Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019 diễn ra vào tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc một lần nữa khẳng định, chủ trương nhất quán và xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta là xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó mỗi thành phần kinh tế đều đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Đồng thời nhấn mạnh, kinh tế tư nhân nổi lên như một trong những động lực quan trọng, dẫn dắt sự tăng trưởng của nền kinh tế; đặc biệt “hai năm qua chúng ta đã chứng kiến sự lớn mạnh, tinh thần đổi mới và khát vọng vươn lên của khu vực tư nhân”.
Có thể nói, đây là kết quả của việc cải cách hàng loạt chính sách về kinh tế, đặc biệt là hành động quyết liệt của một chính phủ kiến tạo, đồng hành cùng doanh nghiệp và lời nói đi đôi với việc làm.
Từ đối thoại thẳng thắn và bình đẳng...
Ngay đầu nhiệm kỳ mới, trong phiên họp Chính phủ thường kỳ đầu tiên tháng 7/ 2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh quyết tâm xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Nói đi đôi với làm, ngay sau đó, Chính phủ quyết định thành lập Tổ công tác theo dõi thực hiện kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng và các Phó Thủ tướng. Từ đó đến nay, năm nào Thủ tướng cũng gặp gỡ các doanh nghiệp ít nhất một lần, thông qua các hội nghị, diễn đàn…
Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp lần thứ nhất tổ chức năm 2016 với chủ đề “Doanh nghiệp Việt Nam – Động lực phát triển kinh tế của đất nước” và tiếp tục được tổ chức lần thứ hai năm 2017 với chủ đề “Đồng hành cùng doanh nghiệp”. Còn năm 2018 là Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) và mới đây nhất là Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019 diễn ra vào tháng 5 vừa qua.
Có thể coi đây như những “Hội nghị Diên Hồng” về kinh tế để Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ lắng nghe, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Điều đó cho thấy quyết tâm xây dựng một Chính phủ hành động, luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi nhất để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững.
Có rất nhiều nội dung, vấn đề được nêu ra và trao đổi thẳng thắn trong các Hội nghị, Diễn đàn; nhiều khúc mắc, kiến nghị cụ thể được phản ánh; nhưng điều phấn khởi là có một tinh thần, một luồng không khí mới toát lên qua các Hội nghị; đó là: Không phải chỉ có Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp mà còn là doanh nghiệp cũng đồng hành cùng Chính phủ; không phải chỉ có Chính phủ có trách nhiệm với doanh nghiệp mà còn là trách nhiệm của doanh nghiệp đối với xã hội, dân tộc; không phải chỉ có Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ hành động mà các ngành, các địa phương và người đứng đầu các ngành, các địa phương cùng hành động.
Lâu nay, nói đến Chính phủ hay cơ quan công quyền đối thoại với doanh nghiệp, người ta chỉ nghĩ đến việc doanh nghiệp phản ánh, kêu ca, kiến nghị; còn cơ quan Nhà nước lắng nghe, ghi nhận và giải quyết. Nhưng càng về sau, tất nhiên Chính phủ vẫn tiếp tục lắng nghe doanh nghiệp, thấu hiểu những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp; nhưng khác với cách chủ yếu là “đối thoại một chiều” như lâu nay, các Hội nghị còn thể hiện trách nhiệm cao của cả nhà nước và doanh nghiệp, đặc biệt là trách nhiệm của doanh nghiệp từng bước được nâng cao.
Tại cuộc gặp năm 2017, bên cạnh việc nhấn mạnh mọi thành phần kinh tế đều bình đẳng, cam kết trao cơ hội cho mọi thành phần kinh tế sản xuất kinh doanh, cam kết là “năm giảm chi phí cho doanh nghiệp”; đặc biệt là kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp…, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam phải chiếm lĩnh chính địa bàn của mình chứ không phải chỉ trông chờ vào Nhà nước. Nếu trước đây, chúng ta vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” thì nay phải chuyển thành “Hàng Việt Nam phải chinh phục thị trường Việt Nam”. Đó là trách nhiệm của doanh nghiệp.
