong phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh.
Nằm cách đất liền hơn 100km, Phú Quý là một quần đảo gồm hơn 10 đảo lớn nhỏ, với tổng diện tích khoảng 17,82km2, được xem là "cực Nam" trong hệ thống đảo ven bờ miền Trung của Việt Nam.
Nhờ vị trí đặc biệt, đảo từ lâu đã giữ vai trò tiền tiêu trong bảo vệ chủ quyền, an ninh hàng hải.
Một góc đặc khu Phú Quý. Ảnh: Internet
Theo báo Lâm Đồng, sau khi được định danh là đặc khu, Phú Quý không chỉ tiếp tục nhiệm vụ giữ biển, mà còn được kỳ vọng trở thành trung tâm khai thác hiệu quả các lợi thế kinh tế biển.
Về mặt địa - chính trị, Phú Quý được đánh giá là một trong những điểm tựa quan trọng trên Biển Đông, án ngữ tuyến hàng hải chiến lược, cách Phan Thiết khoảng 56 hải lý và giữ vai trò kết nối hậu cần giữa đất liền với quần đảo Trường Sa. Chính vị trí này khiến Phú Quý được ví như "pháo đài tiền tiêu" trên biển.
Hiện đặc khu có hơn 32.000 người sinh sống, trong đó khoảng 60% dân số gắn bó trực tiếp với kinh tế biển.
Các hoạt động khai thác, chế biến và nuôi trồng hải sản phát triển ổn định trên hai ngư trường lớn là thềm lục địa và vùng biển khơi.
Với sản lượng khai thác hơn 30.000 tấn mỗi năm cùng đội tàu gần 1.600 chiếc, Phú Quý đang sở hữu nền tảng kinh tế biển tương đối vững chắc.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất đối với phát triển du lịch và dịch vụ tại Phú Quý hiện nay là hạ tầng kết nối.
Việc phụ thuộc hoàn toàn vào đường thủy khiến hoạt động du lịch chỉ có thể khai thác khoảng nửa năm, do ảnh hưởng của thời tiết và sóng gió.
Tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra ngày 25/7, báo cáo trình đại hội của Đảng bộ đặc khu Phú Quý nêu rõ, địa phương là một trong số 13 đặc khu của cả nước, được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 xã của huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận (cũ).
Đặc khu này đóng vai trò là tiền tiêu, nằm ở vị trí chiến lược, đóng vai trò quan trọng về quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc và hậu cần nghề cá.
Nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu và nhiệm vụ đã đề ra trong nhiệm kỳ tới, Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị Đại hội và Đảng bộ đặc khu Phú Quý cần ổn định tổ chức, đoàn kết và thống nhất ý chí hành động; khai thác hiệu quả tiềm năng cũng như lợi thế của đặc khu, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với đảm bảo quốc phòng, trở thành căn cứ hậu phương vững chắc cho quần đảo Trường Sa (nay là đặc khu Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa).
Trước thực tế này, UBND tỉnh Lâm Đồng đã đề xuất nghiên cứu đầu tư sân bay lưỡng dụng theo quy hoạch, nhằm tạo đột phá về kết nối giao thông, phục vụ đồng thời mục tiêu phát triển kinh tế - du lịch và bảo đảm quốc phòng - an ninh, theo báo Pháp luật TP. HCM.
Theo định hướng, sân bay Phú Quý không chỉ đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân và du khách, mà còn đóng vai trò căn cứ hậu cần, điểm tiếp nhiên liệu và trung tâm tìm kiếm - cứu nạn chiến lược, qua đó tăng cường khả năng phản ứng nhanh trên vùng biển phía Nam.
Đặc khu Phú Quý đóng vai trò quan trọng đối với an ninh - quốc phòng trên biển Đông. Ảnh: Internet
Khi hạ tầng hàng không được hình thành, "điểm nghẽn" lớn nhất của Phú Quý sẽ được tháo gỡ.
Thay vì mất khoảng 2,5 giờ di chuyển bằng tàu cao tốc và thường xuyên phải hủy chuyến do biển động, thời gian đi lại từ đất liền ra đảo có thể rút ngắn xuống còn 30-40 phút. Điều này cho phép đặc khu đón khách quanh năm, tương tự cách sân bay đã tạo bước ngoặt cho sự phát triển của Côn Đảo và Phú Quốc trước đây.
Trên thực tế, dự án sân bay Phú Quý không phải là đề xuất mới. Công trình này đã được đưa vào danh mục nghiên cứu trong quy hoạch giao thông quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và du lịch của đặc khu.
Trước đó, theo nguồn tin trên Tạp chí VnEconomy, Cục Hàng không Việt Nam cũng từng đề xuất nghiên cứu quy hoạch xây dựng sân bay dân dụng tại các đảo chiến lược như Lý Sơn và Phú Quý.
Nội dung này đã được nêu trong dự thảo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, do Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) công bố.
Đề xuất xây dựng sân bay Phú Quý đã được nêu trong dự thảo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Ảnh minh họa
Theo đó, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép tiến hành khảo sát, đánh giá toàn diện và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định, nhằm bổ sung sân bay tại các đảo có vị trí chiến lược, phục vụ mục tiêu phát triển lâu dài gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Thời điểm hiện tại, chưa có chuyến bay thẳng ra đảo Phú Quý. Do đó, các du khách muốn đến đây đều phải bay đến sân bay Tân Sơn Nhất (TP. HCM) hoặc Cam Ranh (Khánh Hòa).
Ngoài ra, sân bay gần nhất là sân bay Phan Thiết (đang được xây dựng và dự kiến sẽ đưa vào khai thác năm 2026).
Dự án Cảng hàng không Phan Thiết được Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đưa vào quy hoạch từ năm 2013, với quy mô khoảng 543ha, đặt tại xã Thiện Nghiệp, TP. Phan Thiết cũ, thuộc tỉnh Bình Thuận trước đây.
Sân bay được thiết kế theo mô hình kết hợp quân sự - dân dụng. Trong đó, Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm triển khai các hạng mục quân sự, còn phần hạ tầng hàng không dân dụng do UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) đảm nhiệm. Tổng mức đầu tư cho toàn bộ dự án ước tính khoảng 5.000 tỷ đồng.
Mới đây, hạng mục sân bay quân sự Phan Thiết đã chính thức khánh thành vào dịp 19/12. Trong khi đó, ở hạng mục dân dụng, lãnh đạo UBND tỉnh Lâm Đồng cũng đã phê duyệt chủ trương đầu tư sau 10 năm khởi động với tổng mức đầu tư ước tính gần 3.800 tỷ đồng.