Đến Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) cuối kỳ năm 2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu bản thân các doanh nghiệp cũng phải nỗ lực nắm bắt cơ hội để hợp tác thành công. Thủ tướng đặt vấn đề một cách thẳng thắn và sòng phẳng: “Tất cả các doanh nghiệp đều có những lợi thế so sánh, nếu nhận diện đúng và biết phát huy lợi thế đó, doanh nghiệp đã thành công một nửa. Ngoài ra, trong bối cảnh hiện nay, muốn vươn ra biển lớn, bản thân các doanh nghiệp cũng cần xóa bỏ tâm lý trông chờ sự hỗ trợ của Chính phủ, thay vào đó cần chủ động nắm bắt các cơ hội và xu hướng lớn đang mở ra, phải học hỏi và sáng tạo không ngừng để trưởng thành và thành công hơn”.
Còn tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019 tháng 5 mới đây, vai trò chủ động của doanh nghiệp đã được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nâng lên một tầm mức mới khi đề cập đến “tinh thần doanh nghiệp”. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh 3 nội dung quan trọng là chí tiến thủ, kinh doanh liêm chính và tinh thần yêu nước, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu “doanh nhân có vai trò quan trọng trong công tác phòng chống tham nhũng ở nước ta”.
Nhớ lại Hội nghị năm 2017, khi đề cập đến vấn đề chi phí “bôi trơn”, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Nguyễn Văn Thân thẳng thắn thừa nhận: Điều đó không phải chỉ lỗi từ một phía mà còn vì một bộ phận doanh nghiệp nhận thức không đúng về kinh tế thị trường, thiếu năng lực cạnh tranh nên tìm cách cạnh tranh không lành mạnh bằng quan hệ, đi đêm…
Rõ ràng, để hạn chế và tiến tới xóa bỏ sự phiền hà, sách nhiễu của một bộ phận công chức và một số cơ quan công quyền, xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh thì sự nỗ lực của Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ cũng như các cơ quan và các cấp chính quyền không thôi chưa đủ, mà một mắt xích quan trọng không thể thiếu chính là doanh nghiệp.
Đối thoại như thế là một sự đối thoại sòng phẳng và bình đẳng. Sự bình đẳng đó cho thấy sự đồng hành không phải là hình thức mà đi vào thực chất, không phải chỉ có Chính phủ tạo điều kiện cho doanh nghiệp mà bản thân doanh nghiệp cũng phải thấy được vai trò và trách nhiệm của mình để vươn lên, đóng góp cho xã hội và đất nước.
Có đối thoại bình đẳng, thực chất thì mới biết, mới hiểu, mới nắm bắt được bản chất vấn đề và giải quyết những khó khăn, vướng mắc một cách thấu tình đạt lý và hiệu quả, bền vững. Nếu không, sẽ chỉ là sự chữa cháy, giải quyết tình huống một cách vá víu.
...Đến hành động quyết liệt và hiệu quả
Tuy nhiên, đối thoại chỉ là phương pháp chứ không phải là mục đích. Muốn tạo điều kiện thuận lợi nhất để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững thì cần đồng hành cùng doanh nghiệp một cách thực chất. Sự đồng hành ấy, bên cạnh thấu hiểu những khó khăn, nhu cầu, mong muốn của doanh nghiệp còn cần phải chuyển hóa thành hành động. Và trên thực tế, Chính phủ đã có những hành động cụ thể, thiết thực, hiệu quả.
Sau Hội nghị lần thứ nhất tháng 4/ 2016, lắng nghe các kiến nghị và góp ý của doanh nghiệp, đến năm 20117 đã có 850 trong số hơn 1.500 kiến nghị được xử lý, trả lời và giải quyết; điều đáng chú ý là 4.500 thủ tục không hợp lý đã được bãi bỏ. Còn tại các buổi đối thoại, lãnh đạo các cơ quan, bộ, ngành đã trực tiếp giải đáp những thắc mắc của doanh nghiệp và cam kết khẳng định tinh thần “đồng hành cùng doanh nghiệp”. Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc còn thông báo nóng tại diễn đàn về việc ngay sau Hội nghị 2017 sẽ ban hành Chỉ thị số 20, trong đó có nội dung “không được tiến hành thanh tra, kiểm tra 1 năm quá một lần, thanh tra đột xuất khi vi phạm không được mở rộng” làm nức lòng cộng đồng doanh nhiệp. Vấn đề then chốt ở đây không phải chỉ là gỡ bỏ một khó khăn khó nói của doanh nghiệp trước vấn nạn kiểm tra, thanh tra chồng chất, tạo áp lực và mất thời gian của doanh nghiệp, mà quan trọng hơn, điều đó thể hiện quyết tâm của Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ, là lời nói đi đôi với việc làm của một Chính phủ Liêm chính, Kiến tạo, Phục vụ và Hành động.
Sự đồng hành của Chính phủ với doanh nghiệp bằng những hành động quyết liệt đã tạo sự chuyển biến tích cực khi môi trường kinh doanh của Việt Nam không ngừng được cải thiện. Đến năm 2018, Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Toàn cầu (GCI) của Việt Nam đã lên vị trí 77/137 quốc gia; Chất lượng Môi trường Kinh doanh (DB) đứng thứ 69/190 nền kinh tế; Chỉ số Đổi mới Sáng tạo (GII) đứng thứ 45/126 quốc gia, còn Chỉ số Quan sát Doanh nhân toàn cầu (GEM) xếp thứ 15/54 nền kinh tế được xếp hạng.
Nhưng, chỉ sự đồng hành và hành động của Chính phủ và Thủ tướng thôi thì chưa đủ. Quyết tâm đó cần phải chuyển thành sự đồng hành và hành động của các Bộ và Bộ trưởng, của các địa phương và người đứng đầu mỗi địa phương để cuối cùng “từng công chức, từng viên chức trong bộ máy nhà nước phải thông hiểu trách nhiệm, nghĩa vụ của mình, nghiêm túc thực hiện, luôn sẵn sàng đồng hành bảo vệ doanh nghiệp làm ăn chân chính, nghiêm túc; bảo vệ quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp” như mong muốn và yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ thì cuộc đối thoại mới thực sự có hiệu quả.
Do dó, tại Diễn đàn Doanh nghiệp tư nhân Việt nam 2019, Thủ tướng Chính phủ đã kêu gọi “tiếp tục tạo dựng và củng cố niềm tin giữa người dân, doanh nghiệp và chính quyền thông qua một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và công bằng; thông qua việc tiếp tục vun đắp tinh thần doanh nghiệp của doanh nhân Việt Nam”.
Vẫn biết, việc tháo gỡ những rào cản không thể xong trong một sớm một chiều. Vẫn biết, phía trước các doanh nghiệp là không ít khó khăn cả từ nội tại và khách quan trong bối cảnh thế giới có những biến động khó lường. Nhưng, với quyết tâm cao của Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ; với nhận thức và cam kết của các ngành, các địa phương; đặc biệt với bước chuyển hóa từ lượng thành chất, tiến từ Đối thoại tới Hành động, từ sự đồng hành của Chính phủ đến sự song hành của doanh nghiệp, chúng ta hoàn toàn hy vọng và tin tưởng, cộng đồng doanh nhân Việt Nam với tinh thần doanh nghiệp mới sẽ được phát triển trong một môi trường lành mạnh, bình đẳng và thuận lợi, đủ sức cạnh tranh và phát triển bền vững, góp phần quan trọng trong việc xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng./.
